حجاب به زن حرمت می بخشد

پوشیدگی بدن انسان ها در برابر یکدیگر از مباحث بسیار مهم و اساسی است که از دیرباز مورد توجه بوده است. پاسخ به این پرسش که برهنگی خلاف طبیعت و فطرت انسان است یا خیر، از مسائل مهم و تعیین کننده در حوزه تنظیم روابط اجتماعی زن و مرد است. قرآن کریم در این زمینه آن گاه که داستان آفرینش حضرت آدم و همسرش حوا را به تصویر می کشد، به موضوع نیاز درونی آدم و حوا نسبت به پوشیدگی اشاره کرده است که نشان می دهد قرآن تمایل به پوشیدگی را ناشی از عمق جان انسان می داند.
قرآن کریم پس از بیان مسئله جای گرفتن حضرت آدم و همسرش در بهشت (اعراف، ۱۹) و تأکید خداوند بر خودداری آن دو از نزدیک شدن به درخت ممنوعه، ماجرای وسوسه و فریب شیطان را چنین شرح می دهد:
شیطان آن دو را وسوسه کرد تا زشتی هایشان آشکار شود و آن دو نیز به سبب این فریب از میوه درخت ممنوعه چشیدند و در این هنگام اندام هایشان (عورت هایشان) بر آنها آشکار شد و آنان بر آن شدند تا با برگ های (درختان) بهشت خود را بپوشانند. (اعراف- ۲۲)
در ادامه، خداوند خطاب به همه انسان ها می گوید: «ای فرزندان آدم به راستی برای شما لباس فرو فرستادیم که زشتی های شما را می پوشاند و زینت شماست، اما لباس پرهیزگاری بهتر است.»(اعراف ۲۶)
«عفاف» یا «عفت» یکی دیگر از فضایل اخلاقی است که همواره در تعالیم اسلامی جایگاه والایی داشته و توجه خاصی بدان شده است. در روایات متعددی عفاف بهترین عبادت شمرده شده است.
امیرالمومنین علی(ع) آن را بهترین خوی و خصلت و سرمنشاء هر خیر و نیکی خوانده و مقام و منزلت عفیف را با مقام شهید در راه خدا مقایسه کرده است.
● تمایز مفهومی «عفاف و حجاب»
«حجاب» یک امر ظاهر و بیرونی است؛ یعنی درحقیقت پوشش ظاهری افراد، به ویژه زنان راحجاب می گویند. اما «عفاف» یک حالت درونی است که انسان را از گناه و حرام بازمی دارد و آثار آن در گفتار و کردار انسان نمود پیدا می کند.
از مقایسه معنای حجاب و عفاف به این نتیجه می رسیم که عفاف یک حالت نفسانی و درونی است که نمودهای گوناگون دارد ازجمله عفت در نگاه، عفت در گفتار، عفت در راه رفتن، عفت در زینت، عفت در پوشش، عفت در خوردن، عفت در بعد مادی و...
حجاب در حقیقت همان نمود «عفاف» در نوع پوشش است
عفاف در آموزه های اسلامی از جایگاه بسیار والایی برخوردار است و همواره از آن به عنوان قوی ترین نیروی تعدیل غرایز و شهوات انسانی یاد می شود آنچه که تاکنون از مفهوم واژه «عفاف» به ذهن متبادر می شده و براساس تعالیم اخلاق مذهبی شکل گرفته است. استعمال این واژه در معنای خاص «حجاب» می باشد که این طریق استعمال از قبیل استعمال کل در جزء است.
باید دانست معنا و مفهوم عفاف بسیار فراتر و گسترده تر از حصر آن در معنای پوشش و حجاب است، عفاف حالتی نفسانی و فطری است که انسان را از حرام بازمی دارد اختصاص به جنسیت خاصی ندارد و نمودهای گوناگونی دارد؛ درحالی که حجاب امری ظاهری و بیرونی است. در هر حال باید دانست که رعایت عفاف می تواند تعیین کننده ترین نقش را در حفظ مسیر اعتدال انسانی ایفا کند و آدمی را به کمال و سعادت حقیقی خویش نایل گرداند.
● مهمترین اثرات فردی و اجتماعی حجاب و عفاف
▪ حرمت بخشیدن به زن:
زن مسلمان، تجسم حرمت و عفت در جامعه است، حفظ پوشش به نوعی احترام گذاردن به زن و محفوظ نگه داشتن وی از نگاه های شهوانی و حیوانی است چنانچه زن، حدود را رعایت ننماید هر بیماردلی به او طمع نموده و با نگاه آلوده اش حریم زن را می شکند، آن شخصیتی که باید سالم بماند و نسل سالم تربیت کند، تحت تأثیر دیدهای آلوده به گناه به طرف شهوات سوق داده شده و درنتیجه هویت واقعی اش را فراموش کرده در چنگال بیماردلان و هوسبازان، گرفتار می آید و از منش انسانیش سقوط کرده و به غرقاب حیوانیت می رود. کلام گوهربار فاطمه زهرا(س) نشانگر لزوم تحفظ بر جایگاه والای زن است که فرمود: بهترین زنان، زنی است که مردی را نبیند و مردی هم او را نبیند.
▪ ایجاد آرامش روانی در افراد جامعه:
نفس آدمی دریایی از خواستنی ها و تمایلات است. زمانی که به چیزی رغبت پیدا کند همانند دریا، توفانی می شود و تنها راه آرام شدن جزر و مد این دریا، رسیدن او به خواسته خویش است. لذا برای جلوگیری از چنین موقعیت مهلک و درد طاقت فرسایی، حجاب داروی درمان کننده و موجد امنیت و صفای روحی است.
همانطور که یک بانوی تازه مسلمان آمریکایی می گوید: در سلامت روح مرد و جامعه با نوع و کیفیت پوشش زنان، رابطه مستقیم و غیرقابل انکار دارد.
▪ حفظ و استیفای نیروی کار:
اسلام با التفات ویژه به مسئله حجاب و پوشش زنان در محیط کار می خواهد که محیط اجتماع از لذت های ناهنجار جنسی، پاک شده و راه جهت حفظ نیروی قدرتمند روحی و جسمی با حضوری معنوی در محل کار بگشاید. در مقابل، بی حجابی و بدحجابی باعث سوق دادن لذت های جنسی از محیط کار و خانواده به اجتماع و در نتیجه، تضعیف نیروی کار افراد جامعه و برهم زدن امنیت اجتماعی آنان می گردد.
قرآن کریم التزام زنان مؤمن به پوشش اسلامی را موجب سعادت و خیر آنان بیان کرده است چنانکه چنین التزامی را موجب پاکیزه شدن نفس فلاح و رستگاری مسلمانان، خیر و سعادت و طهارت و پاکیزگی قلب ها می داند.
بنابراین ضدحجاب و پوشش اسلامی، یعنی بدحجابی، مفسد این خیر، فلاح و صلاح است بی حجابی، جامعه و زن مسلمان را از خیر صلاح و رستگاری دور می سازد و به ورطه نیستی و محرومیت سوق می دهد. هر یک از جوامع بشری در طول تاریخ حیات خود به شکل های مختلف، فتنه انگیزی و فسادگری پدیده بی حجابی را تجربه کرده و کم و بیش حقانیت توصیه ادیان ابراهیمی را درک کرده است. وضوح این تجربه به حدی است که جایی برای پرسش از حقانیت توصیه های قرآنی و سایر کتب آسمانی مبنی بر مفسده انگیزی بی حجاب باقی نمی گذارد. به ویژه در دنیای مدرن سوداگری که فقط در فکر انباشت ثروت و قدرت و ترویج فرهنگ اباحه گری و اصالت لذت است، کاملاً بر کارکردها و آثار تخریبی و انحرافی بی حجابی و بدحجابی آشناست. رواج فرهنگ برهنگی برنده ترین تیغ در دست هر فرد یا گروه مفسده جو است. هرگز کسی یافت نمی شود که علیرغم اخلال گرایی نیست که فتنه انگیزی و فسادآوری بی حجابی را انکار کند. در مجموع خیربودن حجاب به نوعی فلسفه حجاب است. حجاب فرد و جامعه را از لبه پرتگاه تباهی و انحطاط، از افتادن در گردونه نیستی دور ساخته و نجات می دهد.
▪ کاهش تقاضای مدپرستی بانوان:
استفاده از حجاب و پوشش به ویژه در شکل چادر مشکی به دلیل سادگی و ایجاد یکدستی در پوشش بانوان در بیرون منزل، می تواند در بعد اقتصادی نیز تاثیر مثبت در کاهش تقاضای مدپرستی بانوان داشته باشد البته به شرط اینکه خود چادر مشکی دست خوش این تقاضاها نگردد. متاسفانه بعضاً مظاهر مدپرستی در چادرهای مشکی نیز مشاهده می گردد. به گونه ای که برخی از بانوان به جای استفاده از چادرهای مشکی متین و باوقار به چادرهای مشکی، توری، نازک و دارای طرح های جلف و سبک که با هدف و فلسفه حجاب و پوشش تناسبی ندارد روی می آورند.
▪ مبارزه با نفس:
میل به خودنمایی و جلوه گری به مصالحی در سرشت زن، نهفته است که باید در مسیر درست و هدف والا به کار گرفته شود. بی گمان این گرایش در وجود زن اگر همچون میل ها به درستی به کار گرفته شود، ثمرات زندگیش، سودمند خواهد شد. چرا که هیچ گرایش درونی بدون جهت در جان انسان به ودیعت نهاده نشده است. اما اگر این گرایش، مرزی نداشته باشد و خودنمائی و جلوه گری همواره و در همه جا نمود داشته باشد، قطعاً فسادآفرین خواهد بود و در ایجاد زمینه های ناهنجاری در جامعه تاثیر خواهد کرد، پوشش را می توان مهمترین عامل تعدیل این میل دانست. اشاره لطیفی به این مطلب در کلام علی(ع) است «زکات الجمال، العفاف» زکات زیبایی، عفاف است.۶
زیبایی برای زن، سرمایه است اما باید به جا مصرف شود و زکات جمال زن، حفظ عفاف و پوشش است. جواز کشف حجاب در مقابل محارم از جمله شوهر این غریزه را جهت می دهد که خودآرائی زن مختص به شوهر باشد و منع آن در برابر نامحرم، این گامی در جهت مبارزه با سایر خواهشهای نفسانی باشد.
وقتی زن در جهت کنترل این خواهش، اقدام نمود آمادگی غلبه بر سایر خواهشها را تحصیل کرده و در جهت رشد و تعالی خود حرکت می کند و به انسانی وارسته تبدیل می شود که می تواند جامعه خود را بسازد.
▪ حفظ امنیت اجتماعی:
فریضه حجاب در اسلام بر این نکته دلالت دارد که عرض و ناموس جزئی از حریم شخصی است و همواره باید دغدغه حفظ و حراست آن راداشته باشیم و چنین نگرانی برای دینداران جا دارد. وقتی یک مؤمن مالی را از دست بدهد یا ورشکسته شود احساس تحقیر و تعرض شخصیتی نمی کند اما هنگامی که تهدیدی علیه عرض و آبروی او پیش آید به شدت احساس تحقیر شخصیتی می کند. از این رو حجاب سپری در برابر هرگونه تعرض و تجاوز به حریم ناموسی شخص مسلمان است. حجاب اسلامی به زن مسلمان احساس امنیت و آرامش می بخشد زیرا مانع از دست دادن عرض و ناموس او می شود. به همین خاطر است که نباید حجاب اسلامی را محدودیت تلقی کرد، بلکه مصونیت دانست؛ صیانت در حریم شخصیتی که با هیچ چیز نمی توان آن را معامله کرد.
▪ مبارزه با تهاجم فرهنگی غرب:
مبارزه با تهاجم فرهنگی، پدیده جدیدی نیست. در طول تاریخ بشر، جنگ فرهنگی، همیشه وجود داشته است به عنوان نمونه فرعون در برابر موسی علیه السلام به جنگ فرهنگی متوسل شده اند، گفت: «می ترسم آیین شما را دگرگون سازد و یا در این سرزمین فساد برپا نماید!».
حفظ حجاب و امنیت اجتماعی و درک روابطه مستقیم و عمیق این دو مقوله، راهکارها و فواید بسیار ارزشمندی را جهت مبارزه با تهاجم فرهنگی غرب ارائه می دهند:
باعث تبلیغ فرهنگ ناب اسلامی و تشویق جوانان به ازدواج موفق اسلامی می گردند.
جوانان را جهت تقویت روحیه و حفظ آرامش درونی به جای سوق دادن به محیط فحشا و اعمال مبتذل به شرکت در فعالیتهای هنری، ورزشی، فرهنگی و مذهبی رهنمون می کنند.
حفظ حجاب نه تنها باعث ایجاد امنیت اجتماعی فراگیر می شود، بلکه جهت مبارزه با تهاجم فرهنگی مسئولان را از واردات کالای تجملاتی، لوازم بهداشتی و آرایشی مبتذل نهی می کند.
▪ حفظ استحکام نظام خانواده:
یکی از فواید مهم حجاب در بعد خانوادگی، اختصاص یافتن التذاذهای جنسی به محیط خانواده و در کادر ازدواج مشروع است. اختصاص مذکور، باعث پیوند و اتصال قوی تر زن و شوهر و در نتیجه استحکام بیش تر کانون خانواده می گردد و برعکس فقدان حجاب باعث انهدام خانواده است.
غلامعلی حداد عادل تأثیر برهنگی را در اضمحلال و خشکیدن درخت تنومند خانواده را این گونه بیان کرده است: در جامعه ای که برهنگی بر آن حاکم است، هر زن و مردی همواره در حال مقایسه است مقایسه آنچه دارد با آنچه ندارد و آنچه ریشه خانواده را می سوزاند این است که این مقایسه آتش هوس را در زن و شوهر مخصوصاً در وجود شوهر دامن می زند، زنی که بیست یا سی سال در کنار شوهر زندگی کرده و با مشکلات زندگی جنگیده و در غم و شادی او شریک بوده است، پیداست که اندک اندک بهار چهره اش شکفتگی خود را از دست می دهد و روی در خزان می گذارد، در چنین حالی که سخت محتاج عشق و مهربانی وفاداری همسر خویش است، ناگهان زن جوانتری از راه می رسد و در کوچه و بازار، اداره و مدرسه با پوشش نامناسب خود به همسر او فرصت مقایسه ای می دهد؛ و این مقدمه ای می شود برای ویرانی اساس خانواده و بر باد رفتن امید زنی که جوانی خود را نیز بر باد داده است؛ و همه خواهران جوان لابد می دانند که هیچ جوانی نیست که به میانسالی و پیری نرسد و لابد می دانند که اگر امروز آنان جوان و با طراوت اند در فردای بی طراوتی آنان، باز هم جوانانی هستند که بتوانند برای خانواده فردای آنها، همان خطری را ایجاد کنند که خود آنان امروز برای خانواده ها ایجاد می کنند.
از دیگر آثار فردی و اجتماعی حجاب و عفاف به موارد دیگری چون:
- جلوگیری از تهییج و تحریک جنسی و خنثی نمودن لذایذ نفسانی
- حضور معنوی گرایانه زن و مردان در جامعه
- مصونیت زنان در همه زمان ها و مکان ها
- هدایت کنترل و بهره مندی صحیح از امیال و غرایز انسانی
- از بین بردن فشارهای اجتماعی نامشروع و نابهنجار، نیز میتوان اشاره نمود.
رعایت حجاب و پوشش اسلامی عفاف برای زنان و مردان مؤمن و مسلمان تکلیف الهی است. رعایت آن علاوه بر این که موجب عمل به دستورات الهی می شود شخصیت فردی اجتماعی و معنوی انسان محبوب و پاکدامن، سیر صعودی پیدا کرده و نردبان تعالی و تکامل را یکی پس از دیگری طی خواهد کرد و از سوی دیگر در تأمین بهداشت روحی و روانی و آرامش خانواده ها و صفا، نورانیت و امنیت در جامعه نقش به سزایی ایفا می کند.
به امید روزی که جوامع اسلامی و انسانی از تمامی آلودگی ها تصفیه شود و زمینه حضور زنان و دختران بدون دغدغه و دلواپسی، در اجتماعات فراهم شود.

زهرا حسن طاولی

منبع : روزنامه کیهان