حجاب را برای جوانان «بازتعریف» کنیم

حجاب و عفاف از جمله مسایل مهمی است که همواره مورد بحث تحلیلگران و محققان قرار گرفته است و نه تنها در کشورهایاسلامی، بلکه در بسیاری از کشورهای غربی نیز زنان مسلمان آن را پذیرفته اند و معتقدند که حجاب نقش بارزی در ایجاد سلامت و امنیت روانی خانواده و جامعه دارد.
«فاطمه دولان» استاد مسلمان انگلیسی زبان در این مورد می گوید: من به عنوان کسی که در کشورهای غربی زندگی کرده است، فلسفه حجاب را به خوبی حس کرده ام.
وی معتقد است: وجود حجاب باعث می شود زن ارزش خود را از حد یک کالای تجاری بالا ببرد و ضمن اینکه برای خودش ارزش قایل می شود، جامعه را هم وادار به احترام نسبت به جامعه زنان کند.
بدون شک حجاب و عفاف زن، موجب تحکیم بنیان خانواده می شود، از همین رو لازم است آموزش خانواده ها مورد توجه جدی قرار بگیرد و اگر والدین فلسفه حجاب و نقش آن را در سلامت و صیانت خانواده درک کنند، مسلماً آن را پذیرفته و فرزندان خود را با فرهنگ حجاب آشنا می کنند. آیاعفاف اکتسابی است؟
مریم حسین زاده، کارشناس ارشد روان شناسی بالینی درباره تفاوت حجاب و عفاف به گزارشگر ما می گوید: حجاب به معنی پوشش در تمام ادیانی که کتاب آسمانی دارند، توصیه شده است.
در جامعه ما نیز پس از پیروزی انقلاب اسلامی، حجاب نقش پررنگ تری به خود گرفت و زنان بر اساس روحیه انقلابی و خودآگاهی، تمایل زیادی به رعایت حجاب پیدا کردند و صف اول مبارزه را تشکیل دادند، بر این اساس حجاب، به معنای پوشیدن بدن و محفوظ نگهداشتن است، نه محدودیت ایجاد کردن جهت فعالیتهای اجتماعی، چنان که حضرت امام در سخنرانیهایشان مکرر بر این مسأله تأکید داشتند.
وی با بیان اینکه حجاب خیمه عفاف بانوان است، می گوید: حجاب امری است که بر اساس دستورهای دینی مطرح شده است، اما عفاف اکتسابی است و مسأله اکتسابی هم بر اساس یادگیری به دست می آید، به هر حال این دو لازم و ملزوم یکدیگرند.
● حجاب جوان پسند
این روانشناس در ادامه می افزاید: در جامعه ما به مرور زمان و پس از گذر انقلاب به دلیل رشد جمعیتی که داشتیم ممکن است حجاب یک مقدار دستخوش تحولات و تغییرات گوناگون شده باشد که این تغییرات در بعضی جنبه ها مثبت بود، اما از بعضی جنبه ها شاید مثبت نباشد، اما آنچه مسلم است اینکه بعضی از جوانان ما نسبت به اوایل انقلاب یک مقدار با فرهنگ حجاب بیگانه شده اند و شاید این بیگانگی ما را ملزم می کند که باز هم مسأله حجاب را بازخوانی کنیم و با زبان نسل جوان آن را مطرح کنیم. زیرا نسل جوان ما نیاز دارد که تعریف مناسب تر و جوان پسندانه تری از حجاب بشنوند تا قید و بندها و تصوراتی که از حجاب دارند، برایشان روشن شود.
مثلاً وقتی از یک نوجوان می پرسیم که چرا حجاب داری؟ پاسخ می دهد، چون از من می خواهند حجاب داشته باشم.
این پاسخ نشان می دهد که وی چیز زیادی در مورد حجاب نمی داند. در این مورد رسانه ها مسؤولیت مهمی به عهده دارند، چرا که ما بعد از انقلاب مورد هجمه های زیادی قرار گرفتیم و تهاجم فرهنگی به نوعی جوانان ما را نشانه گرفت و یکی از تبعاتش همین بی توجهی به فرهنگ حجاب است که حجاب نزد برخی جوانان به عنوان یک امر مزاحم تلقی می شود.
به نظر می رسد خانواده ها به عنوان الگوی رفتاری مسأله حجاب را به فرزندان خود با مفاهیمی که برای آنان قابل درک باشد، انتقال نداده اند.
● تعامل متقابل خانواده و جامعه
وی معتقد است: اگر نوجوان از زمان طفولیت لحظه به لحظه در جریان آموزشهای فرهنگی، اجتماعی و دینی قرار بگیرد، از طریق خانواده واکسینه می شود و مصونیت پیدا می کند، در این صورت وقتی به سن رشد رسید، می تواند ارزشهای خانواده را به جامعه منتقل نماید.
به گفته حسین زاده، تعامل خانواده و جامعه متقابل است، اما به دلیل اینکه بستر رشد کودک خانواده است، ارزشها را باید در خانواده نهادینه کرد، تا وقتی جوان وارد اجتماع می شود، در تضاد و تعارض با ارزشهای جامعه قرار نگیرد، بنابراین کار بر روی خانواده ها یکی از اساسی ترین کارهاست، منتها در حال حاضر به دلیل دسترسی جوانان به ماهواره، اینترنت، تلفن همراه و اطلاعاتی که بچه ها دور از چشم خانواده ها رد و بدل می کنند، کار را برای مسؤولان امر مشکل کرده است به طوری که احساس می کنیم اطلاعات جوانان بیشتر از دانسته های بزرگترهاست.
● ملاکها عوض شده است
حسین زاده می افزاید: شاید در گذشته یک نوجوان پای داستانهای پدربزرگ و مادربزرگ می نشست و همه دانسته ها و تعلیمات را سینه به سینه دریافت می کرد، اما در حال حاضر چنین اتفاقی نمی افتد و بچه ها ملاک و ارزشهایی را دریافت می کنند که با ملاکها و ارزشهای خانواده و جامعه در تعارض است، در چنین شرایطی نقش والدین به عنوان اولین مربیان نسل جدید بسیار حساس است، یعنی نباید به بهانه اینکه جامعه آلوده است شانه از زیر بار مسؤولیت خالی کنند. استفاده از اینترنت و رسانه های گروهی خوب است، اما باید با نظارت والدین انجام شود. در این صورت والدین می توانند نقش اساسی خود را ایفا کنند.
این روانشناس در ادامه می گوید: موضوع نگران کننده این است که اگر پدر و مادر یا فردی که مسؤولیت تربیت خانواده را به عهده دارد، خود عفت کلام نداشته باشد و در نگاه کردن و ارتباط با دیگران جنبه عفاف را رعایت نکند، خروجی این خانواده نیز خروجی خوبی نخواهد بود و فرزندان این قبیل والدین همیشه با ارزشهای اجتماعی درگیری دارند، زیرا چیزی را ارایه می دهند که مورد پذیرش و منطبق با ارزشها و قراردادهای اجتماعی نیست.
● حجاب را به ظاهر محدود نکنیم
عباس بهزادی مقدم، کارشناس ارشد علوم تربیتی نیز معتقد است: رعایت حجاب و عفاف هم از منظر پوشش ظاهری و هم وقار باطنی برای زن و مرد هر دو توصیه شده است و نباید حتماً به ظاهر منحصر شود یا صرفاً منحصر به زنان باشد، بلکه مرد هم باید در ظاهر، گفتار و کردار حجب و حیا داشته باشد.
وی در این مورد می افزاید: نظر اسلام این است که وقتی مرد، زنی را بی حجاب می بیند، سرش را زیر بیندازد؛ یعنی مرد اگر می خواهد فاسد نشود باید چشمش را ببندد.
به اعتقاد این کارشناس، در بحث حجاب زنان نیز لازم است نوآوری صورت گیرد.
او می افزاید: ما اگر می خواهیم فرزندانمان با حجاب شوند باید مقنعه و چادری برای آنان تولید کنیم که مورد پسند و سلیقه جوان امروز باشد، مثل همین چادر ملی که تعداد زیادی از دختران جوان را چادری کرد. باز هم نوآوری کنیم، زیرا وقتی نوجوان می خواهد روسری یا مقنعه انتخاب کند، چون مدلی در اختیارش نگذاشتیم، یک روسری مدل غربی انتخاب می کند.
در خانواده هم همین طور، نهادهای اجتماعی باید با خانواده هم سو باشند و اگر خانواده حجاب را تبلیغ می کند، رسانه ها هم باید با او هماهنگ عمل کند.

خجسته ناطق

منبع : روزنامه قدس