شمه ای از فضایل امیر مؤمنان ع در آیات و روایات

هجدهم ذی الحجه بود که آوای ولایت به گوش جان شنیده شد و عاشقان را همچون مجنون به آغوش خویش فرا خواند

هجدهم ذی الحجه بود که آوای ولایت به گوش جان شنیده شد و عاشقان را همچون مجنون به آغوش خویش فرا خواند. آوایی که با طنین آن، مفارقت حق از باطل به امضا رسید و چهره منافقان پست سیرت نحس سرشت پدیدار گشت. در این روز کسی که افضل اهل زمانش بود به امامت رسید. آیات و روایات بسیاری نشان از این افضلیت دارد که در اینجا به شرح آنها پرداخته می شود؛

الف: آیاتی که دلالت بر افضل بودن امام علی (علیه السلام) دارد:

۱) آیه ولایت:

امام علی (علیه السلام) کسی است که در شأن او آیه ولایت نازل شده است؛ «انما ولیکم الله و رسوله و الذین آمنوا الذین یقیمون الصلاه و یؤتون الزکاه و هم راکعون - ولی امر شما تنها خدا و رسول خدا و مؤمنانی هستند که نماز را به پا داشته و فقیران را در حال رکوع زکات می دهند.»

۲) آیه مودت:

امام علی (علیه السلام) از جمله کسانی است که مودتش بر همه مسلمانان فرض و واجب شده است. خداوند متعال می فرماید: «قل لا اسئلکم علیه اجرا الا الموده فی القربی.»

۳) آیه تطهیر:

امام علی (ع) کسی است که مشمول آیه تطهیر است؛ «انما یریدالله لیذهب عنکم الرجس اهل بیت و یطهرکم تطهیرا - همانا خداوند می خواهد پلیدی و گناه را از شما اهل بیت دور کند و کاملاً شما را پاک سازد.»

۴) لیلة المبیت:

امام علی (علیه السلام) کسی است که در شب هجرت پیامبر اکرم (ص) به جای حضرت خوابید و در شأن او این آیه نازل شد: «و من الناس من یشتری نفسه ابتغاء مرضات الله والله رؤف بالعباد - بعضی از مردم جان خود را به خاطر خشنودی خدا می فروشند و خداوند نسبت به بندگان مهربان است.»

ابن ابی الحدید می گوید: تمام مفسران روایت کرده اند که این آیه هنگامی در شأن علی (علیه السلام) نازل شد که در بستر رسول خدا (علیه السلام) آرمیده بود.

۵) آیه مباهله:

خداوند متعال می فرماید: «افمن حاجک فیه من بعد ما جاءک من العلم فقل تعالوا ندع ابناءنا و ابناءکم و نساءنا و نساءکم و انفسنا و انفسکم ثم نبتهل فنجعل لعنت الله علی الکاذبین - پس هرکس با تو (در باره عیسی) در مقام محاجه برآید، پس از آنکه به وحی خدا بر احوال او آگاه شدی، بگو که بیایید ما و شما با فرزندان و زنان خود با هم به مباهله برخیزیم تا دروغگو و کافران را به لعن و عذاب خدا گرفتار سازیم.» مفسران اجماع دارند که مراد از (انفسنا) در این آیه حضرت علی (علیه السلام) است.

ب) روایاتی که دلالت بر افضلیت امام علی ( علیه السلام) دارد:

۱) امام علی (ع) برادر پیامبر (ص):

حاکم نیشابوری از عبدالله بن عمر روایت کرده است: پیامبر (ص) بین اصحاب خود عقد اخوت بست. ابوبکر را برادر عمر، طلحه را برادر زبیر و عثمان را برادر عبدالله بن عوف قرار داد. امام علی (علیه السلام) عرض کرد: ای رسول خدا! بین اصحابت عقد اخوت بستی، پس برادر من کیست؟ پیامبر (ص) فرمود: تو در دنیا و آخرت برادر منی.

۲) امام علی (علیه السلام) مولود کعبه:

حاکم نیشابوری می نویسد: «اخبار متواتره دلالت دارد بر اینکه فاطمه بنت اسد، امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب - کرم الله وجهه - را داخل کعبه به دنیا آورد.

۳) امام علی (علیه السلام) و تربیت الهی:

حاکم نیشابوری می نویسد: «از نعمت های خداوند بر امام علی (علیه السلام) تقدیری بود که برای آن حضرت مقدر داشت. قریش در مشکلات بی شماری قرار گرفته بود. ابوطالب (علیه السلام) اولاد زیادی داشت و رسول خدا (ص) به عمویش عباس که از تمام بنی هاشم ثروتمندتر بود، فرمود: ای اباالفضل! برادر تو ابوطالب، عیالمند است و زندگی سختی دارد، نزد او رویم تا از بار او بکاهیم. من یکی از فرزندان او را برمی گزینم و تو نیز فرزند دیگری را انتخاب کن تا تحت کفالت خود قرار دهیم. عباس قبول کرد و هر دو به نزد ابوطالب آمدند و بعد از طرح تقاضای خود، ابوطالب عرض کرد: عقیل را نزد من بگذارید و هر کدام از فرزندان را که خواستید، می توانید انتخاب کنید. پیامبر (ص) علی (ع) را انتخاب کرد و عباس، جعفر را. علی (ع) تا هنگام بعثت با پیامبر (ص) بود و از او پیروی کرد و او را تصدیق می نمود.

۴) امام علی (علیه السلام) بر هیچ بتی سجده نکرد:

استاد احمد حسن باقوری، وزیر اوقاف مصر می نویسد: «اختصاص امام علی (علیه السلام) از بین صحابه به کلمه «کرم الله وجهه» به جهت آن است که او هرگز بر هیچ بتی سجده نکرده است.

۵) امام علی (علیه السلام) اولین مؤمن:

پیامبر (ص) در مورد علی (ع) به حضرت زهرا (س) فرمود: « همانا او اولین شخصی است از اصحابم که به من ایمان آورد.»

۶) امام علی (علیه السلام) محبوب ترین خلق نزد خداوند:

استاد احمد حسن باقوری می نویسد: «اگر کسی از تو سئوال کند که به چه دلیل مردم، علی (علیه السلام) را دوست دارند؟ بر توست که در جواب بگویی: بدان جهت که خدا، علی (علیه السلام) را دوست می دارد».

۷) نور واحد:

رسول خدا (ص) فرمود: من و علی (ع) چهار هزار سال قبل از آنکه حضرت آدم خلق شود، نزد خداوند نور واحدی بودیم، هنگامی که خداوند آدم را خلق کرد، آن نور دو قسمت شد، جزئی از آن، من هستم و جزء دیگرش علی است.

۸) زاهدترین:

استاد محمود عقاد می نویسد: «در میان خلفا، در لذت بردن از دنیا، زاهدتر از علی (علیه السلام) نبوده است...»

۹) شجاع ترین:

استاد محمود عقاد می نویسد: «مشهور است که علی (علیه السلام) با کسی تن به تن نشد مگر آنکه او را به زمین زد، و با کسی مبارزه نکرد، مگر آنکه او را به قتل رساند.»

۱۰) داناترین:

امام علی (علیه السلام) داناترین اهل زمان خود بود و این مطلب را هم پیامبر اکرم (ص) تصریح کرده بود. به عنوان مثال، ترمذی از رسول خدا (ص) نقل کرده که فرمود: «انا دار الحکمه و علی بابها» « من شهر حکمت و علی دروازه آن است.» و در جای دیگر، پیامبر (ص) فرمود: « من شهر علمم و علی در آن است، پس هر کس طالب علم من است باید از در آن وارد شود.» و هم اینکه صحابه به اعلمیت امام علی (علیه السلام) اعتراف داشتند.

نجمه محمدی