توسعه گردشگری با سرزمین دیجیتال

بی شك, فناوری اطلاعات و شاهراه جهانی اطلاع رسانی اینترنت امروزه نبض اطلاع رسانی جهانی و اثربخش پتانسیل گردشگری ملل را در اختیار دارد میلیون ها ساعت فیلم و هزاران قطعه تصویر هنری و گردشگری را می توان با چند كلیك در اختیار داشت كلكسیونی كه پیش از خلق اینترنت, در اختیار داشتن آن, خیالی بیهوده بود

مشاهده و بررسی تعاملات درون سازمانی و برون سازمانی اقوام گذشته ایران، در موزه‌های كشور بیش از هر مقوله‌ای در امر گردشگری، برای توریست‌های داخلی و خارجی از اهمیت شایان برخوردار است. با مشاهده موزه ها و كاخ موزه های ایران، می‌توان به اطلاعات بسیار ذی قیمتی دست پیدا كرد كه اطلاع یابی از آنها در كتب و منابع دیگر، سخت تر است. اهمیت بازدید از موزه‌ها در سرزمینی كه كتیبه های هخامنشی و گنبد سر به فلك كشیده سلطانیه زنجان و شكوه معماری و تمدن ساسانیان تا صفویان، انقلابی را در عرصه علم و هنر و فرهنگ و تاریخ جهانی ایجاد كرده است، بر همگان آشكار است. تمدن ایران، از لحاظ وسعت، غنا و تنوع ساختارهای باستانی و گردشگری، پایین تر از مصر، فرانسه و یونان نیست. اما آنچه باعث شده است تا نتوانیم این شعور بالای پیشینیان خود را در هنر، فرهنگ و ادب، به آن اندازه ای كه ایتالیایی‌ها و چینی ها به دنیا عرضه كردند، معرفی كنیم، ریشه در مسائل متعددی دارد كه در این مبحث، به اجمال به یكی از آنها اشاره می كنیم. بی شك، فناوری اطلاعات و شاهراه جهانی اطلاع رسانی اینترنت امروزه نبض اطلاع رسانی جهانی و اثربخش پتانسیل گردشگری ملل را در اختیار دارد. میلیون ها ساعت فیلم و هزاران قطعه تصویر هنری و گردشگری را می توان با چند كلیك در اختیار داشت كلكسیونی كه پیش از خلق اینترنت، در اختیار داشتن آن، خیالی بیهوده بود.

● آی تی و گردشگری

فناوری اطلاعات ICT از دهه نود میلادی به این سو، كمك های شایانی به رشد هنر و شناساندن ظرفیت های آن به ملل كرده است و در این رهیافت، معرفی فراگیر و گسترده زبان هنر به اقشار مختلف مردم، به نسبت روش های سنتی قرن بیستم و ما قبل، آسان تر و كاربردی تر شده است. اكنون، صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات، با ظرفیت های مختلف خود، توانسته است حجم كثیری از قابلیت های فرهنگی و هنری اقوام مختلف كره زمین را در گرداگرد صفحات الكترونیكی در سرزمین دیجیتال اینترنت، در اختیار هنرجویان مشتاق قرار دهد. اكنون شما این امكان را دارید كه در هر لحظه كه اراده كنید، فایل‌های مختلف و با كیفیت‌های گوناگونی از برترین شاهكارهای نقاشی، موسیقی، صنایع دستی، هنرهای بومی ملل را در عرض كمتر از یك دقیقه در اینترنت در اختیار داشته باشید. آن هم به صورت كاملا رایگان و با كمترین هزینه ممكن. اگر نگوییم كه حداكثر ظرفیت‌های تاریخ هنر بشریت به صورت متنی و تصویری در وب منتشر شده است، می‌توان ادعا كرد كه تقریبا همه روزنه های ممكن برای كسب اطلاعات در مورد عمومی ترین تا تخصصی ترین مسائل هنری جهان، توسط سایت‌های جست وجو و اطلاعاتی وب قابل بررسی و كاوش است. بنابراین باید از این فرصت استفاده كرد تا با معرفی توانمندی های ناب هنر متعالی ایرانی در رسانه‌ای با یك میلیارد مخاطب فعال، اثربخشی و ظرافت های هنر كشور را در اختیار علاقه‌مندان و محققان وبگرد قرار داد. ناگفته پیدا است كه عنوان «تار موزه» یا همان سایت های اینترنتی موزه‌ها، نقش بسزایی در شناساندن قابلیت‌های فرهنگی و گردشگری ایران به مخاطبان ایفا می كنند.

● گردشگری در وب

باید پذیرفت كه سایت اینترنتی موزه‌های ایران در سرزمین دیجیتال، عین وضعیت سایت‌های سفارتخانه‌های ایران در وب است. سایت هایی كه باید سمبل معرفی دیجیتالی ظرفیت‌های فرهنگی و گردشگری ایران در وب باشند، با به روزرسانی ضعیف، عدم اطلاع‌رسانی فراگیر و مولتی مدیا، بارگذاری استاتیك و غیراكتیو و مسائلی از این دست روبه رو هستند. البته این ضعف‌ها، تا حدودی در سال‌های اخیر با افزایش اعتبارات حوزه گردشگری و عنایت مسئولان امر به اطلاع رسانی دیجیتالی، مرتفع شده است. راه اندازی خبرگزاری اختصاصی میراث فرهنگی و گردشگری ایران www.chtn.ir كه حداقل جبهه تولید محتوای وبی در این حوزه را افزایش داده است، از راهكارهای ارزنده در این حوزه تصور می شود. البته برخی از شهرها و مراكز گردشگری ایران مثل كیش www.kish.ir، نراق www.naragh.ir، تهران www.tehran.gov.ir در این اطلاع رسانی موثر هستند. اما باید برای سایت های دولتی ارزش خاصی گذاشت. اخیرا، پایگاه هایی مثل تارنمای ستاد تسهیلات سفر سازمان گردشگری ایران

http://stsn.ir ، سایت اولین كنفرانس جهانی گردشگری تهران www.ficth.com، پژوهشكده حفاظت آثار تاریخی ایران www.rcccr.org و سایت قبلی سازمان ایرانگردی www.itto.org از بازدید قابل ملاحظه ای برخوردار شده اند كه ضرورت مدیریت هدفمند و بهینه در سایت های دولتی ایران را روایت می كند.

اما همچنان پرسش های سنتی كارشناسان امر از وضعیت گردشگری ایران پابرجا است:

۱ آیا واقعا همه موزه ها و مراكز گردشگری ایران، در وب دارای صفحه اختصاصی هستند

۲ آیا در ساختار سازمانی بازاریابی و اطلاع رسانی عناصر گردشگری ایران، اینترنت جایگاه درخور و شایسته ای دارد

۳ آیا مسئولان گردشگری ایران، به پتانسیل اطلاع رسانی اینترنت در گسترش مبانی گردشگری ایران توجه دارند

امیدواریم مسئولان محترم سازمان میراث فرهنگی به این پرسش‌های قابل اعتنا پاسخ دهند. لكن، به هر صورت، آی تی و گردشگری، دو جزء لاینفك از یكدیگر شده اند. درك این ارتباط، فیدبك مثبتی را استنتاج خواهد كرد كه ماحصلش، رشد و باروری صنعت گردشگری ایران در لوای صنعت فناوری اطلاعات است. براساس یك بررسی كلی كه بر روی یك جامعه آماری از نسخه‌های وبی برترین موزه‌های ایران و برخی از مشهور ترین نسخه های وبی موزه‌های فرانسه و ایالات متحده صورت گرفت، این نتیجه آشكار است كه در بحث معرفی اینترنتی توانمندی های موزه های ایران به مخاطبان خاص و عام، رفتار سازمانی الكترونیكی خوبی از سوی نهادهای ذی ربط صورت نگرفته است. حتی برخی از پایگاه های موزه ای ایران، جوابگوی نیازهای حداقل دانشجویان داخلی رشته های مختلف هنری نیست چه برسد به محققان خارجی كه بستر های الكترونیكی موزه های ایران را به عنوان یكی از راهكارهای سهل الوصول برای دستیابی به اطلاعات گرانبهای تمدن ایران زمین می دانند.

● تار موزه‌ها

سایتی مانند موزه لوور پاریس كه نشانی آن در: http://www.louvre.fr/llv/commun/home.jsp قرار دارد، علاوه بر ارائه اطلاعات فنی و عمومی گسترده در رابطه با امكانات موزه لوور، چندین تور مجازی نیز برای مشاهده سریع بینندگان سایت از داخل موزه لوور ایجاد كرده است كه توسط خود كاربر سایت، مدیریت و حركت داده می شود. قابلیت زوم و بزرگ نمایی مطالب و حركت داخل قفسه‌ها و تالارها، از جمله امكانات عالی سایت موزه لوور است. در این پایگاه، به نسبت قشر سنی مراجعه كننده به سایت، اطلاعات و مطالب ارائه شده متفاوت است و این مسئله نشان از مخاطب شناسی خوب مركز اطلاع رسانی موزه لوور دارد كه به فكر جذب مخاطب مختلف از سراسر جهان است. همین مسئله باعث شده است تا در بین ۳۲ میلیون نتیجه جست وجو در مورد Museum، سایت لوور در صدر نتایج قرار بگیرد. این وضعیت برای موزه مشهور متروپولیتن نیویورك نیز صادق است. این موزه كه نشانی وب آن در آدرس: http://www.metmuseum.org قرار دارد، ۵ هزار سال تاریخ هنری جهان را بر اساس امكانات الكترونیكی سایت در اختیار مراجعه كننده وبگرد قرار داده است. حجم اطلاعات ارزنده و گسترده و توجه به اطلاع رسانی مرتب و مكرر، و توجه به ارائه اطلاعات با كیفیت و مستندسازی بهینه، از جمله شاخص های ممتاز این پایگاه به شمار می‌آید كه نسخه الكترونیكی مطلوبی برای این موزه مشهور دنیا است. این وضعیت برای سایت موزه های آرمیتاژ مسكو، سن پترزبورگ و موزه ملی چین و یا موزه مشهور بریتانیا كه مانند یك آكادمی الكترونیكی هنری است و در نشانی: www.thebritishmuseum.ac.uk قرار دارد و جمیعا، از جمله معروف ترین موزه های آسیا و اروپا به شمار می آیند نیز صادق است. در حقیقت با این تطبیق كلی می‌توان دریافت كه اهمیت اطلاع رسانی الكترونیكی توانمندی‌ها و برتری‌های تمدن هنری ملل در سرزمین تور جهان گستر اینترنت، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و این مسئله، نقش مستقیمی در ارتقای ماركتینگ الكترونیكی موزه‌ها برای جذب مخاطب دارد. به هر حال انتظار می‌رود برخی از مشكلاتی كه در پایان این گزارش در مورد سایت موزه های ایران معرفی می‌شود، زمینه را برای حال نواقص و ارائه چهره برتری از دنیای موزه های ایران در وب، ایجاد كند. گوگل برای واژه Tourism، قریب به ۳۸۶ میلیون وب پیج معرفی می‌كند كه وب پیج رسمی مركز گردشگری مالزی www.tourism.gov.my و سایت كمیسیون گردشگری استرالیا www.australia.com در صدر این نتایج قرار دارد. سازمان جهانی گردشگری www.world-tourism.org ایران را از ممتاز ترین منابع گردشگری جهان دانسته است كه خود نشانگر مسائل زیادی است.

علی محمد آقازمانی

---