چگونه یک هشت پا نتایج جام جهانی را «پیش بینی» کرد؟

امير عسكري

مقدمه:
هشت پا یا اختاپوس موجودی است آبزی که در قسمت آب سنگ های مرجانی اقیانوس ها زندگی می کند. همانطور که از اسم آن مشخص است، دارای هشت بازو می باشد که بر روی آنها دو ردیف کلاهک بادکشدار وجود دارد. بدن هشت پا فاقد اسکلت است و کاملا نرم می باشد. هشت پاها از نظر شکل، رنگ و اندازه بسیار متفاوت هستند تا آنجاکه بیش از سیصد گونه از آنها تاکنون شناسایی شده اند. آنها به دو گونه سمی و غیر سمی تقسیم می گردند که هر گونه بر اساس سن، اندازه، موقعیت محیطی، رنگ و غیره از روشهای مختلفی برای بقا استفاده می نمایند. هشت پاها از معدود موجوداتی هستند که در مقابل دشمن از هر دو واکنش جنگ و گریز به خوبی استفاده می نمایند. آنها نرم تنانی محتاط و کم تحرک هستند که اکثر اوقات در تونل ها و چاله های زیر آب زندگی می کنند. آنها معمولا در نزدیکی لانه خود به دنبال شکار ماهی یا سایر موجودات آبزی کوچک پرسه می زنند و به محض احساس خطـــــــر، خصوصا از سوی بزرگترین دشمن خود یعنی مارماهی موری، بلافاصله به داخـــل لانه می روند.

هوش، حافظه و هنر مبارزه - دفاع:
با خواندن مقدمه فوق به سهولت متوجه می گردیم که صحبت از موجودی باهوش با تنوع گونه ای بسیار زیاد می باشد. آزمایشهای رفتارشناسی روی هشت پاها تایید نموده اند که آنها دارای حافظه کوتاه مدت و بلند مدت قوی می باشند، بطوریکه اکثر رویدادهای زندگی خود را به خاطر می آورند. توانایی یادگیری بالای آنها در مازهای آزمایشگاهی و آزمون های حل مساله توسط روان شناسان تطبیقی و کردارشناسان تایید گشته است.علت اصلی وجود این توانایی بالا در یادگیری به نوع زندگی آنها بازمی گردد. در حقیقت هشت پاها از بدو تولد چیزی از والدین خود یاد نمی گیرند و آنها تنها در مواجهه با محیط پیرامون خود با استفاده از غریزه زندگی و تکنیک کوشش و خطا رشد و نمو می کنند و مراقبت از خویشتن را می آموزند.
علاوه بر این موارد، هشت پاها دارای سیستم عصبی بسیار پیچیده ای می باشند. در حدود دو سوم از نورون های عصبی آنها در بازوهایشان قرار دارد که با هماهنگی بسیار امکان انجام  بازتابهای پیچیده در هنگام مبارزه یا شکار را به جانور می دهند.
در پژوهش های آزمایشگاهی، با روش شرطی سازی، هشت پاها می توانند به سهولت توانایی تشخیص اشکال و الگوها را فرا بگیرند. برخی از پژوهشگران، یادگیری مشاهده ای را بهترین روش آموزش موارد مختلف و کارهای خارق العاده به هشت پاها می دانند. هشت پاها همچنین توانایی بازی با بطری و عروسک را دارند و آزمایشگران به آنها آموزش بازکردن بطری یا وسایل مختلف را داده اند.
وجود تعداد بسیار زیاد هشت پاها در آزمایشگاههای زیست شناسی - روان شناسی و حساسیت بالای این جانوران به درد موجب شده است تا برخی از کشورها مانند انگلستان نام هشت پا را در لیست جانوران آزمایشگاهی که حتما در هنگام جراحی باید بیهوش شوند، آورده اند.
هشت پاها توانایی ساخت پناهگاه دارند. آنها با ظرافت بسیار از مرجانها و سنگ ها و سایر مواد کف آب، جان پناه محکمی برای خود تهیه می نمایند. یک نوع از آنها به نام اسکوئید قادر است ماده سیاه رنگ مرکب مانندی برای حفاظت خود به داخل آب ترشح نماید که مانند پرده توری جلوی دشمن را گرفته و به هشت پا اجازه فرار به داخل پناهگاه را می دهد.
یکی دیگر از قدرت های آنها در هنگام مبارزه توانایی  " اوتوتومی " می باشد. هشت پاها قادرند در هنگام گیر افتادن در چنگال دشمن اوتوتومی نمایند، یعنی با قطع یک یا دو تا از پاهای گیر افتاده خود، از دست دشمن فرار نمایند. اوتوتومی در برخی از جانداران مانند مارمولک بسیار شایع است که اصطلاحا اتوتومی دُم نامیده می شود.
بحث و تفسیر روان شناسی پیرامون پیشگویی های هشت پا:
پیشگویی های دقیق یک هشت پا در آکواریومی در کشور آلمان در طول دوره جام جهانی فوتبال در آفریقای جنوبی اذهان بسیاری از فوتبال دوستان را به خود مشغول نموده است. از نقطه نظر کردارشناسی، جانوران فاقد قدرت پیشگویی های بدین سبک می باشند. برخی از افراد معتقدند که حیوانات اهلی و پرندگان دارای قدرت پیش بینی فجایع طبیعی مانند زلزله و سیل می باشند. اگرچه شواهد بسیاری پیرامون این موضوع به طور تجربی مشاهده گردیده است، اما آزمایشهای دقیق علمی تاکنون این توانایی را تایید ننموده اند. با این حال، وجود چنین قدرتی در جانوران، ممکن است در طول دوره تکامل برای نجات از حوادث طبیعی و به منظور بقا شکل گرفته باشد. اما شنا کردن هشت پا به سمت دو ظرف که پرچم های  دو کشور رقیب روی آن قرار داده شده است چه معنایی برای یک هشت پا می تواند داشته باشد. آیا هشت پا از حساسیت مسابقات جام جهانی با خبر است؟ آیا هشت پا از محیط خارج از آکواریوم و هیاهو تماشگران در استادیوم آگاه است؟ آیا هشت پا پیش بینی دقیق نتایج را بر اساس دانش فوتبال خود ارائه می کند و یا بطور تصادفی یکی از ظرفها را انتخاب می کند؟ آیا هشت پاها دارای توانایی پیشگویی هستند یا تنها این هشت پا خاص است که پیشگویی می کند؟ هشت پا مورد نظر در گذشته کجا بوده است؟
این هشت پا تا قبل از جام جهانی هیچ شهرتی نداشته است و تنها توسط انسان با روش ساده شرطی سازی آموزش دیده است که به سمت ظرف مورد نظر مربی خود شنا کند و روی آن قرار گیرد. در حقیقت هشت پا هیچگونه توانایی فردی در انتخاب و پیشگویی ندارد.
اما سوالات زیادی در اینجا مطرح است که اگر فرد یا گروهی که در پشت پرده تا این حد انتخاب صحیح می نمایند، چگونه چنین دقیق نتایج بازیها را پیش بینی می کنند؟ آنها چه کسانی هستند و چرا خود را به عنوان یک اسطوره پیشگو معرفی نمی کنند؟ و هدفشان از مخفی شدن در پشت پیشگویی های هشت پا چیست؟
الف) با نگاهی با حاشیه های جام های جهانی گذشته متوجه می شویم که بسیاری از تیم ها به منظور تضعیف روحیه بازیکنان و طرفداران حریف از روشهای شبیه به این بسیار استفاده نموده اند. حضور یک جادوگر یا ساحر در کنار تیم، تیغ زدن موی سر به منظور شکستن طلسم، نوشتن جملات یا خالکوبی آن روی بدن و خرافه های این چنینی از مواردی است که مشاهده گردیده است. آلمان نیز این بار از یک هشت پا برای رسیدن به مقاصد خود و ایجاد یک جنگ روانی استفاده نمود. در بازی آلمان و آرژانتین هشت پا آلمان را پیروز مسابقه معرفی کرد. یک روز بعد، یک دلفین و یک لاک پشت در آرژانتین، برنده مسابقه را آرژانتین معرفی نمودند. در این جنگ روانی آلمانی ها پیروز شدند.
ب) در رابطه با بزرگ کردن یک فرد یا تیم، رسانه ها بسیار کارآمد هستند. هیچ کس تا قبل از مسابقه صربستان و آلمان که به باخت عجیب آلمان در مقابل تیم ضعیف صربستان انجامید، روی این هشت پا تمرکز ننموده بود و تنها پس از شکست آلمان بود که اعلام شد این هشت پا نتیجه بازی آلمان و صربستان را درست پیش بینی کرده بود. این تنها یک رزمایش زیرکانه بود.
ج) در بازی بحث برانگیز آلمان و اسپانیا که هر دو تیم بسیار قدرتمند بودند و کمتر کارشناسی می توانست دقیقا نظر خود را اعلام کند، تقریبا تعداد کارشناسان معتقد به برد آلمان مساوی با کارشناسان حامی اسپانیا بود، که کارشناسان همکار هشت پا اعتقاد به برد اسپانیا داشتند، و در آخر نیز پیروز شدند. چرا صحبت از کارشناسان مختلفی که به غیر از هشت پا، آنها نیز اسپانیا را پیروز معرفی کردند نمی شود؟ البته آنها کارشناس هستند و باید نتایج را دقیق تر پیش بینی کنند.  
د) وجود بنگاه های شرط بندی در فوتبال که مهد آن در انگلستان و فوتبال جزیره می باشد، هزاران نفر را در سرتاسر جهان به خود مشغول نموده است. درست حدس زدن تیم قهرمان این دوره جذاب ترین لذت را برای شرط بندان ایجاد می کند. هرچند علاوه بر حدس زدن نام قهرمان، شرط بندی های ریز و درشت دیگری بر روی هر مسابقه صورت می گیرد که هشت پا فاقد قدرت پیش بینی آن می باشد. چرا هشت پا تنها می تواند برنده را مشخص کند؟ چرا نمی تواند نتایج و گلهای زده را اعلام نماید؟ چرا هشت پا قادر نیست که پیروزی در وقت عادی، اضافی و یا پنالتی را حدس بزند؟ جواب ساده است، احتمال پیش بینی اشتباه بالا می رود و کارشناسان همکار هشت پا اعتبار خود را از دست می دهند.
ه) همیشه صحبت از مافیای اقتصادی – سیاسی در فوتبال بوده است. گاهی یک تیم بسیار قوی به سادگی فرصت های طلایی خود را در مسابقه با یک تیم درجه سه و ضعیف از دست می دهد و ناگهان در یک ضد حمله غافلگیر شده و در آخر مغلوب می شود. در پایان بازی میلیون ها دلار پول جا به جا می شود. روزنامه ها برای چند روز به نقد ستارگان تیم مغلوب می پردازند و کمتر از گذشت یک ماه، همه چیز فراموش می شود زیرا مسابقات دیگری در راه اند. اگرچه جریان پیشگویی های هشت پا را نمی توان بدون مدرک و شواهد کافی به لابی های پشت پرده نسبت داد، اما به عنوان یک گزینه می توان در این متن مطرح نمود.

نتیجه گیری:
هیچ هشت پایی دارای قدرت پیشگویی مسابقات فوتبال نیست. هشت پا مورد نظر تنها به وسیله غذا شرطی شده است. بسیاری از کارشناسان نتایج را درست پیش بینی می کنند و بسیاری به اشتباه می افتند. این یک حالت تصادفی ساده است. کارشناسان همکار هشت پا، تنها با تمرکز دقیق کارشناسی روی بازیها و از روش گمانه زنی پنجاه – پنجاه، بدون هیچ تعصب تیمی حتی نسبت به آلمان، به انتخاب دقیق دست زدند و مانند افراد بسیاری در اسپانیا و سایر نقاط جهان که معتقد به قهرمانی اسپانیا بودند، پیش بینی شان به واقعیت تحقق یافت. نکته آخر و جالب در اینجاست که همچنان بسیاری از افراد پس از خواندن این مقاله عمیقا باور دارند که هشت پا خارق العاده دارای قدرت فوق طبیعی و پیشگویی است، که این به مقدار باورهای خرافی آنها و همچنین اعتقاد به پدیده های ماورای طبیعت بستگی دارد. هرچقدر انسان غیر علمی تر باشد، باورهای خرافی اش بیشتر است و هر اندازه موضوع پیچیده و گنگتر باشد، فرار از روش علمی و اجتناب از تفکر آسان تر می باشد.