مراقب سم آرسنیک در مواد غذایی باشید

خطر سم آرسنیک بر سلامتی

سم آرسنیک در زمره یکی از سمی ترین عناصر جهان محسوب می شود.حتی تلفظ نام آرسنیک هم حس سمی بودنش را منتقل می کند.در طول تاریخ، با وجود اینکه این ماده به عنوان زهر استفاده می شود در زنجیره ی غذایی ما نفوذ و راه خود را در غذاهای مصرفی ما پیدا کرده است.اما این روزها اوضاع بسیار وخیم تر از گذشته است. با وجود اینکه این ماده به عنوان زهر استفاده می شود، شیوع روز افزون انواع آلودگی ها موجب افزایش سطح آرسنیک در غذاها شده و خطرات جبران ناپذیری برای سلامت بشر پدید آورده است.

سم آرسنیک چیست؟

آرسنیک یا ارسنیک که در فارسی به اکسید آن مرگ موش و سولفید آن زرنیخ گفته می شود، عنصر شیمیایی است که در جدول تناوبی با علامت As مشخص و دارای عدد اتمی 33 است.آرسنیک شبه فلز سمی معروفی است که به سه شکل زرد، سیاه و خاکستری یافت می شود. آرسنیک و ترکیبات آن به عنوان آفت کش، علف کش، حشره کش و آلیاﮊهای مختلف به کار می روند.

مسئله اینجاست که میزان بالای آرسنیک باعث ابتلا به سرطانهای پوست، ریه و مثانه و همچنین بیماری های دیابت و قلبی و عروقی می شود. در نتیجه باید حواستان به غذاها و نوشیدنی هایی که ممکن است این ماده را به بدنتان منتقل کند باشد.

آرسنیک هم به صورت طبیعی از فرسایش سنگ و خاک به وجود می آید و هم در قالب حشره کشها توسط بشر تولید می شود. به آرسنیک طبیعی، آرسنیک ارگانیک گفته می شود و تصور می شود که غیر سمی است و به صورت طبیعی بدن می تواند آن را دفع می کند. اما آرسنیک صنعتی، آرسنیک غیرارگانیک نام دارد و کارسینوژنی شناخته شده است .

یک نکتۀ دیگر دربارۀ آرسنیک این است که طول عمر بسیار بالایی دارد، و حتی با این وجود که در حال حاضر مصرف این ماده در آفت کشها ممنوع شده، اما بقایای آن حالا حالاها در خاک باقی خواهد ماند.

در واقع گریزی از آرسنیک نیست، اما با تغییر رژیم غذاییتان می توانید میزان تماستان با آرسنیک را کاهش دهید. کاترین کاتینگهام، متخصص تغذیه می گوید:"سعی کنید رژیم غذایی متنوع و سالمی داشته باشید و خود را به تنها چند غذا وابسته نکنید. بدین ترتیب حتی اگر چند غذا هم به آرسنیک آلوده باشند، در مجموع تماس خود را با این مادۀ سمی کاهش داده اید."
در زیر با چند خوراکی ای که اگرچه نباید ناگهان به کل از رژیمتان حذف کنید، اما در عین حال نباید هر روز آنها را بخورید، آشنا می شوید.

ماهی های تیره گوشت
افزودن ماهی به رژیم غذایی فواید بسیاری دارد، از جمله:کاهش اندازۀ دور کمر، کاهش خطر ابتلا به دیابت و بهبود عملکرد مغز. اما یک عنصر خیلی کوچک در این میان هست که چندان مطلوب نیست و آن میزان آرسنیک موجود در ماهی است.

پژوهشی در این رابطه در نیوهمپشایر انجام شده است. پژوهشگران دریافتند که میزان آرسنیک موجود در بدن افراد مورد آزمایش که در هفته حداقل یک بار ماهی می خوردند، فارغ از جنسیتشان، به نسبت به کسانی که تنها یک بار در ماه ماهی می خوردند، 7.4 درصد بیشتر بود.
غذاهایی که جزو غذاهای دریایی تیره گوشت طبقه بندی می شوند (نظیر استیک تونا، ماهی اسقومری، سلمون، ساردین و اره ماهی) از جمله ماهی هایی هستند که حاوی بیشترین میزان آرسنیک هستند.
آرسینیک ارگانیک معمولاً در همۀ انواع ماهی یافت می شود. اما این تحقیق نشان می دهد که آرسنیک ارگانیک این نوع ماهیها پس از گوارش در بدن به آرسنیک غیرارگانیک تبدیل می شود. محققان مطمئن نیستند که چرا در مورد ماهی های تیره گوشت این اتفاق می افتد و در مورد سایر انواع ماهی ها نه. اما نمی شود ماهی نخورد چرا که ماهی حاوی برخی از سالمترین چربی های امگا 3 است.
در نتیجه اگر می خواهید فواید ماهی بهره مند شود ، بهتر است از مصرف مواد دیگری که آلوده به آرسنیک هستند، نظیر برنج، در رژیم خود بکاهید.

کلم پیچ
شاید برای دوستداران کلم پیچ و سایر گیاهان چلیپا جالب باشند که بدانند، این گیاهان میزان بالایی آرسنیک دارند.

محققان دریافته اند که میزان آرسنیک موجود در ناخن کسانی که هفته ای حداقل یک بار کلم پیچ مصرف می کنند، 10 درصد بیشتر از کسانی است که از این گیاه نمی خورند. میزان بالای سولفور موجود در این گیاهان ممکن است در این زمینه نقش داشته باشد، چرا که آرسنیک با آسانی بیشتری به ترکیبات حاوی سولفور می چسبد.

کلم پیچ ها از جمله سالمترین سبزیجاتی هستند که می توانید بخورید، اما نمی توان آرسنیک موجود در آنها را نادیده گرفت و در نتیجه اگر به صورت روزانه از کلم پیچها استفاده می کنید، بهتر است از مصرف خود بکاهید و خوراکیهای مغذی دیگری را جایگزین آن کنید.

برنج و محصولات برنجی 
چند سال پیش نتایج تحقیقی در مورد برنج منتشر شد که دوستداران این غلۀ پرطرفدار را به وحشت انداخت. طبق این پژوهش مشخص شد که برنج، چه قهوه ای و چه سفید، نسبت به هر نوع میوه، غله و سبزی دیگری، تراکم آرسنیک بسیار بیشتری دارد.

در این پژوهش میزان آرسنیک 223 نمونه برنج نپخته و غذاهای حاوی برنج مورد بررسی قرار گرفت؛ میزان آرسنیک غیرارگانیک موجود در این محصولات از 3 تا 222 بخش در یکای سنجش متفاوت بود . پژوهشگران باور دارند که گیاه برنج تمایل بیشتری به جذب آرسنیک طبیعی موجود در خاک و آب دارند و به همین طریق آفت کشهای پایۀ آرسنیک استفاده شده در گذشته را هم بیشتر جذب می کنند. 
میزان آرسنیک موجود در برنج قهوه ای به علت فرآوری کمتر، حتی از برنج سفید نیز بیشتر است. از همین رو محصولات حاوی برنج نیز میزان آرسنیک بالایی دارند. خوراکی هایی نیز که با استفاده از برنج قهوه ای شیرین سازی می شوند نیز همین طور.

مراقب سم آرسنیک در مواد غذایی باشید