سازمان رزم و شرح عملیات

در عملیات والفجر مقدماتی، قرار گاه خاتم الانبیا (مشترک سپاه و ارتش) به همراه دو قرارگاه نجف اشرف کربلا مراحل طرح ریزی و اجرای عملیات را به عهده داشتند. ترکیب قرارگاه کربلا به …

در عملیات والفجر مقدماتی، قرار گاه خاتم الانبیا (مشترک سپاه و ارتش) به همراه دو قرارگاه نجف اشرف کربلا مراحل طرح ریزی و اجرای عملیات را به عهده داشتند. ترکیب قرارگاه کربلا به این ترتیب بود: سپاه سوم صاحب الزمان؛ سپاه هفتم حدید، قرارگاه نجف اشرف نیز متشکل از سپاه ۱۱ قدر، از ارتش نیز در لشکر ۲۱ حمزه، تیپ ۸۴ خرم آباد و تیپ ۵۸ ذوالفقار در عملیات شرکت داشتند در مجموع سپاه پاسداران با ۱۳ یگان و ارتش سه یگان بایستی این عملیات را انجام می دادند.‏

با تاریک شدن هوا یگان ها از نقطه رهایی به سوی مواضع دشمن حرکت کردند. این اقدام به این دلیل بود که خط خودی با مواضع دشمن چهار تا پنج کیلومتر فاصله داشت. از این رو لازم بود ساعاتی پیش از ساعت (س) نیرو ها پیاده روی خود را آغاز کنند تا بتوانند در ساعت مقرر به مواضع دشمن یورش برند. با حرکت نیرو ها در قرارگاه نیز جنب و جوش و اضطراب خاصی به وجود آمد و همه برای موفقیت رزمندگان دست به دعا برداشتند. به همین منظور دعای زیارت عاشورا در سنگر عمومی قرارگاه خاتم برگزار شد. از سوی دیگر به دلیل اهمیت عملیات میر حسین موسوی، نخست وزیر وقت، آیت الله موسوی اردبیلی، رئیس دیوان عالی کشور، آیت الله طاهری خرم آبادی و حجت الاسلام فاکر، نمایندگان امام در سپاه در سنگر فرماندهی حضور داشتند.‏

بدین ترتیب، در ساعت ۲۱:۳۰ روز ۱۷ بهمن ماه ۱۳۶۱ رمز عملیات به شرح زیر قرائت شد: "بسم الله الرحمن الرحیم و لا حول و لا قوه الا بالله العلی العظیم اللهم ایاک نعبد و ایاک نستعین قد تری ما انا فیه ففرج عنا یا کریم، یا الله، یا الله، یا الله به مظلومیت علی اصغر و به ذوالفقار برنده ولی المومنین و قهاریت رب العالمین به پیش."‏

با اعلام رمز عملیات حمله نیرو های خودی آغاز شد. گر چه یگان ها ساعاتی قبل حرکت کرده بودند ولی نتوانستند همزمان عملیات شکستن خط را آغاز کنند. لذا بعضی از نیرو ها در کمین متوقف شده برخی هم درگیری را آغاز کردند و گروهی نیز هنوز درگیر نشده بودند از این رو فرماندهان سپاه تلاش زیادی به عمل آوردند تا این مشکل رفع شود و بالاخره در پی این تلاش ها نیرو ها توانستند به سختی از برخی موانع دشمن عبور کرده و به کانال اول برسند. در این هنگام دشمن به

نیرو های در خط خود دستور داده به پشت جاده آسفالت عقب نشینی کرده و در آنجا خط تشکیل دهند، این اقدام دشمن ناشی از تجربه قبلی در عملیات های گذشته بود. فرماندهان عراقی دریافته بودند که نباید در برابر سیل خروشان نیرو های بسیج مقاومت کرده و تلفات بدهند. آنها نمی خواستند مانع نفوذ نیرو های خودی شوند، زیرا قصد داشتند با دور زدن آنها از دو جناح آنان را منهدم کنند. با وجود این تدبیر دشمن، رزمندگان در برخی محور ها پیشروی کردند ولی در محور های دیگر موفق نشدند از موانع عبور کنند این وضع موجب شد آنها زمان را از دست بدهند بر این اساس فرماندهان در تدبیری مناسب اجازه ندادند یگان هایی که عملیات شکستن خط را به اتمام رسانده بودند، به پیشروی خود ادامه دهند. این یگان ها موظف شدند در مواضع به دست آمده متوقف شده و با احداث خاکریز به حفظ آن بپردازند.‏

با این وجود به دلیل جو خاصی که انجام این عملیات در کشور ایجاد کرده بود و نیز امیدواری مسئولان و جنگ روانی دشمن، مرحله دوم عملیات نیز در ۱۹ بهمن ۱۳۶۱ انجام شد اما این بار نیز به دلیل عدم هماهنگی میان نیرو های عمل کننده، هوشیاری دشمن و تسلط او بر راهکارهای خودی و همچنین با توجه به لو رفتن عملیات و وجود استحکامات نیرومند دشمن که موجب عدم پیشروی نیرو های خودی شده، قرارگاه خاتم الانبیا به منظور کاهش تلفات خودی، پایان عملیات را اعلام کرد. در این عملیات ۵۰۱ تن از نیرو های خودی شهید، ۷۳۱۳ تن زخمی و ۳۱۱۶ تن مفقود شدند.‏

سمیرا افراسیابی