جایگزینی تولیدگرایی به جای مصرف گرایی

همواره در طول تاریخ برای ملل مختلف، شرایط ویژه ای پیش آمده كه به لحاظ تأثیرات سیاسی و یا اقتصادی ژرف این موقعیت ها و چگونگی و نحوه برخورد آن ملت ها، در خیلی از مواقع تهدیدات و تنگناها به فرصت ها و راهكارهایی برای رشد و تعالی آن جامعه تبدیل شده است. مطالعه اسناد تاریخی در كنار نیم نگاهی واقع گرایانه به ژاپن بعد از جنگ جهانی دوم، درس های زیادی را به جهانیان می آموزد. در كشور جزیره ای ژاپن كه بر روی نوار زلزله قرار گرفته و سهم خیلی كمی هم از منابع و ذخایر طبیعی و مواد اولیه (نفتی) جهان را دارا بوده و مردم بر اثر جنگ در سخت ترین شرایط معیشتی قرار داشتند، ایجاد تفكر صحیح عزم راسخ ملی و روحیه متعالی برای رشد و توسعه فراگیر و فزاینده، باعث شد تا به یك خودباوری فردی و اجتماعی برای تبدیل شدن به غول اقتصادی آسیا و دنیا دست یابند و با برنامه ریزی دقیق بر روی سرمایه های انسانی فهیم و پركار،استفاده بهینه از حداقل امكانات و منابع موجود خود، اكنون بر روی بام صنعت و اقتصاد دنیا ایستاده و جزو كشورهایی هستند كه برای رسیدن به این درجه، تمام تلاش و مساعی خود را به كار برده اند تا امروزه از لحاظ درآمد سرانه در ردیف مرفه ترین و پردرآمدترین مردم دنیا باشند، البته نه از طریق استفاده بی رویه از منابع طبیعی و مواد خام متعلق به نسل های آینده، بلكه با هدف قراردادن و محوریت بخشیدن به توجه و تلاش مستمر در راستای تأمین منافع ملی به جای منافع شخصی و گروهی.
قدر مسلم هركدام از ما، بارها از خود پرسیده ایم كه چرا با داشتن این همه منابع ، ذخایر و مواد اولیه نفتی و معدنی ، برخورداری از شرایط مناسب و گستره وسیع اقلیمی و مساحتی و دیگر مزایا و امتیازات خدادادی ، هنوز كشور ما را در گروه كشورهای جهان سوم و درحال توسعه طبقه بندی می نمایند و كشورهای صنعتی و فراصنعتی جهان، با ولع زیادی بازار ایران را به عنوان یك كشور مصرفگرا، مورد توجه و هجوم قرار می دهند تا ما نتوانیم الگوهای تولیدگرایی و خودكفایی را از لابه لای صفحات شعارهایمان خارج كرده و به آن جامه عمل بپوشانیم.
اكنون دیگرهمه دنیا می دانند ملت مسلمان و غیرتمند ایران اسلامی كه در تمامی صحنه های دفاع مقدس و شكوفایی انقلاب شكوهمند خود، همراه و همقدم بوده اند، در پی تقویت همدلی كامل برای تغییر الگوهای اقتصادی یعنی جایگزینی تولیدگرایی به جای مصرف گرایی هستند. دراین راستا و با سهمیه بندی شدن مصرف سوخت در كشور، نگاه ها و صحبت های زیادی متوجه مقولات مهمی از قبیل ترافیك و حمل ونقل شهری، صنعت خودروسازی و چگونگی رشد اقتصادی آن و نهایتاً حفظ محیط زیست و منابع طبیعی كشور شده و ما در پی آنیم كه به ساده ترین گویش، اثرات سازنده طرح سهمیه بندی سوخت را مورد بررسی قرار داده و تلاش كنیم كه این موضوع به ظاهر تنگنا را به فرصتی طلایی برای كنترل هزینه ها و صرفه جویی منابع تبدیل نماییم.
همان طور كه همه می دانند، توزیع غیرمحدود و بدون سهمیه بندی سوخت در سنوات گذشته ، باعث گردیده تا علاوه بر این كه ما را از صرفه جویی و كنترل مصرف بی رویه و اسراف سوخت غافل نماید، بلكه دست خیلی از فرصت طلبان و قاچاقچیان بیت المال را باز گذاشت تا با قاچاق سوخت ارزان به كشورهای همسایه، مبلغ هنگفتی از سرمایه های كشور كه حق مسلم تمامی مردم و علی الخصوص طبقات كم درآمد جامعه است را به تاراج و یغما برده و بخش عمده ای از درآمد ملی را كه می بایستی در راه سرمایه گذاری های زیربنایی اشتغالزایی و رفاه عموم صرف شود، به راحتی از چرخه مالی كشور و دارایی های ملت مسلمان و صدیق ایران خارج گرداند كه این ارقام از دست رفته، خودجای تأمل و افسوس بسیاری دارد.
نخستین تأثیر طرح سهمیه بندی سوخت بر روی صنعت حمل ونقل است. این امر در مراحل اولیه، اختلالات و یا مشكلاتی را در ناوگان حمل و نقل باری و مسافربری ایجاد می نماید كه با یك برنامه ریزی دقیق از سوی مسئولان امر و تقویت منابع و افزایش امكانات مرتبط ، به تدریج از حجم و فشار مشكلات و نارسایی ها كاسته شده و روند فعالیت و حركت ناوگان حمل ونقل كشور به سوی ارتقا و ایجاد تعادل پیش خواهد رفت. اطلاع رسانی شفاف و دقیق مسئولان، دست اندركاران و متخصصین از مزایا و منافع طرح سهمیه بندی سوخت در كاهش حجم ترافیك ، كنترل و كاهش آلودگی هوا، صرفه جویی حجمی، ارزی و ریالی از منابع سوختی ، ایجاد امكان سرمایه گذاری های زیربنایی برای افزایش رفاه عمومی از محل صرفه جویی های انجام شده، امكان افزایش تعداد وسایط نقلیه عمومی پیشرفته با سوخت گاز و ارتقای كمی و كیفی ناوگان حمل ونقل درون شهری و برون شهری (جاده ای، ریلی و هوایی) و نهایتاً انجام برنامه ریزی و اجرای آموزش های همگانی جذاب و كارآمد در زمینه مدیریت صحیح و بهینه سازی مصرف سوخت در افراد و خانواده ها، همگی باعث خواهد شد كه تمام آحاد مردم با یك اطمینان ویژه، از این طرح حمایت نمایند. قدر مسلم با اجرای سهمیه بندی در مصرف سوخت، خیلی از مردم دقت بیشتری در برنامه ریزی سفرهای درون و برون شهری خود خواهند داشت و میزان استفاده و حركت غیرضروری خودروهای شخصی تك سرنشین به حداقل خواهد رسید و این امر در كنار ایجاد زمینه ها و ملزومات مناسب حمل و نقل كه از سوی دستگاه ها و سازمان های ذیربط دولتی می بایستی سریعاً پیش بینی و در اختیار مردم قرار گیرد، باعث خواهدشد كه رویكردهای جدیدی در برنامه ریزی ها و فرهنگ حمل ونقل جامعه ایجاد و نهادینه شود. مواردی همچون : انجام پیاده روی در مسیرهای كوتاه، استفاده بیشتر و جدی تر از دوچرخه و تقویت فرهنگ و روحیه دوچرخه سواری، توجه به افزایش كمی و كیفی استفاده از تاكسی های گازسوز در سفرهای كوتاه، تقویت روزافزون فرهنگ استفاده از خودروهای ون مسافربری گازسوز، الزام استفاده از خودروهای مینی بوس، میدی باس و اتوبوس با قابلیت تردد در مسیرهای ویژه و محدوده طرح ترافیك باسوخت گاز یا انرژی برق و همچنین استفاده بهینه از قطار شهری.
در خاتمه باعنایت به اجرایی تر بودن و قابلیت دسترسی سریع و آسان به نتایج قابل قبول و نظریه ایجاد زیرساخت ها و سرمایه گذاری های وسیع انجام شده در صنایع خودروسازی كشور كه دستاوردها و موفقیت های بسیار ارزشمندی را در سالیان اخیر در حوزه تولید و تحویل تاكسی ها و اتوبوس های گازسوز داشته ایم، سریع ترین و مؤثرترین راه برای تقویت و ارتقای ناوگان حمل و نقل عمومی و ایجاد رفاه هر چه بیشتر برای هموطنان عزیز، همانا تأمین تاكسی، مینی بوس و اتوبوس های گازسوز مدرن و دارای امكانات رفاهی كامل از محل تولید خودروسازان داخلی است كه در كنار انجام برنامه ریزی حركتی دقیق و بدون وقفه در ایستگاه های انتظار مسافران و همچنین افزایش جایگاه های سوخت رسانی مدرن و پاسخگو، هم رشد صنعتی و اقتصادی صنایع و تولیدكنندگان داخلی را می تواند تأمین نماید و هم به حمل و نقل عمومی سرعت خواهد بخشید تا هموطنان عزیز به راحتی برنامه های خود را دنبال نمایند و با ایفای نقش سازنده خود در اقتصاد ملی، با روحیه ای مضاعف آبادانی و بالندگی روزافزون ایران اسلامی را نظاره گر باشند.

حسن محمدی، كارشناس اقتصادی

منبع : روزنامه ایران