یوگن فون بوهم باورک ۱۸۵۱ ۱۹۱۴

یوگن فون بوهم باورک یکی از اعضای برجسته مکتب اقتصادی اتریش بود

یوگن فون بوهم - باورک یکی از اعضای برجسته مکتب اقتصادی اتریش بود. رویکردی به اندیشه اقتصادی که توسط کارل منگر پایه‌ریزی شد و توسط نات ویکسل، لودویگ فون میزس، فردریش ای.‌هایک و سر جان هیکس تقویت شد.

کار بوهم - باورک به قدری مشهور شد که قبل از جنگ جهانی اول، مارکسیست‌های معاصرش از اقتصاددانان مکتب اتریش به عنوان نماد بورژوازی و دشمنان فکری خود یاد می‌کردند. نظریه‌های وی در مورد بهره و سرمایه از عوامل تسریع پیشرفت اندیشه اقتصادی به شمار می‌روند، ولی امروزه کار اصیل وی توجه اندکی را جلب خود می‌کند.

بوهم - باورک سه دلیل ارائه داد که چرا نرخ‌های بهره مثبت هستند. اول اینکه مطلوبیت حاشیه‌ای مردم در طول زمان کاهش می‌یابد چرا که آنها انتظار درآمد بیشتری را در آینده دارند. دوم، به دلایل روانشناختی مطلوبیت حاشیه‌ای یک کالا با زمان کاهش می‌یابد. بنا به هر دو دلیل که امروزه اقتصاددانان آنها را «ترجیحات زمانی مثبت» می‌نامند، مردم مایل به پرداخت نرخ‌های بهره مثبت برای دسترسی به منابع در زمان حال و مصر به دریافت بهره برای از دست دادن چنین دسترسی هستند. اقتصاددانان هر دو این دلایل را پذیرفته‌اند.

ولی سومین دلیل بوهم - باورک – اولویت فنی کالاها در زمان حال نسبت به زمان آینده – از لحاظ فهم بسیار مجادله‌آمیزتر و سخت‌تر است. او می‌نویسد تولید فرآیندی غیر‌مستقیم و زمان بر است. تولید از سرمایه که خود تولید شده است، برای تبدیل نهاده‌های تولید – مانند زمین و نیروی کار – به کالا استفاده می‌کند. روش‌های تولید غیرمستقیم به این معنا است که مقدار یکسان از نهاده‌های تولید می‌توانند به تولید مقدار بیشتری از کالا بینجامند. بوهم - باورک استدلال می‌کند که بازده خالص سرمایه نتیجه ارزش بیشتری است که توسط غیر‌مستقیم بودن تولید ایجاد شده است.

یک مثال برای روشن شدن این نکته مفید خواهد بود. رییس یک قبیله بدوی که از طریق ماهیگیری غذای خود را به دست می‌آورند می‌تواند با فرستادن افراد قبیله برای ماهیگیری با دست خالی قوت روزانه قبیله را تامین کند، ولی اگر او از قوت یک روز قبیله صرف نظر کند و از نیروی کار قبیله برای تولید تور و قلاب ماهیگیری – سرمایه – استفاده کند، هر ماهیگیر می‌تواند از روز بعد ماهی بیشتری بگیرد. در واقع این قبیله می‌تواند با غیرمستقیم‌تر کردن تولید، با همان نیروی کار، مقدار بیشتری ماهی بگیرد.

بوهم - باورک معتقد است که سرمایه‌گذاری بیشتر بر روی سرمایه، غیرمستقیم بودن تولید را افزایش می‌دهد، به این معنا که فرآیند تولید را طولانی‌تر می‌کند. بر این اساس، بوهم - باورک نتیجه می‌گیرد که حتی اگر دو دلیل اول نیز برقرار نباشند، بهره‌وری خالص سرمایه به نرخ بهره مثبت خواهد انجامید.

با اینکه نظریه سرمایه وی یکی از بنیادهای اقتصاد اتریشی است، اقتصاددانان مدرن اقتصاد جریان اصلی، هیچ اهمیتی به تحلیل تولید غیرمستقیم بوهم - باورک نمی‌دهند. در عوض، آنها رویکرد ایروینگ فیشر را قبول دارند که صرفا فرض می‌کند فرصت‌های سرمایه‌گذاری موجب بهره‌وری سرمایه می‌شوند. با این حال، رویکرد بوهم - باورک راه را برای نظریه مدرن بهره باز کرد.

همچنین، بوهم - باورک از اولین اقتصاددانانی بود که در مورد دیدگاه‌های کارل مارکس با جدیت بحث کرد. او این نکته را مطرح کرد که وجود بهره به دلیل استثمار کارگران نیست. کارگران تنها در حالتی می‌توانستند مالک تمام آنچه که تولید کرده‌اند شوند که تولید فرآیندی مستقیم و آنی می‌بود، ولی به عقیده بوهم - باورک چون تولید غیر‌مستقیم و زمان بر است، مقداری از تولید که مارکس آن را از آن کارگران می‌دانست باید صرف غیرمستقیم بودن تولید شود، به این معنا که باید صرف سرمایه شود.

او می‌نویسد که بهره بدون توجه به اینکه سرمایه متعلق به چه کسی باشد باید پرداخت شود. اقتصاددانان جریان اصلی هنوز این استدلال را قبول دارند. بوهم - باورک در وین به دنیا آمد و در دانشگاه آن جا حقوق خواند. بعد از تدریس در دانشگاه اینسبروک و گذراندن دوره خدمات اجتماعی، او در سال‌های ۱۸۹۵، ۱۸۹۷ و ۱۹۰۰ به عنوان وزیر دارایی منصوب شد. او وزارت را در سال ۱۹۰۴ ترک کرد و تا زمان مرگ خود، سال ۱۹۱۴، در دانشگاه وین به تدریس اقتصاد مشغول شد.

آثار برگزیده:

۱۸۹۰. Capital and Interest. London: Macmillan. Translated by William Smart. Reprint, ۱۹۵۹. Available online at:http://www.econlib.org/library/BohmBawerk/bbCI.html

۱۸۹۱. The Positive Theory of Capital. London: Macmillan. Translated by William Smart. Available online at:http://www.econlib.org/library/BohmBawerk/bbPTC.html

۱۹۶۲. Shorter Classics. South-Holland, Ill.: Libertarian Press.

منبع: دایره المعارف اقتصادی کانسایس