دوچرخه سواری؛ صرفه‌جویی در سوخت و افزایش سلامتی

● به آمار زیر کمی دقت کنید:
▪ مصرف روزانه بنزین در ایران حدود ۷۲ میلیون لیتر است که بیش از نیمی از آن از خارج تامین می شود.
▪ طی سال های اخیر ۱۵ میلیارد دلار یارانه بنزین پرداخت شده است،
▪ براساس گزارش رویترز، مصرف بنزین خودروهای ایران در سال جاری ۵ برابر خودروهای انگلستان اعلام شده است.
▪ واردات ۳۰ میلیون لیتر بنزین با قیمت حدود ۵۰۰ تومان و فروش آن به قیمت لیتری ۸۰ تومان، هزینه سنگینی به دولت تحمیل می کند.
▪ مصرف بنزین کشور با نرخ رشد سالانه ۶/۵ درصد به ۱۶۵ میلیون لیتر در سال ۱۴۰۳ خواهد رسید. این در حالی است که ۹ پالایشگاه کشور فعلاً روزانه ۴۲ میلیون لیتر تولید می کنند که نشان می دهد این پالایشگاه ها که هم اکنون نیازمند بهینه سازی دوباره هستند ۴۵ درصد بیشتر از ظرفیت اسمی خود تولید می کنند. (جراید)
● حال به برخی از مزایای استفاده از دوچرخه توجه کنید
▪ با نگاهی گذرا به مقدار مصرف سوخت به ویژه بنزین (مثل آمار فوق) به راحتی می توان دریافت که وضعیت مصرف سوخت در کشور ما فاجعه آمیز است.
▪ با توجه به اینکه بسیاری از بیماری های روحی و روانی و انواع سرطان ها، بیماری های ریوی و تنفسی، ناشی از آلودگی هواست، استفاده از دوچرخه آنها را کاهش می دهد ضمن اینکه باعث آلودگی هوا نمی شود، بلکه استفاده همه گیر از آن آثار چشمگیری بر کاهش آن حتی در کوتاه مدت خواهد داشت.
▪ مزیت دیگر و مهمتر استفاده از دوچرخه تاثیر مستقیم آن بر سلامتی شهروندان است. طبق نظر اکثر کارشناسان، دوچرخه سواری یکی از بهترین ورزش های انفرادی و همگانی است. آثار استفاده از دوچرخه بر عملکرد قلب، ریه ها، عضلات، مغز و سایر اعضای بدن انکارناپذیر است و برای تمام سنین از نوجوانی تا بزرگسالی قابل استفاده است.
▪ تفاوت مهم دوچرخه با موتورسیکلت از مزایای دیگر این وسیله نقلیه است. دوچرخه برخلاف موتورسیکلت هوا را هرگز آلوده نمی کند، باعث آلودگی صوتی نشده و مانند موتورسیکلت با ایجاد انواع صداهای ناهنجار و گوشخراش باعث آزار شهروندان نمی شود. این وسیله خطرات کمتری نسبت به موتورسیکلت داشته و تقریباً هیچ کدام از مشکلات آن را ندارد.
▪ مزیت مهم استفاده از دوچرخه نسبت به تمام وسایل نقلیه قیمت نسبتاً ارزان آن است و تقریباً همه افراد جامعه قادر به خرید آن هستند. ضمن اینکه هزینه نگهداری و استهلاک آن نسبت به موتورسیکلت بسیار پایین است و به علت عدم مصرف سوخت نسبت به تمام وسایل نقلیه دیگر مقرون به صرفه تر است.
▪ نگاهی به تجربه برخی کشورهای غربی (مثل هلند) نشان می دهد که در این کشورها با سرمایه گذاری کم و ایجاد مسیرهای ویژه دوچرخه و سایر امکانات لازم، شهروندان را به استفاده هرچه بیشتر از آن ترغیب کرده اند.
▪ جالب است بدانید کشور هلند که برخی به آن کشور دوچرخه ها لقب داده اند شاید از این نظر در بین اغلب کشورهای اروپایی منحصر به فرد باشد. اغلب خانواده ها اعم از زن و مرد، پیر و جوان، مدیر و کارمند، استاد دانشگاه، معلم و کارگر دارای حداقل یک دوچرخه اند که اغلب نیازهای حمل و نقل درون شهری و حتی فاصله شهرها و روستاهای نزدیک را با آن طی می کنند. رفت و آمد به مدرسه، دانشگاه، محل کار برای خرید هفتگی، تعطیلات آخر هفته و... از جمله اموری است که با دوچرخه انجام می شود و جالب تر اینکه هر خانواده حداقل دارای یک خودرو مناسب بوده که بیشتر مواقع در پارکینگ استراحت می کند.
▪ مزیت دیگر استفاده فراگیر از دوچرخه (البته به شرط تامین زیرساخت ها و امکانات لازم) عدم آلودگی هواست. امروزه برای مردم تهران و سایر شهرهای بزرگ ایران زندگی با آلودگی هوا امری اجتناب ناپذیر شده است.
اگرچه در سال های اخیر تلاش های شایسته یی برای کاهش آلودگی هوا شده است، اقداماتی مثل احداث و توسعه مترو که در صورت تخصیص بودجه کافی، تاثیر شگرفی در کاهش آلودگی هوا خواهد داشت، ولی با این وجود آلودگی هوا به این سادگی کاهش نیافته که هیچ، هر ساله پیچیده تر و بغرنج تر هم می شود. بررسی آثار زیانبار مستقیم و غیرمستقیم آلودگی هوا بر سلامت شهروندان در این مقال نمی گنجد ولی کافی است به آمار ارائه شده در روزنامه ها مراجعه شود که فقط امسال چندین نفر در اثر مستقیم آلودگی هوا فوت کردند.
▪ نتیجه اینکه دوچرخه با دارا بودن مزایای فوق به شرط برنامه ریزی، احداث زیرساخت ها و تشویق افراد به استفاده از آن می تواند جایگزین بسیار مطلوب و مناسب سایر وسایل نقلیه حداقل برای مسیرهای درون شهری شود. این روزها که روز هوای پاک را گرامی می داریم و مردم تهران و شهرهای بزرگ دیگر به ویژه در شش ماهه دوم سال در حسرت هوای پاک به سر می برند، امید می رود دوچرخه از پیست های دوچرخه سواری و مسابقات ورزشی به داخل شهرها آمده و همه افراد جامعه از مزایای بی شمار آن بهره مند شوند.

دکتر سعید زین الدینی
مدرس دانشگاه

منبع : روزنامه اعتماد