زرتشتیان

گروه کتاب و رسانه

مزداپور،کتایون(1382)، زرتشتیان ، تهران : دفتر پژوهش های فرهنگی
کتایون مزداپور زبان شناس و پژوهشگر زبان های باستانی در اول فروردین سال 1322 از خانواده ای زرتشتی در یزد متولد شد. دوره های ابتدایی و متوسطه را در مدرسه های گیو و انوشیروان دادگر گذرانید و دیپلم خود را در رشته ادبیات از دبیرستان همایون تهران گرفت. مزداپور  همواره از دانش آموزان ممتاز به شمار می رفت به طوری که پی در پی در سال نامه مدارس زرتشتیان از وی نام برده می شد.
مزداپور دوره کارشناسی خود را در سال 1339 در رشته علوم اجتماعی آغاز و در سال 1344 با ارائه پایان نامه " لغت های اجتماعی سیاست نامه " به پایان رسانید. وی مقطع کارشناسی ارشد را در رشته زبان شناسی همگانی و زبان های باستانی در سال 1349 آغازنمود . عنوان پایان نامه دوره کارشناسی ارشد وی رساله تحقیقی با عنوان فریدون در شاهنامه بود. وی در ادامه موفقیت های خود در دکترای رشته زبان شناسی همگانی و زبان های باستانی پذیرفته و در سال 1359 با پایان نامه تحقیقاتی گرشاسب فارغ التحصیل شد.
مزدا پور در این کتاب به شکلی ساده به بررسی تطوری دین زرتشت در ایران پرداخته است.
دین زرتشت ارتباطی تنگا تنگ با فرهنگ و تاریخ باستان دارد و برای شناخت آن ناگزیر باید به تاریخ دوران باستان بازگشت.
تاریخ و زمان مشخصی برای ظهور زرتشت تعیین نکرده اند، اما برخی آن را پیش از اسکندر می دانند. برخی نیز زمان ظهور او را بین 1200 تا 1400 قبل از میلاد گفته اند. تصویری که از زرتشت و زندگی آن وجود دارد کاملا مبهم و آمیخته با افسانه و داستان می باشد. اگر اشاره های خود زرتشت در گاهان ( سرود آسمانی پیامبر) نبود به راحتی می توان وجود تاریخی زرتشت را کتمان نمود. زرتشت خود در گاهان با صیغه اول شخص سخن می گوید و از موضوعاتی که در آن مطرح می شود می تواند اثبات وجود انسانی و واقعی زرتشت بر روی کره خاکی باشد.تاریخ دین زرتشتی انطباقی کامل با تاریخ اجتماعی، سیاسی ایران باستان دارد. هم زمان با به وجود آمدن اولین حکومت ها در ایران توسط مادها و بعد به شکل مقتدر و امپراطوری خود، هخامنشیان، دین زرتشت نیز شروع به گسترش نهاد. وجود الواح گلی و کتیبه هایی که در تخت جمشید وجود دارد گواه بر این مساله می باشد.
با حمله اسکندر به ایران به گونه ای فرهنگ یونانی – هلنی به خصوص در مرز های کشور پدید آمد که این خود موجب دگرگونی و تحول دین زرتشتی در دوره سلوکیان و پارتیان می شود.درنهایت در دوره ساسانیان دین زرتشت شکل رسمی به خود می گیرد، به شکلی که پادشاهان این دوره تماما" زرتشتی بوده و به ترویج این دین می پرداخته اند.
با آغاز اسلام و ورود آن به ایران وضعیت دین زرتشتی کاملا تغییر می کند. می توان گفت که هیچ کتاب و نوشته مستقلی از قدیم درباره جامعه زرتشتی ایران در دوران اسلامی بر جای نمانده است.تنها می توان از لا به لای  کتاب های گوناگون اطلاعاتی پراکنده به دست آورد.
در زمان به وجود آمدن حکومت های اسلامی نیمه مستقل در ایران در قرون اولیه، ارتباط زرتشتیان با سایر ادیان به شکل مناظره بوده است. زرتشتیان مناظره های فراوانی را با ادیان دیگر به ویژه اسلام برگزار می کرده اند که برخی از این مناظره ها در اسناد مختلف دیده شده است. در ابتدای امر چون زرتشتیان اهل کتاب به شمار می آمده اند با دادن جزیه و پذیرفتن شرایط مطیع الاسلام بودن می توانستند بر آئین خود باقی بمانند. اما کم کم حکومت ها شروع به خاموش کردن آتشکده های آنان شدند. یکی از نخستین آتشکده هایی که خاموش شد، کاریان نزدیک داربگرد فارس است. هم چنین با افزایش میزان جزیه و مالیات برای زرتشتیان آنان کم کم شروع به تغییر دین خود و پذیرش دین جدید کردند. با آمدن مغول به ایران، زرتشتیان صدمه بیش تری خوردند. بسیاری از آتشکده های آنان ویران شد و آنان راهی جز گریز به بیابان و و کوه و  دور ماندن از معرض دید نداشتند.
امروزه شمار اندکی از دست نوشته های اوستا و پهلوی و فارسی در ایران باقی مانده است.بسیاری از این دست نوشته ها توسط دزدان آثار بار ارزش از کشور خارج شده و در دست علاقه مندان نمی باشد. پس از قرون 3 و4 هجری تمام تلاش افراد این بوده است که بسیاری از این اسناد را از زبان پهلوی به زبان فارسی برگردانند. از نخستین کسانی که دست به برگردان متن اوستایی به خط فارسی زد و برایش کار دشواری بود جاماسپ ولایتی است. بعد از او نیز تلاش های گسترده ای در این زمینه صورت گرفته است. هم چنین تعداد زیادی از این متون از هندوستان به ایران آورده شده و به فارسی ترجمه شده است.
ارتباط زرتشتیان ایران با هند به اوایل ورود اسلام به ایران بر می گردد. در آن دوره بسیاری از زرتشتیان ایران به دلیل محدودیت های به وجود آمده به هندوستان مهاجرت می کرده اند. در دوره معاصر به خصوص از قاجار به بعد این ارتباط وسیع تر شده و اشکال فرهنگی، اجتماعی و دینی به خود می گیرد. بسیاری از زرتشتیان اقدام به احداث انجمن های فرهنگی، دینی گوناگون می کنند. انجمن هایی با هدف رشد و توسعه آیین زرتشتی در ایران.
در دوران تجدد یعنی پس از مشروطیت، جامعه زرتشتی بیش از هر کس مرهون خدمات شادروان ارباب کیخسرو شاهرخ است. او از جمله نمایندگانی است که در مجلس به حمایت از اقلیت های مذهبی به خصوص زرتشتیان پرداخته است. دو دوره تجدد به دلیل اشاعه فرهنگ برابری قانونی و هم چنین ورود فرهنگ مدرن به ایران وضعیت اجتماعی زرتشتیان تا حدی پیشرفت می کند و امکان دست یابی به مشاغل دولتی و پرداختن به صنایع جدید از جمله پیشرفت هایی بوده که در این زمینه صورت گرفته است.


فهرست مطالب
فصل یکم . خاستگاه کیش زرتشتی
فصل دوم . تحولات کیش زرتشتی تا اسلام
فصل سوم . از آغاز اسلام تا دوره معاصر
فصل چهارم . دوره معاصر
فصل پنجم . دوران تجدد
فصل ششم . آداب و باورهای کهن و تحول آن ها

مطالب مربوط

http://anthropology.ir/node/6084
http://anthropology.ir/node/1070
http://anthropology.ir/node/1066

پیوند به بیرون:
http://www.ilssw.com/pages.php?id=39&cat=researcher
http://www.ketabname.com/main2/lists/from-this-author-i.php?id...fa
http://www.adinebook.com/gp/search?search=alias=books&author

تلفن ناشر: 88302482 - 88821364

تهیه و تنظیم :ستوده مقدسین 

 Email: [e-mail]