جنگ خانمانسوز

انتشار خبرهایی در مورد این که هزینه‌های دو جنگ عراق و افغانستان در آینده‌ای نه‌چندان دور به حدود ۱۰۰۰ میلیارد دلار می‌رسد آن هم در آستانه کریسمسی که مالیات‌دهندگان آمریکایی با بدترین شرایط اقتصادی دست به گریبان هستند، چندان به مذاق مردم آمریکا خوش نیامد.
مجموعه‌ای از سه گزارش که دست بر قضا هیچ‌یک توسط دولت جورج بوش، رئیس‌جمهور آمریکا منتشر نشده است، نشان می‌دهد در روزهای آغازین دوران زمامداری باراک اوباما، رئیس‌جمهور منتخب ایالات‌متحده مجموع هزینه‌هایی که دو جنگ عراق و افغانستان روی دست مالیات‌دهندگان آمریکایی گذاشته از مرز ۱۰۰۰ میلیارد عبور می‌کند.
حتی با محاسبه نرخ رشد تورم هم این مبلغ ۴ برابر بودجه‌ای است که آمریکا در جنگ اول جهانی صرف کرد و ۱۰ برابر کل هزینه جنگ اول خلیج‌فارس در سال ۱۹۹۱ است که تقریبا ۹۰ درصدش توسط متحدان ایالات‌متحده پرداخت شد. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد هزینه‌های جنگ با ترور اندک‌اندک از مجموعه هزینه‌های دوجنگ کره و ویتنام پیشی بگیرد و پس از جنگ دوم جهانی که ۵/۳ تریلیارد دلار هزینه در برداشت عنوان دومین جنگ پرهزینه تاریخ را از آن خود کند.
هزینه اعزام هر سرباز به افغانستان یا عراق برای یک سال در حدود ۷۷۵ هزار دلار یعنی بیش از ۳ برابر هزینه به خدمت گرفتن سربازان در جنگ‌های اخیر است. یکی از گزارش‌های اخیر مرکز ارزیابی استراتژیک و بودجه‌ای (CSBA) با ارائه این اعداد و ارقام تصریح می‌کند بخش اعظم این افزایش ناشی از محاسبه تولید سخت‌افزارهای جدید نظامی و به‌کارگیری آنها در عراق و افغانستان در بودجه روزمره جنگ است.
این هزینه بالطبع در برابر هزینه‌هایی که ایالات‌متحده از بابت از دست دادن ۵ هزار سرباز و بر جای‌ماندن هزاران مجروح متحمل شده،‌ زیاد نیست اما با این حال بوش‌ اصرار دارد این بودجه هنگفت و جان‌های از دست رفته برای جلوگیری از وقوع یک یازده سپتامبر دیگر ضروری بوده است. او هفته گذشته طی سخنانی در آکادمی جنگ ارتش آمریکا گفت: نمی‌‌توانستیم منتظر بمانیم تا تروریست‌ها یک بار دیگر آمریکا را هدف قرار دهند بنابراین حرکتی جهانی را آغاز کردیم تا با تروریست‌ها در خارج از مرزهای آمریکایی بجنگیم تا از این طریق شبکه‌های آنان را نابود سازیم، منابع مالی‌شان را بخشکانیم و رهبران‌شان را یافته و به مکافات برسانیم.
با این حال بسیاری در آمریکا با خواندن گزارش CSBA، گزارش‌های مشابه دفتر حسابرسی دولتی (GAO) و مرکز تحقیقات کنگره (CRS) جملگی این مساله را تایید کرده‌اند ۱۰۰۰میلیارد دلاری که تا این مقطع صرف جنگ شده تنها کسری از مجموعه هزینه‌های جنگ با به اصطلاح ترور در دراز مدت خواهد بود دچار حیرت و شگفتی خواهند شد.
به عنوان مثال این ۱۰۰۰میلیارد دلار هزینه‌های درمان بازماندگان جنگ در آینده یا بهره متعلقه به استقراض بانک مرکزی آمریکا برای تامین هزینه‌های جنگ را در بر نمی‌گیرد. حداقل هزینه‌های جنگ که از طرف این ۳ منبع برآورد شده خیلی باهم متفاوت نیست. براساس گمانه‌زنی‌های CSBA هزینه خالص جنگ تا این مقطع ۹۰۴ میلیارد دلار است، از نظر GAO این مبلغ ۸۰۸ و به اعتقاد CRS درحدود ۸۶۱ میلیارد دلار است اما هیچ یک از ۲ نهاد آخر تاثیر تورم بر هزینه‌ها را مدنظر قرار نداده بودند.
مجموع هزینه‌هایی که دو جنگ عراق و افغانستان روی دست مالیات‌دهندگان آمریکایی گذاشته به زودی از مرز ۱۰۰۰ میلیارد دلا‌ر عبور می‌کندبا کمی جستجو در اطلاعات منتشر شده از سوی پنتاگون بود که CSBA مجموع بودجه جنگ با ترور را به ترتیب ۶۸۷ میلیارد دلار برای عراق، ۱۴۸ میلیارد دلار برای افغانستان و ۲۳ میلیارد دلار برای تامین امنیت ملی تقسیم کرد.
پیش از آن که سال ۲۰۱۸ از راه برسد مجموع این هزینه منوط به تعداد نیرویی که در عراق و افغانستان باقی خواهد ماند به ۱۳۰۰ تا ۱۷۰۰ میلیارد دلار بالغ خواهد شد. با توجه به این که جنگ با ترور با منابع مالی استقراضی اداره می‌شود باید ۶۰۰ میلیارد دلار بابت بهره پول‌های وام گرفته شده را هم به این مبالغ افزود.
به فاصله اندکی قبل از آن که جنگ عراق شروع شود لاری لیندسی، مشاور اقتصادی کاخ‌سفید وقتی اعلام کرد این جنگ احتمالا ۲۰۰میلیارد دلار هزینه در بر دارد از سوی بوش مورد سرزنش قرار گرفت. دونالد رامسفلد، وزیر دفاع وقت آمریکا در واکنش به اظهارات لیندسی گفت: هیچ‌کس نمی‌تواند برآورد کند چنین جنگی چقدر هزینه دارد. او افزود: مشخص نیست این جنگ ۲ روز طول می‌کشد یا ۲ هفته یا ۲ ماه اما قطعا ۲ سال به طول نخواهد انجامید.
براساس تحقیقات انجام شده توسط CSBA دولت بوش برای آن که هزینه‌های واقعی جنگ را از چشم جامعه پنهان کند دو مسیر مختلف را طی کرد. اولا آن که با استقراض سعی کرد مانع آگاهی مردم از هزینه‌های واقعی جنگ شود. دیگر آن که در جنگ‌های قبلی، بودجه جنگ با عبور از کمیته‌های تخصصی از طریق تخصیص ردیف بودجه تامین می‌شد اما دولت هزینه‌های جنگ عراق را بیشتر با ارائه لوایح متمم کسب کرد که کمتر مورد بحث و بررسی قرار گرفته و به دلیل کوتاه بودن مباحثات توجه کمتری را جلب ی‌کنند.
استیو کوسیاک، از تحلیلگران ارشد CSBA که در زمره کارشناسان ارشد امور بودجه است، می‌گوید: آمریکا در دو جنگ اخیر بیش از هر زمانی در گذشته برای تامین بودجه جنگ روی لوایح متمم بودجه متمرکز شد. علاوه بر آن در این جنگ‌ها بیش از هر زمانی در گذشته برای تامین نیازهای مالی ارتش استقراض شد که هزینه عملی جنگ را به شکل قابل توجهی افزایش می‌دهد.
او با یادآوری این که لحاظ بودجه واقعی سالانه جنگ در قانون بودجه، توجه سیاستمداران را به هزینه‌های واقعی جنگ جلب کرده و آنان را برای مقابله با این روند تحت فشار قرار می‌دهد، می‌افزاید: با این حال ما برای کاهش فشار به اقتصاد کشور نه‌تنها درصدد افزایش مالیات برنیامدیم که مالیات‌ها را کاهش داده و مردم را تشویق به خرج کردن بیشتر کردیم.
کوسیاک که یکی از تدوین‌کنندگان گزارش اخیر CSBA است، اعتقاد دارد عملکرد مالی دولت بوش به خودی خود پنتاگون دوران زمامداری اوباما را ناچار به ادامه حرکت در مسیر گذشته می‌کند. با این حال رابرت گیتس، وزیر دفاع سعی دارد به هر شکل ممکن و از طریق سرعت بخشیدن به روند واگذاری امور عراق به عراقی‌ها و خروج مرحله‌ای نیروها در عراق تا حد امکان این شرایط را سروسامان دهد.

رضا سادات

منبع : روزنامه جام‌جم