سفر به هلند و بالی ایران!

احمدرضا شیخی

برای مردمان استان‌های مرکزی ایران، مثل اصفهان، اراک و قم، «محلات» اصلا نام ناآشنایی نیست. همه رفته‌اند و می‌دانند سفر به سرزمین گل‌ها و چشمه‌های آب گرم چه لذتی دارد. شهری کوچک که در میان غول‌های گردشگری ایران مثل اصفهان،‌ شیراز، یزد یا مشهد توانسته نامی برای خود در کند و حالا سال‌هاست جشنواره گُل در آن برگزار می‌شود و چشمه‌های آب گرمش هم میزبان دوست‌داران و کسانی‌ است که به نیت «شفا» آمده‌اند. باغ‌های کوچک که اتاق‌هایی برای هر خانواده و یک وان اختصاصی در آن برای استفاده از آب گرم وجود دارد و یا استخر‌های گروهی آب گرم در گوشه‌های این شهر که خیلی ساماندهی نشده‌،‌ نوستالژی خیلی از گردشگران این سرزمین است. اما باید گفت شرایط خیلی از این حمام‌ها و وان‌ها بهتر شده و می‌توان در یک مرکز ویژه آب‌درمانی در محلات خدمات بهتری را دریافت کرد؛ البته این سرزمین زیبا پتانسیل‌های بالایی دارد و بسیار بهتر از این‌ها می‌تواند باشد. فاصله محلات با مرکز استان، شهر اراک، 115 کیلومتر است.

این سرزمین زیبا شهری قدیمی است که به تیمره سفلی هم شهرت دارد. محلات در روزگار هخامنشیان بخش کوچکی از ماد به شمار می‌رفته است. این منطقه در دوره اشکانیان جزیی از ایالت والی‌نشین ماد بزرگ محسوب می‌شده و در زمان سلوکیان این ناحیه مخصوصا قسمت شمالی آن یعنی دهستان خورهه مورد توجه حکام یونانی بوده است. در دوران نخستین اسلامی این شهرستان جزء منطقه‌ای به شمار می‌رفته که به نام جبال یا کهستان خوانده می‌شده است. همین منطقه در قرن چهارم هجری و بعد از تغییرات و تقسیمات منطقه‌ای به نام رستاق انار خوانده می‌شده است. بعدها نیز محدوده دو شهرستان خمین و محلات امروزی را تیمره گفته‌اند که تیمره علیا خمین امروزی و تیمره سفلی محلات کنونی بوده است. در محدوده کنونی شهرستان محلات نواحی خورهه و نیم‌ور آثار به جا مانده نشان از قدمت تاریخی این منطقه دارد. چنانچه درباره وجه تسمیه محلات نیز اختلاف نظر وجود دارد و برخی معتقدند محلات را به لحاظ داشتن چندین محله بدین نام نامیده‌اند.

گردش اول: چشمه‌های آب گرم!

استفاده از چشمه‌های آب گرم یکی از پرطرف‌دارترین و در نتیجه پردرآمدترین نمونه‌های صنعت گردشگری است و خیلی از کشورها با بهره‌گیری از توسعه گردشگری چشمه‌های آب گرم پول خوبی به جیب می‌زنند. بهترین جا برای آب‌درمانی در محلات مجموعه‌ آب‌درمانی است که راه دسترسی آن، در جاده محلات به دودهک، کیلومتر 15 است و امکاناتی شامل خدمات بهداشتی، استخر و حمام‌های خصوصی مجهز به وان‌های شست‌وشو، رستوران، کافی‌شاپ و اقامتگاه مناسب برای گردشگران داخلی و خارجی دارد.

اگر دوست دارید بدانید این آب‌گرم از کجا می‌آید،‌ اینگونه است که در شمال شرقی محلات و در دامنه ارتفاعات 1635 متری کوه «خورزن» مجموعه‌ای از چشمه‌های طبیعی آبگرم و معدنی با آب‌دهی بالا قرار دارد که از اعماق زمین با درجه حرارت حداقل 50 درجه سانتیگراد به سطح زمین جاری می‌شود. این آب‌ها که از روی مواد مذاب داخل زمین همراه با گازهای عمدتاً  گوگردی به سطح زمین می‌آید دارای خواص مختلف طبی و درمانی است. در کتاب تاریخ و جغرافیای قم آمده است: «هر کس را که بیماری و علتی سرد باشد چون خود را بدین آب شوید به قدرت خدای  عزوجل شفا یابد».

گردش دوم: استشمام،‌ تماشا و خرید گل!

چه گلی دوست دارید؟ انواع کاکتوس،‌ رز، ‌میخک، داوودی، آپارتمانی؟ خیالتان راحت باشد حتما پیدا می‌کنید. اصلی‌ترین مکان برای پیدا کردن گل‌ها که معمولا نمایشگاه‌های گل هم در آن برگزار می‌شود،‌ »ایستگاه تحقیقات» در محلات است و در فصل گل‌های داوودی این مکان از جذابیت بالایی برخورددار است. البته باید گفت در مسیری که به «جاده زیرآب» معروف است،‌ دو سمت جاده گلخانه‌های خصوصی است و در این گلخانه‌ها هم هر نوع گلی را که تصورش را بکنید، می‌توانید پیدا کنید.

 

گردش سوم: گردشگری تاریخی

گردش در محلات فقط به تفریح در میان گل‌ها و چشمه‌ها ختم نمی‌شود؛‌ محلات یک شهر تاریخی است و در آن می‌توان بنا‌ها و آثار تاریخی را که جزو میراث فرهنگی کشور هستند، دید. اگر به محلات رفتید روی نقشه‌تان این مکان‌ها را پیدا کنید و حتما سری هم به این جاذبه‌های تاریخی شهر زیبای محلات بزنید: «بند و پل نیم‌ور» از دوره ساسانی،‌ «یخچال نیم‌ور» از دوره قاجار، «‌ستون‌های سنگی خورهه» از دوره اشکانیان، «‌آتشکده و آتش‌کوه نیم‌ور» از دوره ساسانی،‌ «قلعه جمشیدی نیم‌ور» از دوره ساسانی،‌ «حسینیه آقاخان محلاتی» از دوره قاجار،‌ «امام‌زاده عبدالله (ع)» از دوره صفویه،‌ «آسیاب آبی» از دوره قاجار و «امام‌زاده فضل و یحیی (ع)» از دوره ایلخانی.

گردش چهارم: سرچشمه محلات

یکی از چشمه‌های پر آب طبیعی استان مرکزی سرچشمه محلات است که در شمال این شهر در دامنه رشته کوه هفتاد قله قرار دارد. مورخان عامل وجودی محلات را آب این چشمه می دانند. با توجه به اینکه این سرچشمه در بلندترین نقطه شهری محلات قرار گرفته مکانی بسیار مناسب و خوش آب و هوای را برای گردشگران داخلی و خارجی فراهم نموده است. وجود درختان چنار کهن‌، صخره‌های تراشیده شده و مکان‌های زیبا در کنار آب سرچشمه که در داخل آب‌‍نماها و پارک تفریحی جاری است، مناظر دل‌نشینی را برای علاقمندان به طبیعت و تفریح ایجاد کرده است. در مجموعه سرچشمه امکانات جدیدی از قبیل اقامتگاه، استراحتگاه، رستوران، کافی‌شاپ، سفره‌خانه سنتی، شهربازی مرکز فروش گل و گیاه، مرکز نمایشگاهی و سکوهایی جهت نصب چادر و کمپنیک ساخته شده است. این منطقه در مساحت 100 هکتاری جزء مناطق نمونه گردشگری قرار گرفته است.

سوغات چه بخریم؟

اگر مسیر طولانی از محلات تا شهر خودتان ندارید که حتما می‌توانید مقداری گل با خودتان ببرید. چون بردن گل‌های آپارتمانی و کاکتوس با اتوموبیل شخصی خیلی هم سخت نیست. اما این را بدانید که گل تنها سوغات محلات نیست. این شهر صنایع دستی‌های زیبایی دارد که شامل دستبافت‌های سنتی مانند قالی‌بافی و گلیم‌بافی،  رودوزی‌های سنتی، آثار چوبی مانند معرق‌کاری و پیکر تراشی، سفال‌گری، پاپوش سنتی مانند گیوه‌دوزی و گیوه‌بافی و دیگر آثار تلفیقی و تکمیلی می‌شود.

چطور برویم؟

هلند ایران مسیر هوایی یا ریلی ندارد بنابراین برای سفر به سرزمین گل‌ها یا باید با خودروی شخصی رفت و یا از ترمینال اتوبوس‌رانی جنوب تهران تعاونی‌های 2 و 17 یک بلیت تهیه کرد که بهای این بلیت پنج هزار و پانصد تومان است. اگر این مسیر را با اتومبیل شخصی خود بروید 3 ساعت و اگر با اتوبوس بروید 4 ساعت طول می‌کشد.

از کجا برویم؟

سرزمین رویاها، اصلا از تهران دور نیست. برای رسیدن به آن باید از جنوب تهران خارج شوید و پس از گذشتن از اتوبان تهران ـ‌ قم،‌ سلفچگان و دلیجان به محلات برسید. مسیر طولانی نیست می‌توانید در راه یک کتاب راهنمای گردشگری درباره محلات را مرور کنید یا نقشه شهر را بررسی کنید و روی نقشه با یک خودکار قرمز دور مکان‌های جالب و گردشگری که در نقشه مشخص شده است خط بکشید تا هیچ‌کدام را از قلم نیندازید.

کی برویم؟

موقعیت جغرافیایی محلات و چشمه‌های آب گرم آن باعث شده که این سرزمین زیبا در تمام فصول سال دیدنی باشد. اما پیشنهاد ما در فصل تابستان برای شما شهریور ماه است. شهریور موعد برپایی یازدهمین جشنواره گل محلات است و از گرمای هوا هم در این ایام کاسته شده است. در این جشنواره گل می‌توانید شکوه واقعی گل‌های محلات را ببینید؛ علاوه بر اینکه بازار گل‌وگیاه زینتی در این ایام در محلات بسیار داغ است و می‌توانید هر آنجه را که دوست دارید به دست آورید.

پرونده احمدرضا شیخی در انسان‌شناسی و فرهنگ

تصویر برگرفته از وبسایت تبیان

پیوست	اندازه
27844.	66.85 KB