سه عریضه نویس

● نگاهی به مجموعه تلویزیونی «توی گوش سالمم زمزمه کن»
مجموعه تلویزیونی توی گوش سالمم زمزمه کن به کارگردانی محمد رحمانیان هر شب از شبکه یک سیما پخش می شود. نام این مجموعه برگرفته از نام نمایشنامه یی انگلیسی است که سال ها پیش جعفر والی آن را کارگردانی کرده است.
طرح اولیه و حدود سی قسمت از مجموعه را محمد رحمانیان نوشته است. سه عریضه نویس با شخصیت های مشخص دم دادگاه خانواده با شخصیت هایی مواجه می شوند که در خانواده دچار مشکل شده اند و کارشان به طلاق کشیده شده است. علی عمرانی و الهام پاوه نژاد در هر قسمت در نقشی ظاهر می شوند. این دو روایتی را برای عریضه نویس ها تعریف می کنند که حاکی از مشکل پیش آمده در زندگی زن و شوهری است.
عریضه نویس ها در مراجعه یی که به آنها می شود و در کنجکاوی که دارند بستری برای بازگویی داستان ها هستند. در ضمن باید قوانین دادگاه خانواده را بگویند و تلاشی هم برای وصل دوباره زن و شوهر داشته باشند. داستان ها بسیار ساده است و خیلی از آنها برای اغلب مخاطبان ملموس و قابل باور هستند. با این حال در برخی از قسمت ها این داستان های ساده آن قدر بد پرداخت شده اند که تماشاگر را دلزده و خسته می کند.
رحمانیان با مجموعه تلویزیونی نیمکت که آن هم به طور شبانه پخش می شد، موفق به جلب توجه بخشی از مخاطبان تلویزیونی شد. نیمکت با داستان های سر راست و ساده و در عین حال دلنشین، با بازی خوب بازیگران حرفه یی اش در کارنامه تیم سازنده برگی برنده به جا گذاشت. موفقیت نیمکت، مدیران شبکه یک سیما را ترغیب به ساخت مجموعه یی دیگر مشابه با آن کرد. در نیمکت داستان هایی اجتماعی در مدت زمانی حدود ۱۵ دقیقه در مکانی نه چندان متغیر با بازی خوب علی عمرانی و الهام پاوه نژاد روایت می شد.
زمان اندک هر داستان و سادگی آن به اضافه تنوعی که در داستان ها وجود داشت، مخاطب را راضی نگه می داشت. توی گوش سالمم زمزمه کن گرچه می خواهد نیمکت نباشد و از آن فاصله بگیرد، به شدت برپایه های آن بنا شده. داستان ها متفاوت است و بازیگران تلاش کرده اند بازی های خوبی ارائه دهند.
با این حال توی گوش سالمم زمزمه کن نه تنها یادآور موفقیت نیمکت نشد، بلکه به نوعی باعث ملال و دلزدگی مخاطب از این نوع کار شد. چیزی که برای نیمکت تنوع و نوآوری محسوب می شد در توی گوش سالمم زمزمه کن به پاشنه آشیل تبدیل شد. بخشی از این ضعف در کارگردانی کار و میزانسن هایی است که مدام تکرار می شود.
دکور هر قسمت قرار است ثابت باشد و هیچ تغییری در آن شکل نمی گیرد. نوع بازی ها نیز به جز در مورد علی عمرانی و الهام پاوه نژاد که نقش شان ایجاب می کند، یکدست و تکراری است. انگار هر سه عریضه نویس در تمام قسمت ها باید یک خلق و خو داشته باشند و هیچ در برابر اتفاق ها و روایت های مختلف نباید عکس العمل داشته باشند.
شاید اگر قرار بود مجموعه در قسمت های کمتری پخش شود این مساله چندان توی ذوق نمی زد و رحمانیان تلاش کرده تا با جمع آوری چند نمایشنامه نویس به اضافه خودش متن های هشتاد و چند برنامه را بنویسد. نویسندگانی که تنها موظف اند در مدت زمانی اندک، داستانی مجزا را پیش ببرند، اما هیچ کدام تلاشی برای ایجاد فضاهای جدید، شخصیت های متفاوت و نحوه بازگویی داستان ها ندارند.
نویسندگان گویی در هر قسمت تنها خود را موظف به این می دانند که یکی از مشکلات خانوادگی را طرح و بازگو کنند و چگونگی روایت این داستان ها که اتفاقاً اگر متنوع تر بود می توانست مخاطب را از تکراری بودن مجموعه نجات دهد چندان مدنظرشان نیست. گرچه پانزده یا بیست دقیقه مدت زمان زیادی نیست اما اگر از برخی دیالوگ های تکراری عریضه نویس ها کم می شد امکانی برای پرداخت بیشتر داستان به دست می آمد.
الزامی که در حضور هر سه عریضه نویس در هر قسمت است به گونه یی دست نویسندگان را در پرورش داستان ها بسته است. شاید یکی از نقاط قوت نیمکت نیز در تعداد کمتر بازیگران آن بود.بازیگران توی گوش سالمم زمزمه کن، بازیگرانی هستند که رحمانیان آنها را از تئاتر آورده است.
رحمانیان کارگردان تئاتر است و تجربه های تلویزیونی اش نیز اغلب به صورت تله تئاتر بوده است. این که بخواهیم بگوییم توی گوش سالمم زمزمه کن فرم تله تئاتر را دارد و به همین جهت با بازی های تئاتری روبه رو هستیم، به نظر می رسد چندان حرف درستی نیست. کارگردانی کار و متن ها چندان وفادار به تئاتر نیستند.
بازیگرهایی که آنها را بیشتر به عنوان بازیگر تئاتر می شناسیم، در توی گوش سالمم زمزمه کن اصرار دارند تا بازی های غلو شده یی داشته باشند. این بازی های غلو شده اگر جای خود را به بازی های رئالیستی در این کار می داد نیز چندان اتفاقی نمی افتاد.
همان گونه که نمونه های زیادی از این نوع متن ها را در برنامه خانواده شبکه یک و در برنامه های تولیدشده در گروه های اجتماعی شبکه های دیگر زیاد دیده ایم و می توانیم مثال بزنیم. حتی می توان گفت متن های توی گوش سالمم زمزمه کن، بیشتر برای اجرا در برنامه های نمایشی رادیو قابل اجرا هستند و روزانه شاهد اجرای نمونه هایی از آنها هستیم.
به نظر می رسد کارگردان با وقوف به متن هایی که ساختار چندان محکمی ندارد و با توجه به زمان اندکی که برای تولید آنها صرف شده، سعی کرده تا با هدایت بازیگران به سوی بازی های اغراق شده به گونه یی وانمود شود مجموعه اش تفاوت هایی با دیگر برنامه هایی از این دست دارد. بازی های غلو شده بازیگران نیز به گونه یی هدایت نشده که بتوان گفت با سبک و سیاق خاصی از بازیگری روبه رو هستیم که منجر به جذابیت مجموعه برای مخاطب تلویزیونی می شود، بلکه به نظر می رسد کارگردان متن را در دست بازیگران داده و آنها را رها کرده تا هر طور که از پس اش برمی آیند، نقش خود را بازگو کنند.
اگر چه همین بازیگران در مجموعه نیمکت تلاش کردند بازی های قابل قبولی از خود ارائه بدهند در این مجموعه قبل از هر چیز بازی هایشان توی ذوق می زند. تمامی بازیگران این مجموعه در کارهایی که کارگردان و نویسنده آن وسواس های لازم را داشته، نقش های به یاد ماندنی از خود به جای گذاشته اند.
بهروز بقایی، اصغر همت، الهام پاوه نژاد، محمد عمرانی، افشین هاشمی، فریبا متخصص و خسرو احمدی بازیگرانی هستند با انعطاف پذیری و قابلیت های زیاد در بازیگری. از سوی دیگر محمد رحمانیان در مقام نویسنده برخی از قسمت ها و کارگردان مجموعه در کارنامه اش اجراهای خوبی در صحنه و تلویزیون داشته. به نظر می رسد یک مجموعه از عوامل موفق و توانا تعمد داشته اند در توی گوش سالمم زمزمه کن کار بد ارائه کنند. تنها در این صورت است که آنها می توانند از موفقیت خود در این مجموعه چیزی بگویند.

منبع : روزنامه اعتماد