کتاب "انکار مرگ"

امیر حسین جدیدی

درباره نویسنده: ارنست بكر[1] (1975-1925) انسان شناس فرهنگی با گرايش روانكاوانه بود. او در ماساچوست و در خانواده ای يهودی به دنيا آمد. بكر در سال 1960.م درجۀ دكتری خود را از دانشگاه سيراكيوز در رشتۀ انسان شناسی فرهنگی دریافت کرد.

بكر بر اين باور بود كه كاوش های روانشناسی ناگزير در جايي به بن بست مي رسند و از آن پس نظام های اعتقادی هستند كه برای ارضای روان انسان به كار مي آيند. به سبب گستردگی ديدگاه و پرهيزی كه از ويژه گرایی موجود در علوم اجتماعی داشت، در دهۀ آخر عمر خود فردی مطرود از جوامع آكادميك بود  و تنها در سال 1974.م  و دو ماه بعد از مرگش بود كه با به دست آوردن جايزۀ پوليتزر برای كتاب انکار مرگ (منتشرشده در سال 1973.م) به شكلی گسترده شناخته و پذيرفته شد. او در سال 1974.م و در سن 49 سالگی بر اثر ابتلا به سرطان درگذشت. هم اینک بنیادی به نام وی در حال فعالیت و ترویج نظرات ایشان است. لینک سایت رسمی این بنیاد: http://ernestbecker.org 

درباره کتاب

"انکار مرگ"[2] به باور خود ارنست بکر نخستین کار بالغ و همه جانبۀ وی بوده است. نظریۀ مطرح شده در این کتاب بر اساس آراء سه تن بنا نهاده شده است: سورن كييركگارد[3]، زيگموند فرويد[4] و اتو رنك[5].

محتوای کتاب

بکر در این کتاب با طرح نظریۀ قهرمان سازی انسان در لابه لای هزارتوی فرهنگ و تمدن اش، این مسئله را پیش می کشد که بشر از بدو تولدش در گریز از مرگ است و این ترس عظیم از طریق قهرمان سازی ها و از طریق زیست فرهنگی انسان کنار زده می شود. در واقع این "ترس از مرگ" محرک اصلی انسان برای تولید و پرورش فرهنگ است، به گونه ای که این سرنوشت حتمی به فراموشی سپرده شود. انسان علیرغم دانستن این که جسم حیوانی اش مردنی است به نامیرا سازی خود از طریق تجسم هنری، معماری و در یک کلام تولید فرهنگی می پردازد. وی انسان های دیگر را با کمک همین سیستم به خاطر می سپارد و همواره زنده نگه می دارد تا خود نیز در این نظام جاوادنگی زنده بماند.

بکر در واقع مدعی این می شود که تمدن و فرهنگ مکانیزمی برای روبرو شدن با واقعیت هولناکی به نام مرگ هستند. وی از "پروژه های جاودانگی"[6] سخن می گوید که در قالب ایده هایی برای طرح هرگز نمردن ما در فرهنگ طراحی می شوند. پروژه هایی که در عین حال وقتی به تناقض می رسند آتش جنگ ها و نسل کشی ها را فروزان می کنند و به جان بشر می اندازند. وی علت اصلی بیماری های روانی را نیز در همین پروژه های جاوادنگی جستجو می کند و ابراز می دارد یک انسان وقتی طرح وارۀ جاودانگی اش دچار گسست شود، مرگ و مردن بر او چیره می گردد و واقعیت هولناک مرگ بر او سایه می افکند. یک فرد مبتلا به اسکیزوفرنی به دنبال قهرمان سازی از خود در جهان ویژۀ خودش است. همین فروپاشی منجر به از دست رفتن قابلیت دفاعی پروژه های جاودانگی برابر هراس مردن در این افراد می شود.

درون مايۀ ديگر اين كتاب "نظام های قهرمانیِ"[7] سنتي نوع بشر است كه در عصر خرد ديگر اقناع كننده نيستند. علم مي كوشد تا مسائل و مشكلات  انسان را برطرف سازد، که به باورِ بكر هرگز قادر به آن نخواهد بود. اين كتاب مي گويد كه ما نياز به  "توهمات" جدیدی داریم که به واسطۀ آن ها بتوانیم حس قهرمان بودن و نامیرایی مان را در خود ایجاد کنیم. اما در نهایت بكر هيچ نمونه و پاسخ روشنی برای اين موضوع ارائه نمی دهد، چرا كه او معتقد است هيچ راه حل كاملی برای اين مشكل وجود ندارد.

بكر به تبعيت از اتو رنك، با ديدگاه روانشناسی هستی گرای خود، از مذهب به عنوان يكی از شكل های انكار فراگير و ضروری مرگ، دفاع می كند. او می گويد كه وضعيت انسان در دنيا به گونه ای است كه بدون كمك چنين سازوكارهايی كارش به جنون خواهد كشيد. او اميدوار است كه درك تدريجی انگيزه های درونی انسان و به ويژه مرگ، بتواند جهانی بهتر را فراروی انسان بگذارد.

عنوان بندی محتوای کتاب

فصل اول: مقدمه؛ طبیعت بشر و قهرمان گرایی

Introduction: human Nature and the heroic

بخش اول: روانشناسی عمیق قهرمان گرایی

The depth psychology of death

فصل دوم: وحشت از مرگ

 The Terror of Death

فصل سوم: طرح نویی از برخی نظریه های اساسی روانشناسی

The Recasting of Some Basic Psychoanalytic ideas

فصل چهارم: شخصیت انسانی به عنوان یک دروغ زندگی بخش

Human Character as a Vital Lie

فصل پنجم: روانکاوی کیرکگارد

The Psychoanalyst Kierkegaard

فصل ششم: مشکل منش فروید، یک شخصیت مضاعف

The Problem of Freud's Character, Noeh Einmal

 

بخش دوم: شکست قهرمانی

The Failures of Heroism

فصل هفتم: دیکتۀ نقش به وسیلۀ شخصیت ها- پیوند اسارت

The Spell Cast by Persons- The Nexus of Unfreedom

فصل هشتم: اتو رنک و بسته شدن روانکاوی در کیرکگارد

Otto Rank and the Closure of Psychoanalysis on Kierkegaard

فصل نهم: دست آوردهای امروزۀ روانشناسی

The Present Outcome of Psychoanalysis

فصل دهم: یک دید عمومی به بیماری روانی

A General View of Mental illness

بخش سوم: نگاهی به گذشته و نتیجه گیری؛ معماهای قهرمان گرایی

Retrospect & Conclusion: The Dilemmas of Heroism

فصل یازدهم: روانشناسی و مذهب؛ قهرمان فردی چه چیزی است؟

Psychology and Religion: What Is the Heroic Individual?

 

مشخصات نشر کتاب

The Denial of Death

By Ernest Becker

A Division of Macmillan Published(free), 1973

 

 

 

[1] Ernest Becker

[2] The Denial of Death

[3] Soren Kierkegaard

[4] Sigmund Freud

[5] Otto Rank

[6]  immortality project

[7] hero system(s)