کتاب مقدس چیست؟

«كتاب مقدس» مجموعه اسناد و مداركی است كه مسیحیان آنها را مبین كلام خدا می پندارند و مقدس می شمارند. در بیشتر زبانهای اروپایی برای نامگذاری كتاب مقدس از واژه یونانی Biblia به معنای «كتابها» استفاده می شود. كتاب مقدس به دو بخش تقسیم می شود: «عهد عتیق» و «عهد جدید». عهد عتیق را می توان كتاب مقدس یهودیان نیز محسوب كرد و دارای ۴۶ كتاب است. (در نسخه های یهودی و پروتستانی تنها ۳۹ كتاب یافت می شود) عهد جدید به مسیحیان اختصاص دارد و دارای ۲۷ كتاب است. با این حساب كتاب مقدس مجموعه ۷۳ (۶۶) كتاب است كه به زبانهای گوناگون (عبری، آرامی و یونانی) و در طول ۱۵۰۰ سال تألیف و گردآوری شده است. اختلاف در تعداد كتابهای عهد عتیق نزد یهودیان اولیه -كه در میان مسیحیان هم واقع شد- موجب شد تا نوشته های مقدس و صحیح عهد عتیق (۳۹ سِفر) را «كتابهای قانونی» (رسمی) و ما بقی را «اپوكریفا» (یعنی «پنهان» و در اصطلاح «جعلی») بنامند. كتابهای اپوكریفا در كتاب مقدس كاتولیك و ارتودكس وجود دارد، ولی یهودیان و بیشتر فرقه های پروتستان آنها را قبول ندارند. در بسیاری از ترجمه های پروتستانی و ترجمه های جهانی مسیحیت، كتابهای اپوكریفا یكجا در بخشی خاص در پایان عهد عتیق چاپ می شود. همه مسیحیان بر صحت ۲۷ كتاب عهد جدید اتفاق دارند.
«عهد عتیق» بدون احتساب كتابهای اپوكریفا (۷) به سه بخش تقسیم می شود : «تورات» و منضمات (۱۲)، «كتب حكمت» و مكتوبات (۱۰)، « كتب انبیا» (۱۷). تورات پنج كتابِ موسی است (اسفار پنجگانه) كه مقدس ترین كتاب یهودیان است . اسفار پنجگانه تورات عبارتند از: «سفر پیدایش»، «سفر خروج»، «سفر لاویان»، «سفر اعداد» و «سفر تثنیه». در قدیم مردم معتقد بودند موسی تورات را نوشته است، اما تحقیقات جدید نشان می دهد كه پاسخ به مسأله اصل و منشأ تورات از آنچه ابتدا تصور می شد، دشوارتر است. تورات در طول نسلها پدید آمده است كه سراجام در قرن پنجم قبل از میلاد در یك كتاب گرد آمد.
«عهد جدید » به پنج بخش تقسیم می شود: «انجیلها» (۴)، «اعمال رسولان» (۱)، رساله های پولُس (۱۳)، رساله های دیگر (۸) ومكاشفه و رویا» (۱). همه كتابهای عهد جدید به زبان یونانی نگاشته شده است. چهار كتاب آغازین عهد جدید «انجیل» خوانده می شود. واژه انجیل برگرفته از واژه یونانی euangelion و به معنای «مژده یا بشارت» است. اناجیل چهارگانه در عهد جدید، مانند اسفار پنجگانه (تورات) در عهد عتیق، محوریت دارند و مسیحیان همه آنها را تقریباً در درجه یكسانی از اهمیت قرار می دهند. اناجیل چهارگانه عبارتند از: «انجیل متّی»، «انجیل مرقُس»، «انجیل لوقا» و «انجیل یوحنّا». هر یك از انجیلها مشتمل بر سخنانی از عیسی و گزارشهایی از زندگی و كارهای اوست كه در اناجیل دیگر یافت می شود. علاوه بر این، برداشتهایی هم در هر یك از اناجیل درباره زندگی عیسی وجود دارد كه در سه انجیل دیگر دیده نمی شود. انجیلهای چهارگانه احتمالاً در دهه های آخر مسیحی نوشته شدند اگر چه كهن ترین نسخه خطی و بالنسبه وزین از آنها به سده چهارم تعلق دارد.
«انجیل متّی»، نخستین جا را در ترتیب معرفی كتب عهد جدید اشغال می نماید. این انجیل را به نحوی می توان ادامه عهد عتیق دانست زیرا متّی همواره به عباراتی از عهد عتیق متوسل می شود تا نشان دهد كه عیسی ناجی مورد انتظار یهودیان است. متّی سخنش را با اصل و نسب عیسی و شجره نامه كامل او آغاز می كند و سپس گفتارها و كارهای عیسی را به ترتیب اهمیت موضوعی و نه به ترتیب تاریخی ذكر می كند. در گذشته برخی از مردم معتقد بودند كه این انجیل به زبان «آرامی»، كه عیسی مسیح و شاگردانش به آن سخن می گفتند، تحریر شده است. به نظر می رسد متّی اندكی پس از سال ۷۰ میلادی انجیل خود را نگاشته است. «انجیل مرقُس»، موجزترین و به اعتقاد بیشتر محققان كهن ترین انجیل است كه پایه و اساس دو انجیل دیگر (متّی و لوقا) نیز به حساب می آید. مرقس به كارهای عیسی بیش از سخنان او توجه دارد؛ چنانچه رنجهای عیسی و مرگ او جایگاه بسیار مهمی در انجیل او دارد. تأ لیف انجیل مرقُس به حدود سال ۶۰ میلادی بر می گردد. «انجیل لوقا» قدری معما آمیز است، گاهی چهره ادبی به خود می گیرد و گاه بی قید و بند به مرقس و متّی نزدیك می شود، و بعد به شدت از آنها جدا می افتد. محققان كتاب مقدس می گویند علم و فرهنگ لوقا از سایر انجیل نگاران بیشتر بوده زیرا انجیل خود رابه یونانی محكم و زیبایی نوشته است. این انجیل باید در سالهای ۹۰-۸۰ میلادی به رشته تحریر در آمده باشد.
«انجیل یوحنّا» با این كلمات تابناك، در مقدمه،آغاز می شود: « در آغاز كلمه بود، كلمه با خدا بود و كلمه خود خدا بود.» و آنگاه با واژگانی مهیج به اوج خود می رسد: « پس كلمه انسان شد و در میان ما سكنت گزید.» این انجیل تافته كاملاً جدا بافته ای است زیرا گفته های عیسی در آن با گفتار او در سه انجیل دیگر تفاوت چشمگیری دارد. شور و هیجان عیسی و بالاتر از آن بسیاری از اندیشه های اصلی او در سه انجیل اول، در این انجیل دیده نمی شود. انجیل یوحنّا بیش از سایر اناجیل در فضای تصوّف سیر كرده است و لذا عموماً تصور می رود كه این اثر، بیشتر حاصل تأمّلات روحانی است تا تاریخ موثّق. انجیل یوحنّا رسالت عیسی را دو سال می داند درحالیكه سایرین آن را یكسال می دانند. كتابت این انجیل از سالهای ۶۵ تا ۹۰ میلادی حدس زده شده است.
عموم مسیحیان به وحی لفظی اناجیل عقیده ندارند، اما معتقدند كه خداوند آن را به وسیله الهامات روح القدس تألیف كرده و برای این منظور مؤلفانی از بشر را برای نوشتن آنها برانگیخته و آنان را در نوشتن به گونه ای یاری كرده كه فقط چیزهایی را كه او می خواسته است نوشته اند گفتنی است درباره عهد جدید هم سخن از «كتابهای جعلی» یا «اپوكریفا» رفته است. این كتابها شامل انجیل های دیگر، رساله ها، و كتابهای اعمال و مكاشفاتی است كه مسیحیان نخستین آنها را نوشته اند، اما كلیسا آنها را به رسمیت نشناخته است.در برخی از آنها تعالیم غنوصی دیده می شود و در برخی دیگر داستانهایی از عیسی و مریم شبیه به داستانهای قرآن در این باب مشاهده می شود.
اكنون مناسب است در باب كتاب معروف به «انجیل بَرنابا» سخنی بگوییم. این كتاب هنگامی كه در اوائل قرن بیستم، از ایتالیایی به انگلیسی ترجمه شد، موضوع بحث و گفت و گوهای مفصّل و تندی واقع شد. محققان بر اساس شواهد لفظی و تاریخی، زمان تألیف آن را اواخر قرن شانزدهم میلادی می دانند. در مورد نویسنده انجیل مذكور نیز اختلافات نظر وجود دارد، ولی قرائن بسیاری نشان می دهد كه وی « برادرْ مارینو»، یكی از مسیحیان اسپانیایی است كه در قرن شانزدهم به اسلام گرویده و برای تهیه انجیلی موافق با دین تازه خود به این كار مبادرت ورزیده است. محتوای این كتاب با تعالیم اسلام یا مسحیت توافق كامل ندارد.

منابع:
۱- هامفری كارپنتر، عیسی، ترجمه حسن كامشاد، طرح نو.
۲- توماس میشل، كلام مسیحی، ترجمه حسین توفیقی، مركز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.

منبع : خبرگزاری آفتاب