سه شنبه, ۱۱ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 30 April, 2024
مجله ویستا
عشق و محبت از دیدگاه ملاصدرا
● تعریف عشق و محبت در لغت
حب نقیض بغض و مترادف وداد است. این واژه در فارسی معادل دوستی است که در مقابل آن کینه قرار دارد. در لاتین Amor، در انگلیسی Love و در فرانسه Amour میباشد.(۱)
عشق نیز وقتی به کمال خود می رسد قوا را ساقط می گرداند و حواس را از کار می اندازد و عاشق را بی اشتها کرده و از غذا باز می دارد و میان عاشق و مردم جدایی می افکند و او بیمار می گردد یا دیوانه می شود و در نهایت هلاک می گردد.
● ریشه واژه ی محبت
در تبیین ریشهی محبت با توجه به اقوال برخی بزرگان میتوان چنین تقسیم بندی نمود :
۱) حب از حَبّ گرفته شده است که جمع حبه است بمعنی دانههای گندم و جو و غلات دیگر ( که مطعومات و غذاها هستند.) و حبه القلب جایگاه محبت و دوستی و یا مرکز وجود است که نتیجه و ثمرهی دل و خاطر، مرکز و هویدای دل و یا لکهای از خون سیاه در وسط قلب می باشد.
۲) ممکن است حِب مأخوذ از حب ( به کسرحاء ) باشد و منظور دانه گلها و ریاحین صحرایی است. حُب، حِب نامیده میشود زیرا مغز و لباب حیات است و الحُب یعنی محبوب و به شدت دوست داشتنی.(۲)
● ریشه واژه ی عشق
عشق را فرط المحبه(۳) و گذشتن از حد در محبت(۴) گویند که از نظر ریشهی عربی میتوان حالات را در نظر گرفت:
۱) از عشق گرفته شده است که قله و بالاترین نقطهی کوه است و اگر گفته شود فلانی عاشق شده است منظور این است که محبت او زیاد شده است و به حداکثر رسیده است.(۵)
ملاصدرا حکیم و فیلسوف بزرگ اسلامی عشق و محبت را مترادف میداند و آن را ابتهاج به شیء موافق تعریف میکند اعم از این که عقلی باشد یا حسی، حقیقی باشد یا ظنی. او معتقد است که در همهی موجودات عشق و شوقی نسبت به کمال وجود دارد و معشوق و محبوب حقیقی ذات حق تعالی است.
۲) از عشقه گرفته شده است که گیاهی است که به دور درخت می پیچد و آب آن را می خورد و رنگ آن را زرد می کند و سبب ریختن برگ های آن می شود و بعد از مدتی خود درخت نیز خشک می شود. عشق نیز وقتی به کمال خود می رسد قوا را ساقط می گرداند و حواس را از کار می اندازد و عاشق را بی اشتها کرده و از غذا باز می دارد و میان عاشق و مردم جدایی می افکند و او بیمار می گردد یا دیوانه می شود و در نهایت هلاک می گردد.(۶)
● عشق و محبت از دیدگاه ملاصدرا
ملاصدرا حکیم و فیلسوف بزرگ اسلامی عشق و محبت را مترادف میداند(۷) و آن را ابتهاج (۸) به شیء موافق تعریف میکند اعم از این که عقلی باشد یا حسی، حقیقی باشد یا ظنی.(۹)
او معتقد است که در همهی موجودات عشق و شوقی نسبت به کمال وجود دارد و معشوق و محبوب حقیقی ذات حق تعالی است.(۱۰)
توضیح و شرح بیشتر نظریه صدر المتألهین را در مقالات بعدی دنبال خواهیم نمود.
رضا ساعی شاهی
پی نوشتها:
۱- جمیل صلیبا، فرهنگ فلسفی، ص ۲۹۱.
۲- الحسنبنمحمد راغب اصفهانی، ترجمه غلامرضا خسروی حسینی، مفردات فی غریبالقرآن، تهران، مرتضوی، ۱۳۶۱،ص ۴۲۸.
۳- محمدبنمکرم ابنمنظور، لسان العرب،ص ۲۵۱.
۴- فخرالدینبنمحمد طرایحی، مجمع البحرین،ص ۲۱۴.
۵- فاطمه طباطبایی ،سخن عشق(دیدگاههای امام خمینی و ابن عربی)، ص ۱۹.
۶- علی اکبر دهخدا، لغت نامه، زیرنظر محمد معین و سید جعفر شهیدی ، ج۱۰ ، ص۱۴۰۲۴.
۷- محمد بن ابراهیم صدر الدین شیرازی، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، ج ۷، ص۱۴۹.
۸-ابتهاج به معنی سرور، شادی و خرمی است.یعنی آنچه سبب نشاط روحی انسان می شود.(فرهنگ معین)
۹- محمد بن ابراهیم صدر الدین شیرازی، رساله سه اصل،به تصحیح: سید حسین نصر، ص۱۶۹؛ محمد بن ابراهیم صدر الدین شیرازی،المبدأ و المعاد،ص۱۱۳.
۱۰- محمد بن ابراهیم صدر الدین شیرازی، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه،ج ۷، ص۱۴۸.
پی نوشتها:
۱- جمیل صلیبا، فرهنگ فلسفی، ص ۲۹۱.
۲- الحسنبنمحمد راغب اصفهانی، ترجمه غلامرضا خسروی حسینی، مفردات فی غریبالقرآن، تهران، مرتضوی، ۱۳۶۱،ص ۴۲۸.
۳- محمدبنمکرم ابنمنظور، لسان العرب،ص ۲۵۱.
۴- فخرالدینبنمحمد طرایحی، مجمع البحرین،ص ۲۱۴.
۵- فاطمه طباطبایی ،سخن عشق(دیدگاههای امام خمینی و ابن عربی)، ص ۱۹.
۶- علی اکبر دهخدا، لغت نامه، زیرنظر محمد معین و سید جعفر شهیدی ، ج۱۰ ، ص۱۴۰۲۴.
۷- محمد بن ابراهیم صدر الدین شیرازی، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، ج ۷، ص۱۴۹.
۸-ابتهاج به معنی سرور، شادی و خرمی است.یعنی آنچه سبب نشاط روحی انسان می شود.(فرهنگ معین)
۹- محمد بن ابراهیم صدر الدین شیرازی، رساله سه اصل،به تصحیح: سید حسین نصر، ص۱۶۹؛ محمد بن ابراهیم صدر الدین شیرازی،المبدأ و المعاد،ص۱۱۳.
۱۰- محمد بن ابراهیم صدر الدین شیرازی، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه،ج ۷، ص۱۴۸.
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید بلیط هواپیما
ایران مجلس شورای اسلامی بابک زنجانی مجلس دولت سیزدهم اصغر جهانگیر خلیج فارس دولت لایحه بودجه 1403 شورای نگهبان حجاب مجلس یازدهم
تهران هواشناسی قوه قضاییه سیل آموزش و پرورش شهرداری تهران سلامت پلیس سازمان هواشناسی شورای شهر تهران قتل شورای شهر
خودرو سایپا قیمت دلار قیمت خودرو کارگران قیمت طلا ایران خودرو دلار بازار خودرو چین مالیات بانک مرکزی
تلویزیون سریال سینمای ایران رسانه سینما موسیقی تئاتر دفاع مقدس فیلم بازیگر رسانه ملی کتاب
سازمان سنجش
رژیم صهیونیستی اسرائیل غزه فلسطین آمریکا جنگ غزه حماس نوار غزه روسیه عربستان ترکیه نتانیاهو
فوتبال پرسپولیس استقلال تراکتور سپاهان باشگاه استقلال تیم ملی فوتسال ایران فوتسال لیگ برتر بازی باشگاه پرسپولیس وحید شمسایی
هوش مصنوعی ناسا اینستاگرام خودرو برقی اپل تسلا تبلیغات فناوری ماه همراه اول آیفون گوگل
داروخانه دیابت خواب طول عمر چاقی سلامت روان بارداری هندوانه