نبرد آنتیه تام ، خونبارترین نبرد جنگ های انفصال آمریکا و مرگ تاسف بار داگ هامرشولد ، دبیرکل سازمان ملل متحد

● نبرد آنتیه تام ، خونبارترین نبرد جنگ های انفصال آمریکا
۱۴۵ سال پیش در روز ۱۷ سپتامبر سال ۱۸۶۲ میلادی در بحبوحه جنگ های انفصال آمریکا نبرد آنتیه تام (یا نبرد شارپسبورگ) بین نیروهای ارتش فدرال ایالات شمالی و ارتش فدراسیون جنوب درگرفت.
این نخستین نبرد در خاک شمالی ها و خونین ترین نبرد در جریان جنگ های انفصال آمریکا بود.
ارتش فدراسیون جنوب که از مردان ایالت ویرجینیای شمالی تشکیل شده بود با ۴۰ هزار سرباز و توپخانه به فرماندهی ژنرال رابرت لی به ۲ ستون تقسیم شده و ایالت مریلند را اشغال کرد.
ستون اول به فرماندهی شخص ژنرال لی با اشغال مناطق استراتژیک مانند گردنه های بلو رایج در مریلند پیش رفته و ستون دوم به فرماندهی استونوال جکسون به شهر هارپرزفری حمله کرده و شهر و پادگان نظامی آن را تصرف می کند.
شهر هارپرزفری که ۱۰ هزار سرباز برای دفاع در اختیار داشت به آسانی تصرف شد و گفته می شود فرماندهان مدافع شهر خیانت کردند.
یک افسر نیروهای فدرال شمالی به طور تصادفی نقشه های جنگی ژنرال رابرت لی را به دست آورد و آنها را در اختیار ژنرال شمالی مک کلیلان قرار داد.
ژنرال مک کلیلان در حالی که ارتش جنوبی ها تقسیم شده بود از این فرصت مناسب برای حمله به آنها استفاده نکرد. ژنرال رابرت لی ارتش خود را در جنوب شهر شارپسبورگ و در طول رودخانه آنتیه تام مستقر کرد.
در روز ۱۵ سپتامبر ، ژنرال مک کلیلان با ۸۷ هزار سرباز به این منطقه رسید.
استونوال جکسون با نیروهای خود روز ۱۶ سپتامبر به ژنرال لی پیوست.
در سپیده دم روز ۱۷ سپتامبر سال ۱۸۶۲ میلادی جنگ میان ارتش کنفدراسیون جنوب به فرماندهی ژنرال رابرت لی و ارتش فدرال ایالات شمالی به فرماندهی ژنرال مک کلیلان درگرفت.
در بعدازظهر آن روز تفوق نیروهای شمالی مشهود شد و نیروهای فدراسیون جنوب دست به عقب نشینی زدند.
ژنرال لی با نیروهایش به ایالت جنوبی ویرجینیا عقب نشینی کرد در حالی که ژنرال بونساید فرمانده لشکر پوتوماک ، ارتش فدرال شمال در تعقیب او بود.
به این ترتیب ، در روز ۱۷ سپتامبر سال ۱۸۶۲ میلادی در بحبوحه جنگ های انفصال آمریکا نبرد آنتیه تام (یا نبرد شارپسبورگ) در جنوب شهر شارپسبورگ و در کنار رودخانه آنتیه تام میان نیروهای ارتش فدرال ایالات شمالی و ارتش فدراسیون جنوب درگرفت.
در این نبرد یک روزه ۳ هزار نفر از دو طرف کشته شدند.از سربازان شمالی ۱۲۴۱۰ نفر و از ارتش جنوبی ها ۱۰۷۰۰ سرباز در جریان نبرد مجروح گردیدند.
ارتش جنوبی ها به فرماندهی ژنرال رابرت لی ناگزیر به عقب نشینی شد. نبرد آنتیه تام خونین ترین نبرد در جریان جنگ های انفصال محسوب می شود و پس از آن زوال نیروهای فدراسیون جنوب آغاز شد.
● مرگ تاسف بار داگ هامرشولد ، دبیرکل سازمان ملل متحد
۴۶ سال پیش در شب ۱۷ سپتامبر سال ۱۹۶۱ میلادی ، یک فروند هواپیمای قدیمی DC-۶ با رنگ و آرم سازمان ملل متحد که حامل داگ هامرشولد ، دبیرکل سازمان ملل متحد ، ۳ نفر از مشاورانش ، فرستاده ویژه او در امور کنگو ، چند مامور امنیتی و خدمه پرواز بود ، اندکی پس از نیمه شب هنگام پرواز برفراز رودزیای شمالی (زامبیا امروزی) ناگهان از ارتفاعش کاسته شده و به صخره‌ای برخورد می‌کند.
امدادگران اجساد بی جان پانزده نفر از شانزده سرنشین هواپیما از جمله داگ هامرشولد را می‌یابند.
تنها شخصی که زنده مانده بود یک مامور امنیتی آمریکایی به نام هارولد جولیان بودکه چهار روز بعد بر اثر شدت سوختگی جان خود را از دست می دهد.
داگ هامرشولد برای بررسی اوضاع بحرانی کنگو به آن کشور سفر کرده بود.
در آن زمان جنگ داخلی در کنگو مستعمره سابق بلژیک بیداد می کرد.
نیروهای کاتانگایی موسی چومبه و مزدوران خارجی با نیروهای دولتی درگیر بودند.
داگ هامرشولد به عنوان یک میانجی و پیام‌آور صلح به کنگو رفته بود.
او پس از ملاقات با مقامات دولتی در شهر لئوپولد ویل (کینشازا امروزی) قصد داشت عازم ندولو شود تا با موسی چومبه رهبر جدایی‌طلبان کاتانگا در مورد شرایط آتش‌بس و مقدمات برقراری صلح گفتگو کند.
هواپیمای حامل هامرشولد پس از برخاستن از فرودگاه لئوپولد ویل با چراغ‌های خاموش به دلیل حفظ امنیت به سوی ندولو واقع در ۲۲۰ کیلومتری شمال لوزاکا پایتخت رودزیای شمالی (زامبیا امروزی) پرواز می‌کرد که ناگهان از ارتفاع هواپیما کاسته شد و پس از برخورد با یک صخره آتش گرفت.
هارولد جولیان قبل از مرگ توانست اطلاعاتی را در مورد این سانحه فاش کند.
او گفت: پس از این که از ارتفاع هواپیما کاسته شد ، خلبان تلاش کرد با انجام مانورهایی ارتفاع پرواز را افزایش دهد که ناگهان نوری درخشید و در پی آن انفجاری رخ داد.
بسیاری از افراد حتی امروز نیز معتقد هستند ، مزدورانی که درخدمت شرکت‌های معدنی بودند ، هواپیمای هامرشولد را سرنگون کردند.
اما سازمان ملل متحد و دولت سوئد ترجیح داده‌اند پس از گذشت سال‌ها از این سانحه دوباره پرونده آن گشوده نشود. داگ هامرشولد هنگام مرگ ۵۵ سال داشت. او پسر یک نخست وزیر اسبق کشور سوئد بود.
داگ هامرشولد ، دومین دبیرکل تاریخ سازمان ملل متحد در آوریل سال ۱۹۵۳ میلادی به این مقام انتخاب شد و در سال ۱۹۵۷ میلادی برای دوره دوم نیز دوباره به مقام دبیرکلی سازمان ملل متحد برگزیده شد.
پیکر هامرشولد در جریان مراسم باشکوهی در شهر اوپسالا سوئد به خاک سپرده شد.

به این ترتیب در شب ۱۷ سپتامبر سال ۱۹۶۱ میلادی هواپیمای حامل داگ هامرشولد در شرایط مشکوکی سرنگون گردید و کلیه سرنشینان آن از جمله داگ هامرشولد کشته شدند. با مرگ هامرشولد، جهان یک مرد صلح را از دست داد.
مرگ او علی‌رغم افشاگری‌هایی که در سال ۱۹۹۲ میلادی در مورد دخالت شرکت معدنی یونیون بلژیک در این سانحه صورت گرفت و اظهارات اسقف دزموند توتو در سال ۱۹۹۸ میلادی مبنی بر یک توطئه غرب برای قتل داگ هامرشولد ، هنوز در پرده ابهام قرار دارد.

بهرام افتخاری

منبع : روزنامه جام‌جم