اسنادی از آیت الله خلخالی

● من دعا نمی كنم!
آیت الله خلخالی
ناشر : مركز بررسی اسناد تاریخی
نوبت اول : پائیز ۱۳۸۴
تیراژ : ۲۰۰۰ نسخه
اسناد موجود در ساواك از آیت الله صادقی گیوی معروف به خلخالی به همراه ۲۳ قطعه عكس در ۴۰۶ صفحه از سوی مركز بررسی اسناد تاریخی انتشار یافت. در این مجموعه حدود ۴۰۰ برگ سند در موضوع احضار، اخطار و گزارش های ساواك در مورد ایشان ارائه گردیده است. در مقدمه ۲۲ صفحه ای كتاب، موضوعاتی همچون «تولد و تحصیلات، مبارزات سیاسی، موضوع مرجعیت امام خمینی، انجمن های ایالتی و ولایتی حادثه مدرسه فیضیه، مراسم چهلم فیضیه ، قیام ۱۵ خرداد ، تبعید امام ، تبعید خلخالی به انارك و رودبار ، شهادت مصطفی خمینی ، تبعید به رفسنجان ، لار ، بانه و بندر لنگه ، در آستانه انقلاب اسلامی و صبح پیروزی» انتشار یافته است. وی یكی از دوستان و رفقای صمیمی مصطفی خمینی بود كه این دوستی زبانزد بسیاری از طلاب حوزه علمیه بود. مبارزات خلخالی در واقع با تصمیم رژیم به انتقال جسد رضاخان به ایران و برگزاری مراسم تشییع و طواف در حرم حضرت معصومه آغاز می شود و فعالیت رهبر فدائیان اسلام با این تصمیم موجب گردید كه آنها طرفدارانی پیدا كنند. همچنین پس از درگذشت آیت الله بروجردی عده ای از شاگردان امام از جمله خلخالی تصمیم گرفتند طی یك برنامه منسجم وارد صحنه شده و از مقام علمی و صلاحیت معنوی ایشان برای احراز مرجعیت حمایت كنند.
بخش هایی از خاطرات ایشان در خصوص حادثه فیضیه كه در كتاب خاطرات خود منتشر كرده است در مقدمه كتاب نیز اشاره شده است. امور تبلیغی خلخالی در شهرستان تفرش و سخنان وی علیه رژیم موجب احضار وی توسط ژاندارمری گردید. شهربانی در یكی از اولین گزارش های خود درخصوص ایشان اعلام داشته است: «... در موقع عبور از حدود منزل آقای خمینی اغلب مشاهده می شود كه آقای شیخ خلخالی به طور مشكوكی به منزل آقای خمینی رفت و آمد دارد و اغلب با چند نفر شیخ به طور محرمانه صحبت می نماید.» با تبعید امام به عراق فعالیت های ایشان در راستای اهداف ایشان ادامه یافت و یك سال بعد به صورت قاچاق برای دیدار با ایشان به عراق سفر كرد.
ساواك پیوسته با صدور گذرنامه برای ایشان مخالفت می كرد. ساواك همچنین در گزارش های خود اعلام داشته است «وی كه از روحانیون ناراحت و مخالف دولت بوده و از طرفداران روحانیون مخالف به ویژه (امام) خمینی می باشد ، نماینده جمع آوری وجوه شرعیه از ناحیه ایشان در خلخال بوده و وجوه جمع آوری شده را راساً و یا از طریق مقتضی به عراق ارسال می دارد.» خلخالی سپس به جرم اتهام همكاری با این گروه دستگیر شد و به سه سال تبعید به انارك محكوم شد. تبعید به انارك باعث گردید كه وی فعالیت تبلیغی خود را در آنجا آغاز كند. پس از ۱۰ ماه اقامت اجباری برای گذراندن مابقی دوران محكومیت به رودبار تبعید می شود و دوران تبعید ۲۶ ماهه خود را در آنجا سپری می كند. وی در مجلس ترحیم مصطفی خمینی یكی از سخنرانان اصلی بود كه منجر به دستگیری و تبعید سه ساله وی به رفسنجان می شود. وی سپس به شهرهای لار ، بانه و بندر لنگه تبعید می شود كه در هریك از این شهرها به مبارزات خود علیه رژیم ادامه می دهد. با اوج گیری انقلاب و فراگیر شدن مخالفت های مردمی ، ماموران امنیتی رژیم دیگر توان كنترل افراد تبعیدی را نداشتند. وی در دی ماه ۵۷ بندر لنگه را ترك می نماید. پس از چندی برای دیدار با امام عازم پاریس می شود و با اخذ دستورات لازم به كشور مراجعت می كند. اوج فعالیت های وی در این دوران است. هماهنگی و همكاری با روحانیون مبارز ، سازماندهی تظاهرات و راهپیمایی های گسترده ، برنامه ریزی اعتصابات سراسری و زمینه سازی برای بازگشت امام خمینی از جمله این فعالیت ها است. در مقدمه كتاب همچنین به فهرست ۲۵ اعلامیه ، پیام و نامه هایی كه یا خود به تنهایی صادر نموده و یا نام وی در كنار نام دیگران آمده است اشاره شده است. وی در كلیه برگ بازجویی ها و صورت جلسه ها با شجاعت و قاطعیت و پیچیدگی به سئوالات بازجویی های خود پاسخ داده است. در اسناد ساواك از وی به عنوان «عامل سخنرانی های تحریك آمیز ، منتقد دولت و دربار شاهنشاهی ، تشریح كننده حوادث مدرسه فیضیه برای حضار در مجالس عمومی ، طرفداری از (امام) خمینی ، محرك طلاب ، تحریك افكار عمومی ، یكی از روحانیون اخلالگر ، واعظ افراطی ، سخنرانی در راستای خلاف مصالح ملی و رد انقلاب شاه و ملت» نام برده شده است. در مراسمی كه در بخش گیو و به مناسبت سالروز تولد شاه برگزار شد و بخشدار وقت ادعا كرده بود از خلخالی قبلاً به طور كتبی دعوت نموده ام كه در منبر خود مراسم دعا و نیایش به عمل آورند یكی از شركت كنندگان در این زمینه با وی مشغول صحبت شده كه ایشان با صدای بلند اظهار می دارد ، من دعا نمی كنم. با شنیدن این جمله اطرافیان با بهت و تعجب به وی نگاه می كردند. وی در این مراسم صرفاً به ایراد مطالب دینی اكتفا كرد.

محمود فاضلی

منبع : روزنامه شرق