آیا سی‌دی فروش‌ها دوباره برگشته‌اند؟

هنگامی كه به فهرست فروش فیلم‌های ایرانی توجه می‌كنید، حكایت از رونق بازار دارد. چند فیلم در حال حاضر به خوبی می‌فروشند و می‌توانند مردم را به سینماهای گرم در هوای گرم تابستانی بكشانند؛ <رئیس>، <روز سوم> و <پارك‌وی.>در كنار آن قول داده شده است كه سیستم قاچاق و كپی‌های غیرمجاز نیز برچیده می‌شود.
همه این نشانه‌ها در كنار هم می‌تواند زمینه‌ساز امیدواری برای سینمای ایران باشد.اما در این میان چند نگرانی مطرح است و سوال‌های زیر پدید می‌آید؛آیا نیروهای مختلف دست‌اندركار این امر توانسته‌اند جلوی قاچاق فیلم‌های ایرانی روی پرده را بگیرند؟ جلوی قاچاق و كپی غیرمجاز فیلم‌های ایرانی دیگر را چطور؟ هر روز خبری مبنی بر جمع‌آوری صدها و ده‌ها هزار سی‌دی غیرمجاز شنیده می‌شود؛ آیا همه این سی‌دی‌ها غیرمجاز هستند؟
● یك اتفاق خوب
در این مدت كه از افزایش فعالیت‌های مختلف برای مهار و جلوگیری از قاچاق سی‌دی فیلم‌ها خبر داده می‌شود، یك اتفاق خوب افتاده است! آخرین فیلم‌های ایرانی روی پرده‌ای كه عرضه شده‌اند، همان فیلم‌های <اگه می‌تونی منو بگیر>، <سنگ، كاغذ، قیچی> و <نقاب> است. انگار راهكارهایی كه برای فیلم‌های كنونی روی پرده در نظر گرفته شده، جواب داده است! البته خبر فروخته شدن فیلم <پارك‌وی> در كرج شنیده شده است. یعنی در حال حاضر در این شهرستان سی‌دی‌هایی با عنوان پارك‌وی عرضه می‌شود. اما اینكه اصلا‌ خود فیلم در سی‌دی باشد یا مانندسنتوری فقط آنونس آن باشد هنوز خبر قطعی از آن در دست نیست.
اما مساله دوم درباره عدم عرضه فیلم‌های دیگر ایرانی به صورت كپی است. از زمانی كه ماجرای فروش غیرمجاز مطرح شده است، موسسه رسانه‌های تصویری با سرعت عمل به انتشار فیلم‌ها اقدام كرده است. اما این سرعت عمل فقط در گفتار پدید آمده است. در عرض چند هفته گذشته فیلم‌های <اخراجی‌ها>، <پیشنهاد ۵۰ میلیونی>، <تقاطع> و <گرگ و میش> فیلم‌هایی بودند كه با قیمت ۱۵۰۰ تومان عرضه می‌شدند. البته پس از گذشت یك یا دو هفته پس از عرضه طبق صلا‌حدید فروشنده قیمت‌ها به هزار تومان می‌رسید. با این حال همچنان فیلم‌های روی پرده طرفدار داشتند یعنی متقاضیان فیلم‌ها سراغ <اگر می‌تونی...> و <رئیس> و <پارك‌وی> را می‌گرفتند.
● كمی قبل‌تر
سختگیری ایجاد شده، حال و هوای سال‌های قبل را در خاطره ما زنده می‌كرد. پستوهای پشت ‌مغازه‌ها، دادن فیلم تنها به آشنا‌ها، عرضه فیلم با فاصله زیاد از مغازه و... یعنی اگر در چند هفته گذشته به سراغ خرید فیلم یا دی‌وی‌دی می‌رفتید، می‌توانستید انواع و اقسام فیلم‌ها را به دست آورید اما بسیار به ‌سختی؛ ترس بر مغازه‌داران چیره شده بود. خیلی از مغازه‌هایی كه پیش از این فیلم‌ها را به ‌راحتی در اختیار علا‌قه‌مندان قرار می‌دادند با ترس از پلمب شدن آن را به آینده موكول می‌كردند. در این میان صدالبته كه كار دستفروشان راحت‌تر بود. آنانی كه در این مدت انواع و اقسام مسائل را از قبیل درگیری با ماموران سدمعبر یا نیروی انتظامی- در زمان عرضه فیلم موسوم به بازیگر نرگس- حل كرده بودند، اینك خبره كار بودند.در مرام آنها لو دادن وجود ندارد. اگر دوستشان را می‌گرفتند می‌دانستند امنیت دارند و فقط مدتی بر سر محل خود ظاهر نمی‌شدند.بنابراین بی‌دلیل نبود كه خیلی از پاتوق‌های عرضه دی‌وی‌دی و سی‌دی متلا‌شی شده بود.
● آنها برگشته‌اند
اما در كمال ناامیدی آنها برگشته‌اند. بار دیگر پاتوق‌های عرضه فیلم‌ها به صورت غیرمجاز برقرار شده‌اند. وقتی به سراغشان می‌روید به‌راحتی فیلم‌های خارجی را در اختیارتان قرار می‌دهند اما جای خوش‌شانسی است كه فیلم‌های ایرانی روی پرده هنوز یافت نمی‌شود. دیگر پلا‌كاردهای حاوی رسیدن فیلم‌های جدید دیده نمی‌شود اما همچنان می‌توانید دی‌وی‌دی‌فیلم‌های قبلی ایرانی را ببینید. ۴ فیلم در یك فیلم برای هر بازیگر تهیه شده است و در اختیارتان قرار می‌گیرد؛ مجموعه كارهای مهناز افشار، ۳ فیلم لیلا‌ حاتمی، گلزار و امین حیایی. فیلم‌های دیگر هم هستند ، دو فیلم در یك دی‌وی‌دی یا ۴ فیلم در یك دی‌وی‌دی. سی‌دی فیلم‌ها هم هست به راحتی با قیمت هزار تومان. سی‌دی‌فروش‌ها روبه‌روی رستوران‌های پر مشتری دیده می‌شوند كه فیلم‌ها را در جعبه‌هایی چوبی چیده‌اند و تعداد زیادی فیلم ایرانی هم توسط آنها عرضه می‌شود، دستفروش‌های خیابان‌های كریم‌خان و ولی‌عصر هم هستند كه دور از چشم ماموران فیلم می‌فروشند. اینها همه نشانه‌های برگشت سی‌دی‌فروشان غیر مجازی است كه چندی بود كم پیدا بودند.
● سی‌دی‌های مجاز موسیقی در حلقه‌های مافیایی
قاچاق سی‌دی‌های مجاز موسیقی از دیگر پدیده‌های نوظهور طی روزهای گذشته بود. در حالی كه تا پیش از این سی‌دی‌های موسیقی موسوم به <زیرزمینی> در ابعاد وسیع در بین دستفروش‌ها و فروشندگان غیرمجاز دست به دست می‌گشت، این بار سی‌دی‌هایی كه با مجوز دولتی روانه بازار شده بودند از این آفت در امان نماندند.هفته گذشته خبر رسید سی‌دی قاچاق آلبوم <قلندروار> علیرضا افتخاری روانه بازار غیررسمی فروش سی‌دی شده است. این در حالی است كه آلبوم‌های دارای مجوز تا قبل از طرح ضربتی اخیر نیروی انتظامی، به حلقه‌های مافیایی قاچاق سی‌دی راه پیدا نكرده بودند. برخورد نیروی انتظامی با فروشندگان مجاز موسیقی هم در این راستا قابل تامل است. هفته گذشته ماموران انتظامی مركز موسیقی بتهوون را به خاطر طرح امنیت عمومی و جلوگیری از فروش سی‌دی‌های غیرمجاز پلمب كردند. به گفته آرش وطن‌خواه مدیر فروش این مركز، ماموران به محض ورود به این فروشگاه بدون هرگونه سوالی اقدام به جمع كردن سی‌دی‌های موجود در فروشگاه كرده و آنها را با خود برده‌اند. هرچند این مركز موسیقی فردا فك پلمب می‌شود، با این حال برخورد غیركارشناسانه با این فروشگاه و فروشگاه‌های معتبر دیگر طی هفته گذشته قابل تامل است. وطن‌خواه در مورد پلمب این مركز گفت: <هفته گذشته فروشگاه بتهوون به حكم دادگاه پلمب شد. محور اصلی بازرسی‌های این فروشگاه و فروشگاه‌های دیگر شكایت تهیه‌كنندگان سینما بود، در حالی كه ما در فروشگاهمان كپی غیرمجاز نداشتیم. به نظر می‌رسد این برخوردها برخوردهایی انحرافی است؛ چرا كه فروشندگان غیرمجاز سی‌دی همچنان به كار خودشان مشغولند.>وی در مورد طولا‌نی شدن فك پلمب این فروشگاه اضافه كرد: <به دلیل طولا‌نی شدن مراحل اداری، مركز موسیقی بتهوون كه قرار بود روز شنبه باز شود فردا آغاز به كار می‌كند.>
پرسشی كه مطرح می‌شود این است كه آیا پلمب فروشگاه‌های معتبر موسیقی بدون هرگونه دلیل و تنها از روی اجرای طرحی كه كار كارشناسانه دقیق روی آن نشده، كمكی به بهبود اوضاع و برچیده شدن مافیای نوظهور قاچاق سی‌دی‌های مجاز موسیقی خواهد كرد؟
● آنان كه سود می‌برند ‌
در كنفرانس رئیس ‌پلیس امنیت تهران سردار علی‌پور كه هفته پیش برگزار شده بود، گونی‌گونی سی‌دی و دی‌وی‌دی‌ها را به نمایش گذاشته بودند. اینها همان ۱۹۰ هزار قطعه‌ای بود كه در طول سركشی به مغازه‌های مختلف و یا از دستفروشان جمع‌آوری شده بود. در بین آنها از فیلم <دیگران> یافت می‌شد تا فیلم‌های خانوادگی. خودشان از جمع‌آوری كلی اینها گفته بودند همه به طور كامل جمع شده بودند، بدون هیچ تفاوتی اعلا‌م شده بود هر روز از تعداد زیادی فروشگاه بازدید می‌شود و بخش زیادی از این مغازه‌ها به دلیل عرضه آثار غیرمجاز پلمب می‌شوند. فروشگاه‌ها در این مدت بیشتر درگیر این مسائل بودند تا دستفروشان. دستفروشان نه سرقفلی دارند و نه جواز كسب. به راحتی می‌آیند و می‌روند. جعبه فیلم‌هایشان بر دوششان است و هر جایی می‌توانند بساط خود را پهن كنند؛ خوب یا بد این بار بساطشان، بساطی فرهنگی است؛ فیلم‌های ایرانی‌ای كه بسیار ارزان عرضه می‌شوند. ‌ نكته دیگر اینكه چندی پیش یكی از تهیه‌كنندگان سینما اعلا‌م كرد ما از كارخانه‌های تهیه و تولید سی‌دی‌و دی‌وی‌دی درخواست كردیم كه یك بازرس در آنجا داشته باشیم اما موافقت نشده است. او معتقد بود كه این حجم سی‌دی و دی‌وی‌دی نمی‌تواند بدون برنامه‌ریزی در اختیار این كار قرار گیرد. به نظر می‌رسد این اشاره قابل تامل باشد، مقایسه‌ای بین مارك سی‌دی‌های جدید و قدیم این نكته را مشخص می‌كند. به نظر می‌رسد كارخانه جدیدی این بار، قدم در راه گذاشته است و یا سی‌دی‌ها با مارك تازه‌ای عرضه شده است. ‌
با این نشانه‌ها آیا می‌توان همچنان به این ماجرا امیدوار بود یا این هم یكی از فعالیت‌هایی است كه در آغاز باشكوه و قوی پیش رفته و اینك پس از گذشت چند هفته نظارت‌ها كم‌رنگ شده‌اند؟ ‌

گیسو فغفوری - پرویز براتی

منبع : روزنامه اعتماد ملی