خرید کردن بیمارگونه چیست و چگونه باید آن را برطرف کرد

خرید وسواسی حالتی است که در حدود یک تا شش درصد جمعیت کلی را در بر می گیرد و بیشتر در زنان مشاهده می شود

خرید وسواسی حالتی است که در حدود یک تا شش‌درصد جمعیت کلی را در بر می‌گیرد و بیشتر در زنان مشاهده می‌شود.

مطالعات علت آن را عزت‌نفس پایین، اضطراب و نیاز به کاهش استرس دانسته‌اند. از نظر روانپزشکان این ناراحتی می‌تواند توأم با سایر اختلالات کنترل تکانه مثل جنون دزدی و اختلالات خلقی و وسواس باشد. شروع این اختلال معمولا از ۱۸سالگی است. با این حال بیماران تا دهه سوم یا چهارم یعنی زمانی که دچار مشکلات مالی جدی می‌شوند، در پی درمان برنمی‌آیند.

آنها معمولا چندین کارت اعتباری دارند و با آنها خرید می‌کنند. اکثرا مشکلات مالی دارند و دچار ورشکستگی می‌شوند. معمولا یک بدهی

۳۰-۲۰‌میلیون تومانی دارند. آنها ناگهان تمایل زیادی به خرید دارند -با آنکه سعی در جلوگیری ناموفق از آن دارند- آنها خرید وسواس‌گونه دارند و هیچ نیازی به کالایی که می‌خرند، ندارند. آنها به طور وسواسی به یک کالا مثل لباس یا اجناس تزیینی، وسایل آرایشی و... علاقه پیدا می‌کنند.

در این ناراحتی بیمار هیچ هدفی از خرید از جمله جلب‌توجه یا تنوع‌طلبی و برطرف کردن یک مشکل اساسی ندارد. بیمار با خرید، کاهش تنش و کاهش اضطراب پیدا می‌کند ولی پس از خرید احساس ندامت و پشیمانی می‌کند.

از آنجا که بیشترین مبتلایان، ‌زن هستند، به خرید لباس و وسایل تزیینی علاقه زیادی دارند؛ مثلا ممکن است به علت علاقه به یک رنگ، ده‌ها نوع لباس یا مثلا کیف بخرند و هیچ کدام را هم استفاده نکنند. فرد مبتلا به وسواس خرید کردن نمی‌تواند در برابر اجبار پول خرج کردن مقاومت کند و در اغلب موارد بسیاری از لوازمی را که به آنها نیاز ندارد می‌خرد.

راهکارهای درمانی:

۱-به هیچ‌وجه در فردی که این کار را انجام می‌دهد، نباید احساس گناه به وجود آورد و او را مقصر دانست بلکه باید به آرامی سعی در تغییر دیدگاه او کرد. اجناس خریداری شده فرد را جمع کنید و مقابلش قرار دهید و درباره خریدهایی که کرده از او پاسخ بخواهید.

اگر ماهانه به او پول می‌دهید، پول را روزانه یا هفتگی در اختیارش بگذارید زیرا دادن پول زیاد باعث می‌شود یک‌باره کالاهای غیرضروری‌اش را تهیه کند. وقتی به خرید می‌رود، حتما یک نفر از قبیل خواهر یا مادر و... را همراهش بفرستید تا لااقل آنها بتوانند مدیریت خرید را به دست گیرند. گرچه افرادی که وسواس خرید دارند، اغلب سعی می‌کنند تنها به خرید بروند.

۲-باید به بیمار آموخت که رفتار اعتیادآمیز خود را با دقت زیرنظر بگیرد. مثلا به او بگویید: جدولی تهیه کنید و در آن تاریخ، دفعات انجام این رفتارها، مدت‌زمان صرف شده در هر بار، مقدار پولی که خرج کرده‌اید، احساسی که داشته‌اید، افرادی که در این رفتار با شما همراهی کرده‌اند و هر چیز دیگری را که فکر می‌کنید مرتبط است، ثبت کنید. هرچند روز یک‌بار جدول را مرور کنید و در آن به دنبال کشف الگو باشید.

مثلا ممکن است بتوانید بفهمید در چه ساعت‌هایی از روز بیشتر احتمال دارد او به رفتار اعتیادآمیز روی بیاورد یا چه احساسات، افراد یا مکان‌هایی بیشتر او را به سمت آن رفتار سوق می‌دهند.

سپس به او آموزش دهید که تا آنجا که ممکن است در مقابل خرید وسواسی مقاومت و اضطراب به وجود آمده را تحمل کند. این کار به تسلط آنها بر رفتارشان بسیار موثر است.

۳- برای تغییر الگوهایی که در جدول فرد کشف کرده‌اید، گام‌های سازنده بردارید. سعی کنید فعالیت جایگزینی برای او پیدا کنید تا وقتی میل پرداختن به رفتار اعتیادآمیز به سراغش آمد، حواس خودش را متوجه آن فعالیت جایگزین کند. باید سعی کنید فرد از شرایط و مکان‌هایی که رفتار اعتیادآمیزش را تحریک می‌کند، دور بماند.

در نهایت باید این را بدانید که این حالت یا علامت ممکن است ناشی از یک بیماری اعصاب و روان تشخیص داده نشده باشد (از جمله اختلال وسواسی یا اضطرابی یا اختلال دوقطبی یا حتی شدیدتر... .) و فرد باید از این لحاظ مورد بررسی دقیق روانپزشکی و روان‌شناسی قرار گیرد.

دکتر محمد والی‌پور