خانواده ‌در ‌نگرش اسلام و روان‌شناسی

خانواده یکی از نظام‌های اولیه جوامع بشری است که با وجود تحولات اساسی در اهداف و کارکردهای خود ثابت مانده و هنوز در همه جوامع اهمیت اساسی دارد.
اختلافات خانوادگی ، طلاق، فرزندان …

خانواده یکی از نظام‌های اولیه جوامع بشری است که با وجود تحولات اساسی در اهداف و کارکردهای خود ثابت مانده و هنوز در همه جوامع اهمیت اساسی دارد.

اختلافات خانوادگی ، طلاق، فرزندان بی‌سرپرست و بزهکاری نوجوانان و جوانان نشان‌دهنده مشکلات اساسی در خانواده‌هاست . سنت‌ها ، اخلاقیات و روش‌هایی که به تقویت خانواده می‌انجامند ، بعضا متزلزل شده‌اند و دوری از هویت ملی و دینی و پذیرش هویت‌های دنیاگرایانه و دوری از اخلاقیات انسانی بسیاری از مردم را تهدید می‌کند بنابراین با وجود این مشکلات درمی‌یابیم که خانواده‌ها نیازمند توصیه‌های تربیتی و روان‌شناختی هستند.

کتاب «خانواده در نگرش اسلام و روان‌شناسی» نوشته محمدرضا سالاری‌فر، راهنمای مفیدی برای این هدف است. این کتاب به همت انتشارات سمت در ۶ فصل و ۲۳۲ صفحه گردآوری شده است.

نویسنده در فصل نخست کتاب به سیر تاریخی مباحث خانواده از دیدگاه اسلامی، مراحل تحول خانواده و تعریف خانواده پرداخته است. آثار روان‌شناختی ازدواج، آرامش روانی، رشد و تکامل شخصیت و گسترش روابط اجتماعی از موضوعات مهمی است که نویسنده در دومین فصل کتاب به شرح و بررسی آن پرداخته است.

در فصل سوم با عنوان «ارکان خانواده» مسوولیت‌ها و گونه‌های روابط خانوادگی که در واقع ارکان خانواده به شمار می‌آیند مورد بررسی قرار می‌گیرد.

فصل چهارم کتاب با عنوان «راهکارهای اسلام برای کارایی و رشد مطلوب خانواده» به توصیه‌هایی می‌پردازد که برای کارایی و رشد خانواده ضروری است. نویسنده در این فصل ابتدا به نقش بینش‌های دینی در روابط مناسب اعضای خانواده می‌پردازد و سپس بحث اخلاق در خانواده را مورد بررسی قرار می‌دهد

صمیمیت، مشخصه اساسی و غیرقابل تفکیک خانواده است و همین صفت آن را از دیگر گروه‌های اجتماعی متمایز می‌کند. در صورتی که عوامل دلبستگی در خانواده تضعیف نشود، بسیاری از اختلافات به کمک همین روابط عاطفی مثبت و بسیار نزدیک قابل حل و فصل است. در فصل پنجم، نویسنده به بررسی عوامل اختلاف در خانواده و سپس به ارائه راه‌حل‌های پیشگیرانه و برطرف‌کننده برخی اختلافات می‌پردازد.

فصل ششم، پس از بیان انواع خانواده در اسلام از دیدگاه حقوقی و شرعی، به اقتصاد خانواده اختصاص یافته است. بیان نمونه‌های رفتاری خانواده‌های الگو در اسلام نیز بخش دیگری از این فصل را به خود اختصاص داده است.

در پایان فصل نویسنده به جمع‌آوری دیدگاه‌های اسلام در خانواده می‌پردازد و جهت ارائه نظام جامعی از خانواده، مطابق دیدگاه اسلام پیش می‌رود. از مجموع مباحثی که در این فصل بررسی شده می‌توان طرحی کلی برای خانواده مطلوب از دیدگاه اسلام استنباط کرد.

مریم لباف‌زادی