تسلیم ارتش آلمان و پایان نبرد استالینگراد

۶۵ سال پیش در روز ۳۱ ژانویه سال ۱۹۴۳ میلادی مارشال فریدریش فن پاولوس ، فرمانده ارتش پنجم آلمان در نبرد استالینگراد قرارداد تسلیم نیروهای خود در بخش جنوبی شهر را امضا کرد و در روز ۲ فوریه نیز نیروهای بخش شمالی استالینگراد تسلیم ارتش سرخ شوروی شدند. این پایان نبرد خونین شهر استالینگراد بود.
شوروی ها توانستند در پی یک جنگ فرسایشی ارتش آلمان را در استالینگراد شکست داده و از آن پس پیشرفت نیروهای ارتش سرخ به سمت غرب آغاز شد.
۱۸ ماه پیش از این تاریخ در روز ۲۲ ژوئن سال ۱۹۴۱ میلادی ارتش آلمان نازی به فرمان آدولف هیتلر خاک اتحاد جماهیر شوروی را مورد حمله قرار داده بود.
نیروهای زرهی آلمان با سرعت زیادی دشت های وسیع روسیه را پیموده و به دروازه های مسکو و لنینگراد رسیده بودند.بخش دیگری از ارتش ورماخت به سوی جنوب و حوزه های نفتی قفقاز پیشروی کرد و ارتش پنجم آلمان تحت فرماندهی ژنرال فن پاولوس شهر استالینگراد را تحت محاصره درآورد.
بمباران بی وقفه استالینگراد را به ویرانه ای مبدل کرد و بیش از ۴۰ هزار نفر از ساکنان غیرنظامی شهر به قتل رسیدند.
در پاییز سال ۱۹۴۲ میلادی پس از نبردهای کوچه به کوچه و خانه به خانه که به بهای تلفات سنگین ۲ طرف منجر شد شهر به تصرف نیروهای آلمانی درآمد اما این سرآغاز مشکلات ارتش آلمان بود.
ژنرال گئورگی ژوکف فرمانده ستاد ارتش شوروی متوجه شد نیروهای آلمانی در استالینگراد از پایگاه های پشتیبانی خود بسیار دور شده اند و قادر به دفاع نیروهای خود نیستند.
ژوکف نیروهای خود را دوباره سر و سامان داد و دست به یک ضد حمله گسترده علیه نیروهای ارتش پنجم آلمان زد.
ژنرال فن پاولوس فهمید که به زودی ارتش تحت فرمانش در تله ارتش سرخ گرفتار می شود و از هیتلر خواست تا دستور عقب نشینی را صادر کند. اما هیتلر هرگونه مبارزه در حال عقب نشینی را ممنوع کرد و به پاولوس دستور داد مواضع خود را در استالینگراد حفظ کند.
یک هفته پس از ورود نیروهای فن پاولوس به داخل استالینگراد ۲ ارتش شوروی با عبور از رودخانه یخزده ولگا از شمال و جنوب به سوی استالینگراد پیشروی کرده و نیروهای ارتش پنجم آلمان در شهر ویرانه ای که تصرف کرده بودند به محاصره درآمدند.
سربازان آلمانی در یک شهر ویرانه و در سرمای طاقت فرسای روسیه گرفتار شده بودند و نیروی هوایی آلمان قادر به تامین مایحتاج روزمره ارتش به محاصره درآمده فن پاولوس در زمستان سخت روسیه نبود.
در ماه ژانویه سال ۱۹۴۳ میلادی هیتلر برای این که فن پاولوس تسلیم نشود به او درجه مارشالی داد ولی پاولوس که چاره ای جز خودکشی نداشت و نمی توانست شاهد مرگ دسته دسته سربازانش از سرما ، گرسنگی و حملات شوروی ها باشد تصمیم به تسلیم شدن گرفت.
به این ترتیب ، در روز ۳۱ ژانویه سال ۱۹۴۳ میلادی مارشال فریدریش فن پاولوس سند تسلیم ارتش پنجم آلمان به نیروهای شوروی در شهر استالینگراد را امضا کرد.
در روز دوم فوریه مارشال فن پاولوس به همراه ۲۴ ژنرال و ۹۱ هزار نفر از باقیمانده نیروهایش به ارتش شوروی تسلیم شدند. از این تعداد فقط ۶۰۰۰ نفر توانستند از اسارت جان سالم به درببرند.
در جریان محاصره شهر استالینگراد فن پاولوس نزدیک به ۴۰۰ هزار نیرو را از دست داد که ۱۵۰ هزار نفر کشته و ۱۲۰ هزار نفر اسیر شده بودند.
در پی شکست نیروهای آلمانی از شوروی ها تهاجم شوروی برای بازپس گرفتن خاکش و حمله به سرزمین آلمان آغاز شد که سرانجام در سال ۱۹۴۵ میلادی با تصرف شهر برلین نیروهای شوروی در جبهه شرقی متوقف شدند.

بهرام افتخاری

منبع : روزنامه جام‌جم