ابرقدرت ترسو ....

در طول چند سال گذشته امریکا به نوعی از سایر کشورهای جهان فاصله گرفته است. همه ما نتایج نظرسنجی های سالیانه و آمار آن را می خوانیم. ولی ایالات متحده امریکا و سایر کشورهای جهان بر سر یک موضوع توافق دارند؛ اگر جرج بوش رئیس جمهور فعلی امریکا کاخ سفید را ترک کند همه چیز بعد از خروج او از قدرت بهبود خواهد یافت. این مساله یی است که اروپایی ها، آسیایی ها، تجار، روشنفکران و حتی کسانی که تمایلی به سیاست ندارند بر سر آن اتفاق نظر دارند. یک خارجی اخیراً به من گفته که ما از امریکا نفرت نداریم بلکه از بوش نفرت داریم، وقتی که دوران ریاست جمهوری او به پایان برسد همه چیز عادی می شود و روز جدیدی آغاز خواهد شد. ولی آیا واقعاً این طور خواهد شد؟ این پرسشی است که پاسخ آن در یک سال باقی مانده از ریاست جمهوری وی و هنگامی که رئیس جمهور جدیدی وارد کاخ سفید می شود، مشخص خواهد شد. هیچ تردیدی در این خصوص وجود ندارد که سبک و ماهیت سیاست خارجی امریکا در هفت سال گذشته سبب برانگیخته شدن مخالفت های شدید بین المللی علیه سیاست های امریکا شده است. ولی آنچه شفافیت کمتری دارد این است که آیا این سبک و ماهیت خاص محصول دولت بوش است یا خیر. البته بخشی از واکنش های جهانی یقیناً نتیجه تنش های قدیمی در خصوص تسلط یکجانبه امریکا است. وزیر خارجه فرانسه نیز امریکا را در دوران ریاست جمهوری بیل کلینتون و نه جرج بوش ابرقدرت جهان توصیف می کند. اینکه امریکایی ها از جهان جدیدی که در اطراف شان در حال شکل گیری است ترسیده اند.
بنابراین طبیعی است که تا زمانی که جو ترس سیاست های امریکا را فرا گرفته در خارج از امریکا نیز شاهد نتایج مشابهی خواهیم بود و آنها نیز تصور بدی از ما خواهند داشت، به همین علت این وظیفه واشنگتن است که با چنین احساس غیرمعقولی مبارزه کند. «دادولف جولیانی» از کاندیداهای مطرح جمهوریخواهان و شهردار سابق نیویورک در زمان حادثه ۱۱ سپتامبر دائماً این موضوع را تکرار می کند که امریکا با دشمنی مواجه است که برای ضربه زدن به آن در همه جای جهان برنامه ریزی می کند. «میت رامنی» نیز در این خصوص گفته است؛ «برخی از مردم می گویند که ما باید زندان گوانتانامو را تعطیل کنیم ولی دیدگاه من این است که ما باید اندازه آن را دو برابر کنیم.» جان مک کین نیز گاهی اوقات بمباران ایران را مطرح می کند بدون توجه به این واقعیت که اگر چنین اتفاقی به وقوع بپیوندد، این سومین جنگ امریکا علیه یک کشور مسلمان در هفت سال گذشته خواهد بود. این تصور که امریکا امروزه در وضعیت خطرناکی قرار دارد، یک تصور غیرمنطقی است. واشنگتن از سال ۲۰۰۱ با حمایت هر دو حزب جمهوریخواه و دموکرات به دو کشور حمله کرده و برای مبارزه با شبه نظامیان افراطی در اطراف جهان از سومالی گرفته تا فیلیپین نیرو مستقر کرده است. واشنگتن حتی بودجه نظامی اش را بیش از ۱۸۷ میلیارد دلار افزایش داده به طوری که بودجه آن در حال حاضر بیش از مجموع بودجه نظامی کشورهای انگلستان، روسیه، هند و چین است. این در حالی است که دولت امریکا حتی اقدام به تاسیس دپارتمان امنیت ملی کرده که سالانه بودجه یی بالغ بر ۴۰ میلیارد دلار هزینه آن می کند. با وجود مسائلی که به آن اشاره شد جولیانی چطور می تواند ژست تهاجمی به خود بگیرد و حمله به چندین کشور دیگر را مطرح کند؟
چالش هایی که ایالات متحده امریکا امروزه با آن مواجه است از سوی سازمان های تروریستی کوچک و چند کشور مخالف آن ناشی می شود. امروز عدم تناسب در قدرت به این معنی است که گروه های کوچک می توانند خسارات بزرگی را به بار آورند ولی شرایط را باید از چندین لحاظ بررسی کرد، برای مثال هنگامی که جرج بوش از برنامه هسته یی ایران به عنوان مقدمه یی برای آغاز جنگ جهانی سوم یاد می کند، این تعجب را برمی انگیزد که آیا او اصلاً به این موضوع توجه کرده که بودجه نظامی ایران کمتر از یک درصد بودجه پنتاگون است. چالش های واقعی که ایالات متحده با آن مواجه است از بازندگان جهانی سازی ناشی نمی شود بلکه از ذی نفعان جهانی سازی نشأت می گیرد. مشکلات امریکا نه از بمب های دیروز بلکه از کارخانه های آینده است. پروژه دشوار رئیس جمهور آینده ایالات متحده خارج کردن خاورمیانه از کانون توجه سیاست خارجی امریکا و متمرکز کردن آن بر خاور دور است. هنگامی که تاریخ این دوران به رشته تحریر درمی آید بدون شک نگاه ها به جای جنگ در لبنان یا تنش ها بر سر ایران به رشد چین و هند و اینکه این کشورها چطور جهان را تغییر شکل داده اند، دوخته خواهد شد. این جابه جایی قدرت اثراتی در تمام نقاط جهان خواهد داشت و پیچیدگی های خاص خود را به وجود می آورد. در چنین جهانی تقاضا برای انرژی و مواد خام افزایش خواهد یافت و کشورهایی مثل ایران، ونزوئلا، روسیه و عربستان سعودی به کشورهای قدرتمندی تبدیل خواهند شد.
بدین ترتیب رژیم سرمایه داری جهانی در حال تولید عوامل ضدسرمایه داری قدرتمند است. این در حالی است که در چنین جهانی به سبب تغییرات آب و هوایی، کمبود آب آشامیدنی و اراضی کشاورزی، گندم و سایر حبوبات مشکلات افزایش خواهد یافت. زندگی در چنین جهانی روند فشرده و پیچیده یی دارد که تمرکز و توجه هنگفتی می طلبد. در چنین جهانی بازیگران غیردولتی هر روز قدرتمندتر می شوند. در چنین جهانی منابع خبری از الجزیره گرفته تا شبکه NDTV هند گزارش های متفاوتی از رویدادهای جاری خواهند داد. به جهان بعد از امریکا (Post American) خوش آمدید.

منبع؛ National Iterest
ترجمه؛محمدصادق امینی
فرید زکریا

منبع : روزنامه اعتماد