بازخوانی یک تراژدی در منامه

ناآرامیهای اخیر بحرین و تحرکات دولت این کشور بر ضد شیعیان معترض باردیگر تقابل میان اقلیت حاکم و اکثریت شیعه در منامه را تشدید نموده است.شیعیان بحرین همواره خواهان آزادی سیاسی و اجتماعی خود هستند،اما آل خلیفه و حامیان خارجی این خاندان در راه آزار و اذیت شیعیان از هیچ گونه اقدامی فروگذار نمی کنند....
حدود ۷۰ درصد مردم بحرین را شیعیان تشکیل می‌دهند و پس از ایران و عراق دارای بیشترین جمعیت شیعه در خاورمیانه است.تشیع توسط قبیله “عبدالقیس” وارد این کشور شده است. باتوجه به اینکه اهل تسنن قدرت را در بحرین در دست دارند، شیعیان “اکثریت بدون قدرت را تشکیل می‌دهند. در عین حال شیعیان بحرین سعی داشته‌اند در مناسبات سیاسی کشورشان حضوری پویا داشته باشند. به عبارت دیگر قدرت داشتن اهل تسنن هرگز باعث خاموشی و منفعل بودن شیعیان این کشور کوچک نشده است.”
اکثر شیعیان بحرین “عرب زبان” هستند. همچنین تعدادی از شیعیان بحرین نیز فارسی زبان هستند و از استانهای فارس و بوشهر در ایران به آنجا مهاجرت کرده‌اند. آنها سعی کرده‌اند علی‌رغم گذشت سالیان دراز همچنان اصالت خود را حفظ نمایند.
حاکمان بحرین در مناسبات سیاسی خود به شدت از انگلیس، عربستان سعودی و ایالات متحده آمریکا متاثر هستند. این تاثیرپذیری در روندی خودکار در سیاست داخلی بحرین انعکاس یافته است. بر این اساس پادشاه بحرین سعی دارد معادلات سیاسی داخلی کشورش را به گونه‌ای تنظیم نماید که خللی به مناسبات “منامه” و سه کشور مذکور به وجود نیاورد.دخالت علنی “ریاض” در امور داخلی بحرین باعث شده است تا خاندان آل‌سعود به صورتی غیرمستقیم جنبش‌های شیعی در بحرین را محدود نمایند.دستگیری تعداد زیادی از شیعیان در مناطق، “السنابس”، “الدیه” و “المالکیه” طی ناآرامی های اخیر بحرین، موجب تقابل عینی دولت و مردم این کشور شده است. دولتی که به هیچ عنوان برآمده از خواست و اراده اکثریت شهروندان نیست و با اتکا به اهرم‌های فشار و زور، سعی در حفظ ساختار نا متوازن قدرت آل‌خلیفه دارد. مسلما این بافت سیاسی در آینده‌‌ای نه چندان دور محکوم به شکست خواهد بود. به عبارت دیگر، هندسه سیاسی منامه به گونه‌ای است که تداوم حیات موثر آن چه در سطح منطقه‌ای خلیج فارس و چه درسطح بین‌المللی دیگر امکان‌پذیر نیست. منطقه “السنابس” که کانون درگیری‌های اخیر بوده است، از جمله مناطق شیعه‌نشین بوده که هزاران نفر در آن سکونت دارند و فعالیت مساجد و حسینیه‌های این منطقه پس از پیروزی حزب الله لبنان در جنگ ۳۳ روزه مقابل رژیم صهیونیستی رشد چشمگیری یافته است. مسلما خاندان آل خلیفه نمی‌تواند مانع از تاثیر پذیری شیعیان بحرین از تحولات آزادی طلبانه ‌و اسلام‌گرایانه خاورمیانه شوند.
پیروزی قاطع شیعیان در انتخابات پارلمالنی بحرین خاندان آل خلیفه و جریان سلطه حامی این خاندان را به شدت نگران ساخته است.شیعیان با پیروزی اخیر خود در انتخابات تا حدودی ساختار یک سویه قدرت در منامه را برهم ریختند. آنچه شیعیان می‌خواهند دخالت در حاکمیت بحرین یا سرنگونی پادشاه این کشور نیست، بلکه جوانان شیعه می‌خواهند تحت لوای حزب وفاق اسلامی به فعالیت‌های آزادانه سیاسی در کشورشان بپردازند. در این جا به نظر می‌رسد برخلاف نظر کسانی که عقیده داشتند “اسلام سیاسی” و پویا در بحرین به کلی رنگ باخته است، جوانان بحرینی متعاقب تحولات خاورمیانه و آنچه در ایران، عراق، لبنان یا فلسطین رخ می‌دهد خواهان نقش‌آفرینی سیاسی و اجتماعی در قالب اسلامی اصیل هستند.
وقوع ناآرامیهای اخیر بحرین در راستای تحدید قدرت شیعیان توسط اقلیت حاکم و اعضای خاندان آل خلیفه صورت گرفته است.مسلما در این ماجرا ردپای ایالات متحده آمریکا،انگلستان و عربستان سعودی به عنوان سه کشور حامی دولت غیر دمکراتیک بحرین نیز به چشم می خورد.
از سوی دیگر، دستگیرشدگان حوادث روزهای اخیر در بحرین تحت شکنجه‌های شدیدی قرار گرفته‌اند و احتمال مرگ آنها بر اثر این شکنجه‌ها وجود دارد. کمیته ملی شهدا و قربانیان شکنجه در بحرین با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرده است که شیعیان دستگیرشده در روزهای اخیر، تحت شدیدترین شکنجه‌های جسمی و روحی قرار گرفته‌اند.
در جریان ناآرامیهای بحرین،نیروهای امنیتی برای متفرق کردن تظاهرکنندگان، اقدام به پرتاب گاز اشک‌آور و بمب‌های صوتی کردند که در این میان، چند تن از نمازگزاران از جمله زنانی که در حال خروج از مسجد جامع بودند زخمی شدند که به بیمارستان انتقال یافتند.
نیروهای دولتی بحرین در مراسم سالگرد روز شهدا،با حمله به تجمع خودجوش مردم این کشور در منطقه “جدحفص” برگزار شده بود، “علی جاسم محمد مکی” جوان ۳۱ ساله بحرینی را کشته و شماری را مجروح کردند. در پی این حادثه، نیروهای امنیتی بحرین، در سراسر این کشور مستقر شده و با شهروندان درگیر شدند .نا آرامی‌های “منامه” و تداوم درگیری نیروهای دولتی و معترضان شیعه، موجد دغدغه‌‌های تازه‌ای در خصوص بافت سیاسی بحرین بوده است. گویا قرار است بار دیگر خشونت‌ها و اعتراضات دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ میلادی در منامه تکرار شود و درخواست اصلی شیعیان مبنی بر تضمین آزادی آنها در بحرین با اخراج، حبس و تبعید آنها پاسخ داده شود. از زمان به قدرت رسیدن “ملک محمدبن عیسی آل خلیفه” تاکنون هنوز گام موثری در خصوص احقاق حقوق حقه شیعیان برداشته نشده است و همچنان اقلیت حاکم سعی دارد اراده اکثریت شیعه را نادیده انگارد. آنچه در بحرین می‌گذرد یکی معلول خفقان سیاسی بر ضد شیعیان و دیگری حمایت‌های مکرر واشنگتن و تل‌آویو‌از ایزوله نمودن شیعیان این کشور است . از زمان مصالحه ننگ‌آور محمدرضا پهلوی و امیرعباس هویدا بر سر بحرین که موجب جدایی این جزیره از خاک ایران شد، سایه نوعی حساسیت مزمن غربی بر این سرزمین سنگینی می‌کند. پیروزی شیعیان در انتخابات پارلمانی بحرین به شدت اقلیت حاکم را دچار تزلزل و نگرانی ساخته است. ترس از بیداری شیعیان پس از دو دهه سکون و خفتگی سیاسی در بحرین همچنان آل خلیفه و حامیان خارجی آنها را آزار می‌دهد . از این‌رو دولت بحرین با افزایش فشارهای معیشتی بر شیعیان سعی در انزوای آنها دارد. محروم شدن شمار قابل ملاحظه‌ای از مردم بحرین از امکانات اقتصادی در سواحل این کشور نمونه‌ای از تلاش‌های خاندان حاکم جهت تحمیل فشار بر شیعیان محسوب می‌شود
برخورد سلبی خاندان حاکم بحرین با شیعیان این کشور به هیچ عنوان قابل توجیه نیست.اکثریت ۷۰ در صدی شیعیان بحریان به پذیرای وابستگی بحرین به ایالات متحده آمریکا و کشورهایی مانند عربستان سعودی نخواهند بود.این حقیقتی است که اقلیت حاکم بر بحریانن چاره ای جز درک آن را ندارد.شیعیان بر اساس جمعیت خود می توانند تاثیرگذارترین عامل در تعیین و تغییر بافت سیاسی بحریان باشند.از این رو هر گونه اقدام دولت بحرین بر ضد آنها عواقب و تبعاتی سخت برای آل خلیفه به دنبال خواهد داشت.

سحاب فاطمی

منبع : روزنامه رسالت