سه شنبه, ۱۹ تیر, ۱۴۰۳ / 9 July, 2024
مجله ویستا
آب انبار ها؛ مرکز آبادی ها و محله ها
![آب انبار ها؛ مرکز آبادی ها و محله ها](/mag/i/1/rx2pi.jpg)
▪ دلایل جمع آوری و نگه داری آب در آب انبارها:
الف) تبخیر شدن آب در اثر تماس مستقیم با گرمای خورشید و جریان هوا
ب) فاسد شدن آب در هوای آزاد
ج) گرم شدن آب به علت تابش نور خورشید
▪ انواع آب انبارها از نظر نوع عملکرد و ارکان:
۱) آب انبارهای خصوصی: این آب انبارها در خانه های شهری و یا روستایی، عموما در زیر ساختمان یا در زیر سطح حیاط ساخته می شوند. مخازن این آب انبارها معمولا مکعب یا مستطیل هستند و سقفی مسطح یا گهواره ای دارند. در این نوع آب انبارها اگر مخزن زیر حیاط خانه ساخته می شده، برداشت آب از آنها با دلو و از راه دریچه ای که در سقف یا نزدیک به سقف بوده، به وسیله تلمبه دستی انجام می گرفته است. اما چنان چه مخزن در زیر قسمت مسکونی ساخته می شد معمولا دسترسی به آب از طریق پاشیر صورت می گرفت. این مخازن، عمدتا یک هواکش یا بادگیر برای تهویه دارند که تا بام خانه امتداد می یابد. گنجایش برخی از این آب انبارها برای تامین مصرفی سه تا چهار سال یک خانه، کافی است.
۲) آب انبارهای عمومی: این آب انبارها اکثرا بناهای بزرگ و چشمگیری هستند و سازندگان آنها حکام و اعیان یا مردان نیکوکار محلی بوده اند که هزینه ساخت آنها را از بیت المال یا از اموال خویش می پرداخته اند.
الف) آب انبارهای شهری: معمولا در مراکز محله ها و در کنار امکان مذهبی، آموزشی، رفاهی و تجاری ساخته می شدند. نمونه های بازمانده از این آب انبارها نشان می دهد که آنها نسبت به انواع دیگر دارای ظرفیت بیشتری بوده و می توانستند نیاز محلات پرجمعیت شهری را برای ماه ها تامین کنند. از جمله معروفترین این آب انبارها در تهران می توان به: «سید اسماعیل، صاحب ایوان، بابا نوذر، یوزباش، سید ولی، امامزاده یحیی، رضا قلی خان، چهل تن و کوچه غریبان. در سمنان آب انبار قلی و سرخه، در قزوین آب انبارهای حاج کاظم و سردار بزرگ، در مشهد آب انبارهای حوض لقمان، حوض میرزا ناظر، بالا کوچه و چهل پایه و در کاشان آب انبار سیدحسین دخان، اشاره کرد.
ب) آب انبارهای روستایی: عموما در میدان های مرکزی روستاها ساخته می شدند. این آب انبارها معماری بسیار ساده ای داشتند و از مصالح موجود در محل و بیشتر بدون تزیینات و پیرایه ها، شکل می گرفتند. از نمونه های شناخته شده این آب انبارها می توان به آب انبار حاج سیدحسین در آبادی خنک (خونک) و آب انبار دو راه در آبادی در رحمت آباد استان یزد اشاره کرد.
ج) آب انبارهای قلعه ای: این آب انبارها بسیار ساده و اغلب به صورت حوض های سرپوشیده اند. مخزن آنها نسبتا کوچک و عمیق است و به شکل چاهی سریع در قسمت مرکزی آب انبار ساخته می شده است. برخی از آنها به نحوی با مجموعه بناهای قلعه ترکیب شده اند که بتوانند آب باران که روی بام ها و صحن قلعه روان می شود، جمع آوری و ذخیره کنند.
د) آب انبارهای میان راهی: این آب انبارها معمولا در مسیر جاده های کاروان رو و در کنار کاروانسراها شکل می گرفتند. آنها مخازن استوانه ای و پوشش گنبدی دارند و برخی نیز اطاق و کلاه فرنگی هایی برای استراحت مسافران و خواندن نماز دارند.
از نمونه آب انبارهای میان راهی می توان به آب انبارهای حوض بلند وزیر بر سر راه یزد به مشهد و آب انبار حاج حسین معمار در جاده یزد به تهران، اشاره کرد.
ه) آب انبارهای بیابانی: معمولا در بیابان های خشک و به منظور سیراب کردن دام ها ساخته می شدند.
مخازن این آب انبارها معمولا چهارگوش ساخته می شده و دیوارهای شان حدود دو متر بالاتر از سطح زمین بوده است.
منبع : روزنامه ابرار
مسعود پزشکیان ایران پزشکیان انتخابات ریاست جمهوری انتخابات دولت چهاردهم انتخابات ریاست جمهوری 1403 سعید جلیلی دولت سیزدهم انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم رئیس جمهور سیاست
تهران تب دنگی آتش سوزی آلودگی هوا قتل پلیس شهرداری تهران کنکور سازمان هواشناسی سلامت محیط زیست قوه قضاییه
قیمت دلار خودرو ایران خودرو قیمت طلا قیمت خودرو بانک مرکزی بازار خودرو بورس دلار واردات خودرو بازار سرمایه قیمت سکه
عاشورا سینما امام حسین دفاع مقدس سینمای ایران امام حسین (ع) تلویزیون کتاب سریال رسانه ملی تئاتر فیلم
وزارت علوم کنکور ۱۴۰۳ سازمان ملی سنجش ربات جهاد دانشگاهی فضا آموزش عالی
رژیم صهیونیستی روسیه غزه فلسطین جنگ غزه فرانسه ترکیه آمریکا حماس جو بایدن انگلیس چین
فوتبال پرسپولیس استقلال یورو 2024 باشگاه پرسپولیس لیگ برتر لیگ برتر ایران خوان کارلوس گاریدو علیرضا بیرانوند نقل و انتقالات لیگ برتر تیم ملی اسپانیا باشگاه استقلال
هوش مصنوعی اینترنت فناوری تبلیغات اینستاگرام تماس تصویری ناسا آیفون شیائومی سامسونگ نوآوری گوگل
سرطان موبایل طب سنتی کودک تب دانگ گرمازدگی افسردگی عشق فشار خون پوکی استخوان