پرداخت نقدی یارانه از نگاه مردم

طرح پرداخت نقدی یارانه ها که مقدمات اولیه آن با توزیع اطلاعات اقتصادی خانوار از ۱۲ مرداد ماه سال جاری در جامعه آغاز شد تاکنون نزدیک به ۳۰ میلیارد تومان برای دولت هزینه داشته است

طرح پرداخت نقدی یارانه ها که مقدمات اولیه آن با توزیع اطلاعات اقتصادی خانوار از ۱۲ مرداد ماه سال جاری در جامعه آغاز شد تاکنون نزدیک به ۳۰ میلیارد تومان برای دولت هزینه داشته است.به گفته رئیس مرکز ملی آمار در سه روز اول اجرای طرح جمع آوری اطلاعات اقتصادی خانوارهای کشور دو میلیون و ۶۵۹ هزار فرم به پایگاه های مرکز آمار تحویل داده شد و در مجموع شش میلیون و ۴۸۲ هزار و ۶۹۷ نفر در این طرح شرکت داده شده اند.

طبق برنامه ریزی قرار است جمع آوری اطلاعات تا پایان شهریور به اتمام برسد و پس از تهیه و تحویل اطلاعات خانوارها نتایج آن تا پایان مهرماه به دولت تحویل داده شود. طبقه بندی درآمدها در این طرح براساس دارایی های افراد است به طوری که دهک یک تا چهار، خوشه یک،دهک پنج تا هفت، خوشه دو

و دهک هشت تا ۱۰ خوشه سه را تشکیل می دهند.

به گفته مدد این شیوه برای اولین بار در ایران انجام می شود که با ۲۷ سوال دارایی های خانوارها را کنترل می کنیم اما در دنیا برای جمع آوری این اطلاعات ۷۰ سوال پرسیده می شود.

اگرچه در دولت های قبل نیز هر کدام به نوعی سعی در حذف یارانه ها داشتند و این موضوع به دولت های قبلی بازمی گردد اما عده ای معتقدند قصد دولت در اجرایی کردن هرچه سریع تر آن و هدفمندکردن ۹۰ هزار میلیارد تومان یارانه (که در حال حاضر به بخش های مختلف پرداخت می شود) با انگیزه هایی غیراقتصادی انجام می شود بی ارتباط با انتخابات ریاست جمهوری در سال آینده نیست.

این آمارگیری که با پرکردن فرم آماری برای مشخص کردن تعداد افراد خانوار، درآمدها، وضعیت مسکن و اقساط بانکی آنها صورت می گیرد در عمل با مشکلات و ابهاماتی مواجه بوده است و اگرچه استقبال نسبی از این طرح آمارگیری صورت گرفته اما هر یک از خانوارها دیدگاه های مختلفی را در این زمینه مطرح کرده اند و برخی معتقدند که ابهامات این طرح زیاد است و معلوم نیست تا چه حد بر درآمد مستمر خانوار اضافه می شود و تا چه حد هزینه های خانوارها در اثر کاهش یارانه های سوخت که الویت اول حذف یارانه هاست افزایش می یابد.

● کمبود فرم آمارگیری

امیرحسین شعبانی راد رئیس دفتر پستی منطقه ۱۳ می گوید: «تعداد پنج هزار فرم اطلاعات اقتصادی خانواده در کمتر از سه الی چهار روز در این مرکز تمام شد که بعد از درخواست مجدد دو هزار فرم دیگر نیز به این مرکز تحویل داده شد. توزیع این فرم در ابتدا به هیچ عنوان کنترل شده نبود چراکه مراجعه کنندگان هر تعداد فرم که درخواست می کردند در اختیار آنان قرار می گرفت و اگر این تعداد فرم در اختیار آنان قرار نمی گرفت با آنان درگیر می شدیم.»او ادامه می دهد: «پس از اینکه فرم ها در این مرکز به اتمام رسید توسط مرکز ملی آمار دستورالعملی به مراکز صادر شد که به افراد در مقابل رویت کارت ملی و اثر انگشت فرم تحویل داده شود که این دستورالعمل دیگر کارساز نبود چراکه فرم ها به اتمام رسیده بود.»شعبانی توضیح می دهد: «۹۰ درصد مردم که برای تحویل فرم به این مرکز مراجعه کردند سردرگم بودند و اطلاعات مناسبی از نحوه پر کردن این فرم نداشتند.»

او ادامه می دهد: «تکمیل فرم برای عوام مشکل است چرا که از کلمات نامفهوم و ناآشنا در آن استفاده شده است و بیشتر مراجعه کنندگان نمی دانستند باید با این فرم که دریافت کردند چه کنند و به رغم تبلیغاتی که برای آن صورت گرفته هنوز شفاف سازی دقیقی برای پر کردن این فرم ها صورت نگرفته است.»

رئیس دفتر پستی منطقه ۱۳ در ادامه به مشکلات موجود در خصوص تحویل فرم ها اشاره می کند و یادآور می شود: «با وجودی که فرم ها در این مرکز توزیع شد و به اتمام نیز رسید اما هیچ مرکزی برای تحویل فرم ها در نظر گرفته نشده بود و هر روز بسیاری از مردم به این مرکز مراجعه می کردند که فرم ها را چه کنند و در نهایت طی تماس مسوولان پستخانه با آموزش و پرورش منطقه و پیگیری های مسوولان این مرکز چهار مدرسه برای تحویل این فرم ها در نظر گرفته شد.»

او با اشاره به این موضوع که عملکرد نهادهای ذی ربط در اطلاع رسانی بسیار ضعیف و توزیع فرم ها نیز بسیار محدود بود، خاطرنشان می کند: «هنوز هم مردم شدیداً به این مرکز پستی مراجعه می کنند و خواهان دریافت فرم هستند.»

● فروش فرم ها به قیمت ۲۰۰ تومان

بسیاری از مردم به دلیل نبود اطلاع رسانی شفاف دچار سردرگمی هستند این فرم ها که توسط دولت به صورت رایگان توزیع می شود در برخی از لوازم التحریرفروشی ها به قیمت ۲۰۰ تومان به فروش می رسد و به دلیل اینکه این فرم ها در مراکز پستی محله به اتمام رسیده و در مراکز پستی منطقه توزیع می شود توسط برخی افراد در مراکز نام برده به فروش می رسد. فاطمه کمالی خانه دار است او که برای تحویل فرم مربوطه به یکی از مراکز موردنظر در منطقه غرب تهران مراجعه کرده است می گوید: «در مورد عاقبت این طرح امیدی ندارم. فردی می گوید به هر فرد هشت هزار تومان می دهند، فرد دیگری می گوید ۴۰ هزار تومان، راستش را بخواهید هیچ کس حرف راست نمی زند.»

او ادامه می دهد: «مردم نمی دانند آخر و عاقبت این طرح چه می شود، فکر نمی کنم نتیجه بدهد، همه می گویند فرم را پر نکنید اگر این فرم را پر کنید خودتان را بیچاره کرده اید، چون همه چیز گران می شود به آینده این طرح امید داشته باشیم یا نداشته باشیم فرم را پر می کنیم. اگر فرم را پر نکنیم فکر می کنیم عقب مانده ایم و باید این فرم را پر می کردیم.»

او همچنین می گوید: «حوصله عواقب بعدی این فرم را ندارم که پیگیری کنم بنابراین ترجیح می دهم این فرم را پر کنم مثل کد ملی که نداشتن آن مانع انجام بسیاری از کارهاست.»

● یارانه ها چقدر است

علی قاسمی لوله کش است او که صاحب یک خانواده چهار نفری است، می گوید: «برای پر کردن فرم ها هرگز به این موضوع فکر نکردم که دولت چقدر می خواهد به مردم ماهانه یارانه بدهد، فقط فرم ها را پر کردم و تحویل دادم.»

او ادامه می دهد: «این فرم ها برای ما مبهم است و واقعاً برای ما سوال است که دولت برای چه این کار را می کند و چه فکری دارد.»

فرزانه رضازاده که کارمند یک بخش خصوصی است با اشاره به اینکه «در بخش درآمدهای این فرم یکسری ایراداتی بود» توضیح می دهد: «هیچ کس از این طرح دولت راضی نیست. دولت می خواهد اطلاعات شخصی مردم را کسب کند که چقدر دارایی و ملک و املاک دارند و براساس آن مالیات تنظیم کند.»محمدرضا ستایش دانشجوی رشته حقوق است او که خانواده اش در شهرستان و خود در تهران به صورت مجردی زندگی می کند، می گوید: «اولاً در این طرح اطلاع رسانی بسیار ضعیفی صورت گرفته و در نمونه فرم پرشده ای که توسط مرکز ارائه شده شرایط یک خانواده نرمال در نظر گرفته شده است اما برای نمونه هایی همچون کسانی که مجرد زندگی می کنند یا آنهایی که در خانه قراردادی زندگی می کنند هیچ گونه اطلاع رسانی انجام نشده است.»

او ادامه می دهد: «مرکز آمار در این طرح بسیار مبتدی عمل کرده و معلوم است که می خواهد این موضوع را از سر خود باز کند. این پروژه بسیار بزرگ است و نمی توان در عرض دو ماه تصمیم گرفت که چه کار باید کرد.»

ستایش می گوید: «۵۰درصد از اطلاعات که هم اکنون از مردم خواسته می شود برای کارت ملی طی شده است و دولت می توانست از یک نقطه دیگر برای این کار شروع کند نه اینکه از نقطه صفر شروع کند.»این دانشجوی رشته حقوق می گوید: «اگر ۲۰ سال پیش نیز می خواستیم چنین طرحی را انجام دهیم به همین صورت عمل می کردیم که این روش بسیار مبتدی است و مبتنی بر روش های علمی و پیشرفته آمار در دنیا نیست.»

ستایش با بیان اینکه اگر فرض را بر این بگذاریم که مهم ترین هدف طرح پیدا کردن دهک های درآمدی است باز هم نمی توان در این مورد امیدوار بود چرا که درآمدها در ایران شفاف نیست و چون بعضی ها چند شغله هستند نمی توان به رقم مشخصی در این مورد دست یافت.او ادامه می دهد: «در بسیاری از کشورها برای پیدا کردن دهک های درآمدی به سرشماری حضوری دست می یابند و پر کردن پرسشنامه برای صحت و سقم اطلاعات آن نیاز به استعلام دارد و روشی که در این زمینه به کار گرفته شده بسیار مبتدی بوده و چون استعلام تک تک افراد در کشور مقدور و امکان پذیر نیست با مشکلاتی همراه است.»

او ادامه می دهد: «از ظواهر امر مشخص است که این پروژه بسیار عجولانه در حال انجام است.»

● پرداخت نقدی یارانه ها نزدیک انتخابات ریاست جمهوری

علی یاوری راننده است او که پیش تر صاحب یک تولیدی کفش بوده و به دلیل ورشکستگی به این شغل روی آورده است می گوید: «با توجه به نزدیکی زمان انتخابات ریاست جمهوری این طرح شکل گرفته و واضح است که دولت با این شعار قصد دارد عملکرد تبلیغاتی رقبای دیگر را تحت تاثیر قرار دهد.»

● بیشتر خوداظهاری ها اشتباه است

شیوا ارجمند که در طرح ارائه اطلاعات اقتصادی خانوار در یک مرکز تحویل فرم ها با مرکز آمار همکاری می کند، می گوید: «از ۱۲ مرداد کار خود را شروع کردیم. روزهای اول ارائه فرم هر روز به طور مشخص ۱۰۰ نفر به این مرکز مراجعه می کردند که به مرور از استقبال مردم کم شد.»او ادامه می دهد: «مردم در پر کردن فرم ها مشکل دارند معمولاخود اظهاری ها اشتباه است چراکه می ترسند از آنها مالیات بگیرند و پول کمتری به عنوان یارانه به آنها تعلق گیرد.»ارجمند می گوید: «از هشت هزار تومان تا ۵۰۰ هزار تومان بین مردم شایعه است که می خواهند به آنها یارانه بدهند.»

باران محمدی