محوریت صنعت ماهیگیری در رشداقتصادی سریلانکا

صنعت ماهیگیری سریلانكا كه در سال ۲۰۰۰حدود۲% از تولید ناخالص داخلی رابه خوداختصاص داده،با به كارگیری ۰۰۰/۱۵۰نفرنیروی انسانی (به طورمستقیم)و۰۰۰/۵۰نفر(به طورغیرمستقیم )درفعالیت های زیر بخش خود،یكی از مهم ترین صنایع این كشور به شمارآمده ،معیشت ۰۰۰/۷۰۰نفراز جمعیت این كشور راكه وابسته به این صنعت هستند،فراهم می نماید.مصرف سرانه ابزیان دراین كشورحدود۱۶كیلو گرم می باشد.
‌● منابع ماهیگیری
منطقه اقتصادی انحصاری سریلانكا،ناحیه ای به وسعت ۰۰۰/۵۱۷كیلومتر مربع را در بر گرفته كه تقریبا در فاصله ۸ساعتی از خط مبدا ساحلی این كشور قراردارد. جزایر اقلیمی نواحی اطراف سریلانكا درحدود۲۵۰/۳۱كیلومتر مربع تخمین زده شده كه بیشترین منابع ماهی دراین منطقه وجوددارد. ناوگان صید كشورهای بیگانه درآبهای بین المللی (درانتهای آبهای سرزمینی سریلانكا)مشغول به كار هستند. این صنعت از سال ۱۹۵۰درسریلانكا درپی تغییرازیك پیشه سنتی به یك بخش نیمه صنعتی ،صنایع قدیمی مربوطه راموتوریزه نموده وتولیدات صنایع نوین مبدل به روشهای ماهیگیری موثرتری شد.امروزه تقریبا نیمی از ناوگان صیادی این كشور(درحدود۰۰۰/۲۸فروند)موتوریزه شده وشیوه اصلی صید آنها،استفاده از صید گوش گیرمتحرك (Drifft Gill Netting)می باشد كه حدودا ۶۰%ازكل صیدرابه خوداختصاص داده است.ازدیگر روشهای مهم استفاده شده درناوگان صیدمذكورمی توان به :صیدبا قلاب(Line Linning) ،كف روب(Trawlling)،صید لانگ لاین(Line Fishing) صید با قلاب كششی (Trolling) و صید پره(Beach Sainnig) اشاره نمود. روزانه درحدود ۱۵۰۰قایق كه مجهز به موتورهای دیزلی (۳۵تا ۱۶۰اسب بخار)می باشند،محافظت وحمل ماهی های صیدشده از نواحی ساحلی واقیانوسی رادر حفاظی از یخ وآب ،عهده دارهستند.بیش از ۷۵%قایق های مذكور به سامانه دریانوردی ماهواره ای وسیستمهای رادیوئی SSBمجهزمی باشند. این كشور به پیشرفت های قابل توجهی در توسعه ظرفیتهای داخلی درخصوص طراحی ،ساخت وتعمیر قایق های ماهیگیری ،رسیده است .
● تولیدماهی
مجموع تولیدات ماهی این كشوردرسال ۲۰۰۴ازصید دریائی وصیداز آبهای داخلی وهمچنین پرورش میگو ،۰۰۰/۲۸۶تن بوده است . به لحاظ صید از نقاط مختلف دریا،ماهیگیری در سریلانكا درچهار ناحیه :ساحلی ،اعماق ،ابهای داخلی .آیزی پروری ،دسته بندی می گردد.ماهیگیری در نواحی ساحلی به طور ویژه درامتدادناحیه قاره ای متمركزشده،خارج از ناحیه (تقریبا ببیش از ۱۶۰كیلومتر ان سوتر)به منطقه ماهیگیری دورازساحل دریائی اختصاص یافته ودردوسوی آن دریك ناحیه به وسعت بیش از۳۲۰كیلومتر،منطقه ماهیگیری دراعماق قراردارد. باتوجه به طراحی وابداع قایق های متعدد تجهیزشده،یك افزایش محسوس درتولید از بخش اعماق دریاحاصل شده،كه میزان آن از۸۰۰تن درسال ۱۹۷۱به ۸۸۴۰۰تن درسال ۲۰۰۰افزایش یافته است . درحال حاضرمجموع صید دریائی سریلانكا ، ۰۰۰ /۲۶۰تن برآورد شده است .
تولیدماهی درسال ۲۰۰۴آبهای داخلی ۰۰۰/ ۳۳تن تخمین زده شده كه حاكی از تمایل به افزایشی درمقایسه باتولید ۰۰۰/۲۸تنی سال ۲۰۰۲است .همچنین به طور معمول آبزی پروری درسریلانكا به تولیدمیگودرایالت شمال غربی این كشورمحدودشده ومعادل ۲۳۸۰تن درسال ۲۰۰۴برآوردشده است.
● تجارت
هم اكنون صادرات حدود۴%از مجموع تولیدات ماهی این سریلانكا بعنوان یكی از منابع ارزاوری این كشورمحسوب می گردد. درسال ۲۰۰۴ارزش صادرات ماهی این كشور از محل صدور ۱۳۸۶۰تن محصولات مربوطه شامل :میگو،لابستر،خرچنگ،باله گونه ماهیان تن وشمشیرماهی وهمچنین ماهیان تزئینی ،درحدود۹۴۳۵میلیون روپیه سریلانكا بود. هرچنداین كشور یك واردكننده ویژه ماهی (درهمان ارزش صادراتش )است ،لیكن یك صادركننده بارزش محسوب می شود. میزا ن واردات این كشوربه میزان ۶۷۲۸۴تن كه شامل ماهی كنسروی وخشك شده می باشد،ازارزشی معادل ۵۹۴۴میلیون روپیه سریلانكا برخورداراست .
● اهمیت رشدصنعت ماهیان تزئینی دراقتصادملی سریلانكا
صنعت ماهی آكواریومی سریلانكا كمك شایان توجهی به اقتصادملی این كشورنموده است .صادرات ماهیان تزئینی درسال گذشته ۰۰۰/۷۵۰دلارآمریكا برای كشورمذكورارزآوری نموده ،وانتظارمی رود كه این رقم درسالجاری به یك میلیون دلاربرسد.همچنین این صنعت زمینه اشتغال زائی بیش از ۰۰۰/۲۵نفرنیروی انسانی رافراهم نموده است . ماهیان تزئینی سریلانكا كه اساساشامل :ماهیان تزئینی پرورشی آب شیرین درمخازن غذادهی (۵۰%ازمجموع صادرات این بخش)ماهیان تزئینی دریائی (۴۵%)گونه های وحشی ماهیان تزئینی آبهای لب شوروآب شیرین(۴%)وگیاهان آبی (۱%)می باشد،به بیش از۵۵كشوردراروپا،آمریكاواروپا صادرمی شود.همچنین ازمهم ترین انواع ماهیان تزئینی صادراتی این كشورمی توان از گوپی نام بردكه حدود۶۰%از مجموع صادرات ماهیان زینتی آبهای شیرین را تشكیل می دهد.واردات این كشوردراین بخش بیشترشامل ماهیان تزئینی دریائی می باشدكه متداولترین آن دربازارهای محلی ،ماهی طلائی وپس ازآن :كپورژاپنی(كوئی)،دم شمشیری ،آنجل ،گوپی وپلاتی ،میباشد. در سریلانكا بیش ازیكصد مزرعه پرورش ماهیان تزئینی وجود دارد كه ۵۰ قطعه از این مزارع فعال در امر صادرات هستند و در شهر كلمبو ،حومه آن ونیز دراطراف فرودگاهی درسی كیلومتری پایتخت این كشور(درمزارع ویژه این صنعت ) قرار دارند. درمیان بزرگترین كمپانیهای صادركننده ماهیان تزئینی سریلانكا می توان به موارد زیر اشاره كرد :
Lumbinia Aquaria Wayamba Ltd،O C Tropical Fish Aquarium andوLanka Aquarium، كه شركت Lumbini (تاسیس سال ۱۹۵۲)موفق به اختصاص ۲۰-۱۵%ازصادرات این صنعت دركشور شده و برنده جایزه بزرگ AQUARAMA(درسالهای ۹۷و۱۹۹۵)گردیده است.
دولت سریلانكا بادرك اهمیت این صنعت وبه منظور گسترش توسعه اقتصادی –اجتماعی ،مشتاق به بسط صنعت مذكور درنواحی روستائی شده است .همچنین دولت این كشور خواستارمشاركت آژانس ملی منابع آبزی وسازمان ملی توسعه آیزی پروری درامرپروش گونه های درحال انقراض دریك محیط حفاظت شده ،می باشد.دولت سریلانكا به منظور جلب حمایتهای مالی وفنی برای كارآفرینان ،خواستار ارتقای این صنعت درآینده از طریق سازماندهی وحضور آن درنمایشگاه های بین المللی شد.
● برخورداری صنعت تن ماهیان ازعوامل بالقوه رشد
این یك باورعمومی است كه تقریبا ۸۵% ازذخایر بالقوه ماهیگیری درنواحی آبهای دور از ساحل ،هنوز بلااستفاده مانده است .سریلانكا بابرخورداری از ذخایر بالقوه مناسب به منظور گسترش صنعت تن ماهیان ،هم اكنون حدود ۵۷% ازكل تولیدات این بخش صیدرادرآبهای دورازساحل خویش تامین می نماید.
اصلی ترین روش صیدتن ماهیان درسریلانكا استفاده ازتورهای گوش گیربوده ومحصولات مذكور درهمان محل به صورت تازه وخشك شده نمك اندود،فروخته می شود.اگرچه تن ماهیان صید شده دراین كشور، بلافاصله صادرمی شوندلیكن صادرات آن دراشكال منجمدوسردشده نیز روبه گسترش است . شرایط اقلیمی وآب و هوائی این كشور(كه معمولاگرم ومرطوب است)سبب شده تاباوجود دسترسی این كشور به بازارهای صادرات :ژاپن وبه ویژه اروپا،ازگسترش صادرات به شیوه تن سردشده استفاده نماید.كشور مذكور میزان متنابعی ازمحصولات تن ماهیان باارزش افزوده ازقبیل: تون ماهیان سرزده وشكم خالی ، قطعات بزرگ ماهی تون ،استیك ،فیله ،تون دودی وغیره راصادرمی كندكه ۹۵% آن به ژاپن اختصاص یافته و شامل :سا شیمی سرزده وشكم خالی ،تون ماهیان زردباله وچشم درشت بوده كه درروی كشتی عمل آوری می شوند.بیشترصادرات محصولات تن ماهیان به اروپا به شكل قطعات بزرگ ماهی تون سرزده می باشد.همچنین برای اطمینان از سلامت درامر صادرات تون های سردشده سرزده وشكم خالی ،سریلانكا به رساندن این محصولات به كشور همسایه اش (مالدیو)وصدورمجدد ازآن كشور،امید بسته است .دراین راستا شركتهای فرآوری فعال دربخش صادرات نیز تون ماهیانی را ازكشتی های خارجی خریداری می كنند.
هیات مدیره سرمایه گذاری سریلانكا(BOI) برای ناوگان صیدكشورها ی بیگانه كه به بهره برداری درابهای بخش اعماق دریائی این كشور تحت قوانین منظم (موضوعه سال ۱۹۹۶)مشغول هستند،مجوزهای صیدی(به روش صیدباقلاب) را صادر می كندكه امكان تخلیه صیدآنها رادرسواحل كشورش ،فراهم می نماید.باتوجه به فقدان یك حرفه منسجم صیادی به روش صیدباطعمه وتاثیرگذاری آن روی این صتعت ،نیاز به روزآمدی ناوگان صیدتن ماهیان این كشوروجوددارد.
● برنامه های آینده آبزی پروری
زیر بخش های ذیل به توسعه بخش اصلی ابزی پروری درآینده اختصاص داده است :
▪ خوراك آبزیان
ـ افزایش تولیدات ماهیان آب شیرین وبچه میگو
ـ افزایش ظرفیت تولیدبچه ماهی
ـ تشویق مشاركت بخش خصوصی درامرتوسعه آیزی پروری ازطریق هدف گذاری تدابیر اعتباری
ـ رشد وارتقای راههای بازارازطریق ایجاد تسهیلات زیر ساختی
▪ پرورش میگو
ـ سازماندهی مزارع خرد دركنارهم وگسترش پرورش به ایالتهای جنوبی وشرقی
ـ تغییرمجددمحل كانال Dutch وبازسازی سایرفعالیت ها
ـ تولید مولد مقاوم بیولوژیك درمقابل بیماری وتولید پست لارو
ـ معرفی پرورش میگوی ارگانیك
▪ ماهیان تزئینی
ـ توسعه ماهیان زینتی وتولید گیاهان آبی وآموزش درمركزRambadagalle
ـ ارتقای میزان محصولات ازطریق توسعه نژادهای جدیدوتوسعه تحقیق وفن آوری
ـ ایجاد مركزی برای معاملات ماهی دركلمبو برای دسترسی تمامی تولید كنندگان خردبه مكان مذكور
ـ راهبری دوره های آموزش تولیدماهیان زینتی وگیاهان آبی

مترجم: لیلا تركمنی

منبع : پایگاه اطلاع رسانی شیلات ایران