مقام حضرت زهرا علیهاالسلام در بهشت

رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نقل می كند كه فرمود
«انا و علی و فاطمهٔ والحسن والحسین یوم القیامهٔ فی قبهٔ تحت العرش» «جایگاه من و علی و فاطمه و حسن و حسین روز قیامت در قبه ای است كه زیر عرش قرار دارد »

مقام زهرا علیهاالسلام در بهشت با مقام پیامبر و علی و حسنین علیهم‏السلام یكسان است. یکی از مناقب بی‌بی دو عالم، اشتراك شان با پیامبر اكرم و امیرالمؤمنین و حسنین علیهم‏السلام است در مقامات و درجاتی كه مخصوص و منحصر می‏باشد به پنج تن آل‏عبا. با دقت در این دسته روایات كاملاً روشن می‏شود كه آنان را مقام و مركزیت خاصی است، و هرگز هیچ بشری را به آن درجات والا راه نیست.

زید بن ارقم از پیامبر اكرم روایت می‏كند كه آن حضرت خطاب به امیرالمؤمنین فرمود:

«انت معی فی قصری فی الجنهٔ مع فاطمه ابنتی (و انت اخی و رفیقی) » (۱) ؛ «یا علی تو و دخترم فاطمه در بهشت در قصر من همنشین من هستید. سپس پیامبر اكرم این آیه را تلاوت فرمود: "برادرانه بر تخت‌های بهشتی روبروی هم می‏نشینید."»

پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله فرمود:

«انا و فاطمهٔ و علی والحسن والحسین فی مكان واحد یوم القیامهٔ»؛ «روز قیامت من و فاطمه و علی و حسن و حسین دارای مقام و منزلت واحدی هستیم.»

این روایت را محب‏الدین طبری در كتاب الریاض النضره، ابن مغازلی در مناقب، حموینی در فرائد، ابن باكثیر (۲) در وسیله المال، و عاصمی در زین الفتی، احمد بن حنبل در مناقب نقل كرده‏اند.

حدیث دیگری امیرالمؤمنین علیه‏السلام مرفوعا از پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم نقل كرده‏اند كه رسول اكرم فرمود:

«فی الجنهٔ درجهٔ تدعی «الوسیله». فاذا سالتم الله فسالوا لی الوسیله، قالوا: یا رسول‏ الله، من یسكن معك فیها؟ قال: علی و فاطمه و الحسن والحسین» (۳) ؛ «در بهشت درجه‏ای است به نام «الوسیله»، هرگاه بخواهید در هنگام دعا چیزی برای من از خدا بطلبید، مقام «وسیله» را مسئلت نمایید، گفتند: یا رسول‏ الله چه كسانی در این درجه‏ مخصوص با شما همنشین هستند؟ فرمود: علی، فاطمه، حسن و حسین». این حدیث از دانشمندان عامه نیز در كتب خود ذكر شده است، از جمله سیوطی در كتاب جامع الكبیر از حافظ ابن مردویه نقل كرده است.

ما شیعیان نیز در زیارت پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم چنین عرض می‏كنیم: «اللهم اعطه الدرجهٔ الرفیعهٔ، و آته الوسیلهٔ من الجنهٔ.» (۴)

رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نقل می‏كند كه فرمود:

«انا و علی و فاطمهٔ والحسن والحسین یوم القیامهٔ فی قبهٔ تحت العرش»؛«جایگاه من و علی و فاطمه و حسن و حسین روز قیامت در قبه‏ای است كه زیر عرش قرار دارد.»

چنان كه گفته شد درجهٔ الوسیله - كه از والاترین درجات بهشتی است - مخصوص و منحصر است به پنج تن، و هرگز بشری را به آن رتبه‏ اعلی راه نیست. درجهٔ الوسیله برتر از درجات جمیع انبیا، اوصیا، اولیا، و علماء و مخلصین است. (۵)

امیرالمؤمنین چنین روایت می‏كند كه پیامبر اكرم فرمود:

«انا و فاطمهٔ و علی والحسن والحسین فی مكان واحد یوم القیامهٔ»؛ «روز قیامت من و فاطمه و علی و حسن و حسین دارای مقام و منزلت واحدی هستیم.»

آری اینان در تمام عوالم خلقت مقام و منزلتشان یكی است. در عالم نور، در عالم ذر، در عالم اظله، در محشر، در عوالم سفلی و عِلوی، ملكی و ملكوتی، در غیب و شهود، خلاصه در تمام مسیر آفرینش، از آغاز تا پایان، همه جا با هم، هم‏ردیف و هم‏شان و هم‏مقامند. بعضی از علمای عامه (سنی) كه حدیث مذكور را نقل كرده‏اند عبارتند از: احمد بن حنبل در مسند، حافظ محب‏الدین طبری در الریاض النضره.

روایت دیگری كه علمای عامه نیز نسبت به آن اهمیت بسیار قائل شده‏اند عبارت از این است: روزی رسول اكرم وارد خانه علی شد، و امیرالمؤمنین را در حال استراحت مشاهده كرد؛ و خطاب به حضرت زهرا چنین فرمود:

«انی و ایاك و هذین (یعنی الحسنین) و هذالراقد (او النائم)، یوم القیامهٔ فی مكان واحد» (۶)؛ «همانا، من و تو (یا زهرا) و حسن و حسین، و این شخص كه در اینجا آرمیده است (علی)، روز قیامت همه در یك جا خواهیم بود.»

راویان این حدیث عبارتند از:

▪ احمد ابن حنبل در مسند،

▪ حافظ ابن ‏عساكر،

▪ محب‏الدین طبری،

▪ حاكم حسكانی ... .

حاكم نیشابوری اسناد این روایت را بررسی و آن را تأیید نموده است. (۷)

ما نیز مدارك این حدیث شریف را كاملاً رسیدگی كردیم؛ تردیدی در صحت آن نیست، و مسلماً از فرمایشات پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم می‏باشد.

زید بن ارقم از پیامبر اكرم روایت می‏كند كه آن حضرت خطاب به امیرالمؤمنین فرمود:

«یا علی تو و دخترم فاطمه در بهشت در قصر من همنشین من هستید. سپس پیامبر اكرم این آیه را تلاوت فرمود: "برادرانه بر تخت‌های بهشتی روبروی هم می‏نشینید."»

عبدالله بن قیس از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نقل می‏كند كه فرمود:

«انا و علی و فاطمهٔ والحسن والحسین یوم القیامهٔ فی قبهٔ تحت العرش» (۸) ؛ «جایگاه من و علی و فاطمه و حسن و حسین روز قیامت در قبه‏ای است كه زیر عرش قرار دارد.»

از این روایت چنین معلوم می‏شود كه والاترین مقامات كه «وسیله» نام دارد، در پایتخت عظمت حضرت حق تبارك و تعالی است؛ و هرگز كسی را به آنجا راه نیست. آری، پایتخت عالم فقط جایگاه پنچ تن است، آنجا كه نشانگر عظمت و جلال و جلوه‏گاه نور جمال و جلال كبریایی است.

چنانكه گفته شد، این انوار پنج‏گانه، در جمیع منازل خلقت در تمام شئون ولایت همه جا همراه و همگام و همتایند؛ در ابتدا و انتها، در عالم اظله، در عالم ذر، در عالم ارواح و اشباح، در دنیا و برزخ، در حشر و نشر، خلاصه تا روز قیامت، از یكدیگر جدا نبوده، در كنار هم در جمیع مراحل و در تمام ملكات و فضائل به طور یكسان سهیم هستند.

پی‌نوشت‌ها:

۱ـ در بعضی از روایات عبارت داخل پرانتز نیز درج است.

۲ـ احمد بن فضل بن محمد با كثیر مكی شافعی متوفای ۱۰۴۷ هجری. وی از ادبا و شعرای مكه بوده و كتاب «وسیلهٔ المال فی عد مناقب الال» را در سال ۱۰۲۷ در مكه تدوین نموده است. (ایضاح المكنون ج ۱/ ۴۰۵، هدیهٔ العارفین ج ۱/ ۱۵۹، الاعلام ج ۱/ ۱۹۵، معجم المولفین ج ۱/ ۲۲۸).

۳ـ مقتل الحسین(خوارزمی) ج ۱، ص۶۷، ۶۸/ منتخب كنزالعمال ج ۵، ۹۴/ مناقب ابن مغازلی، ص ۲۴۷، كنزالعمال، ج ۱۲، ۱۰۳، ح ۳۴۱۹۵، ج ۱۳/ ۶۳۹، ۶۴۰/ ح ۳۷۶۱۶.

۴ـ این عبارت در زیارت پیامبر با الفاظ دیگری هم آمده است نظیر: «اللهم اعطه الدرجهٔ العلیا و آته الوسیلهٔ الشریفه.» (بحارالانوار، ج۹۷، ص۱۶۹).

و یا «اللهم و اعطه الدرجهٔ و الوسیلهٔ من الجنهٔ و ابعثه مقاما محمودا یغبطه به الاولون و الاخرون.» (كامل الزیارات، ص ۱۶).

در اعمال روز عرفه نیز صلواتی بر پیامبر و اهل‏بیت علیهم‏السلام نقل شده است كه عبارات فوق به این صورت در آن آمده است «اللهم اعط محمدا و آله الوسیله و الفضیله والشرف والرفعه والدرجه الكبیره.» (متن كامل این صلوات را در مفاتیح‏الجنان می‏توانید ببینید).

۵ـ در روایتی آمده است كه پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: «واسالوا الله لی الدرجه الوسیله من الجنه. قیل: یا رسول‏ الله، و ما الدرجهٔ الوسیله من الجنه؟ قال: هی اعلی درجه من الجنه لاینالها الا نبی ارجو ان اكون انا.» (بحارالانوار، ج ۹۱، ص۶۵). ۶ـ مسند احمد بن حنبل، ج ۱، ۱۰۱/ معجم كبیر طبرانی، ج ۳، ص۴۰، ۴۱، ح ۲۶۲۲، ج ۲۲/ ۴۰۵، ۴۰۶/ ح ۱۰۱۶، ۱۰۱۷/ مستدرك حاكم، ج۳، ۱۳۷/ تلخیص المستدرك، ج۳، ۱۳۷/ الریاض النضره، ج۳، ص۱۸۳/ ذخائرالعقبی، ص ۲۵/ فرائد السمطین، ج ۲، ص۲۸، ح ۳۶۷/ مقتل الحسین، خوارزمی، ص ۷۵، ۱۰۳/ اسدالغابه، ج ۵، ص۲۶۹، ۵۲۳/ تاریخ مدینه دمشق (ط دار الفكر) ج ۱۳، ص۲۲۷، ۲۲۸، ج ۱۴، ۱۶۳، ۱۶۴، تاریخ مدینه دمشق (ترجمه الحسین ع)، ص ۱۱۱/ تهذیب‏الكمال، ج ۶،ص ۴۰۳، ۴۰۴/ سیر اعلام النبلاء، ج ۳، ص۲۵۸/ مجمع‏الزوائد، ج ۹، ۱۷۰/ منتخب كنزالعمال، ج۵، ص۹۴/ كنزالعمال، ج۱۲، ص۹۹، ح ۳۴۱۷۲/ در السحابه، ص ۲۷۰/ ینابیع‏الموده، ص۱۹۴.

۷ـ مستدرك حاكم، ج ۳، ۱۳۷.

۸ـ كنزالعمال، ج ۱۲، ص۱۰۰، ح ۳۴۱۷۷.