جمعه, ۷ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 26 April, 2024
مجله ویستا


ملودی‌های‌ ناب‌ یک‌ کودک‌ ۸ ساله‌


ملودی‌های‌ ناب‌ یک‌ کودک‌ ۸ ساله‌
موتسارت‌ آهنگسازی‌ بود که‌ استعداد نبوغ‌آمیز موسیقی‌ از نخستین‌ سالهای‌ کودکی‌ در او بروز یافت‌. می‌گویند که‌ در سه‌ سالگی‌ بخوبی‌ پیانو می‌نواخت‌ و در پنج‌سالگی‌ آهنگ‌ می‌ساخت‌. پدرش‌ قطعات‌ کوچک‌ او را یادداشت‌ می‌کرد. در شش‌ سالگی‌ با سازهای‌ ویولن‌ و پیانو برای‌ اشراف‌ و درباریان‌ اروپا برنامه‌ اجرا می‌کرد.
«ولفگانگ‌ آمادئوس‌ موتسارت‌» در روز ۲۷ ژانویه‌ ۱۷۵۶ در سالزبورگ‌ در خانواده‌یی‌ چشم‌ به‌ جهان‌ گشود که‌ جملگی‌ دارای‌ نبوغ‌ وافر در موسیقی‌ بودند. «ماریا آنا» خواهر بزرگتر موتسارت‌ نیز قریحه‌یی‌ سرشار داشت‌ و نوازنده‌یی‌ توانا بود. پدر آنها لئوپولد موتسارت‌ که‌ بر آن‌ بود از این‌ موهبت‌ حداکثر استفاده‌ را بکند، فرزندان‌ نابغه‌ خود را برای‌ هنرنمایی‌ به‌ کاخ‌ها و دربارهای‌ آن‌ روز اروپا می‌برد. آنها در فاصله‌ سالهای‌ ۱۷۶۲ تا ۱۷۶۶ بیشتر کشورهای‌ غرب‌ اروپا از جمله‌ آلمان‌، فرانسه‌، انگلیس‌ و هلند را زیر پا گذاشتند و در همه‌ جا حیرت‌ و تحسین‌ دوستداران‌ موسیقی‌ را برانگیختند.
گفتنی‌ است‌ موتسارت‌ سه‌ سمفونی‌ اول‌ خود را زمانی‌ که‌ بیش‌ از هشت‌ سال‌ نداشت‌، در لندن‌ نوشت‌ و در همین‌ شهر با یوهان‌ کریستین‌ باخ‌ آشنا و همین‌ آشنایی‌ موجب‌ دوستی‌ چندین‌ ساله‌ آنها شد.
موتسارت‌ کوچک‌ در حالی‌ که‌ تنها ده‌ سال‌ بیش‌ نداشت‌ در سالن‌های‌ بزرگ‌ و محافل‌ اشرافی‌ وین‌ پایتخت‌ موسیقی‌ جهان نخستین‌ آثار خود را عرضه‌ کرده‌ و هم‌ مهارت‌ خود را در نوازندگی‌ به‌ همگان‌ تثبیت‌ می‌کرد.
او از سالهای‌ ۱۷۶۹ تا ۱۷۷۲ سه‌ بار به‌ ایتالیا سفر کرد و در شهرهای‌ مختلف‌ این‌ کشور کنسرتهایی‌ برپا کرد که‌ با استقبال‌ گسترده‌ مردم‌ مواجه‌ شد. در مدت‌ اقامت‌ سه‌ ساله‌ در ایتالیا او فرصت‌ یافت‌ تا با آهنگسازان‌ این‌ سامان‌ آشنا شود و در همین‌ جا بود که‌ او با قالب‌ اپرا آشنایی‌ نزدیکتری‌ پیدا کرد و به‌ تصنیف‌ نخستین‌ ساخته‌های‌ آوازی‌ خود پرداخت‌.
پس‌ از بروز اختلافات‌ گسترده‌ میان‌ او و درباریان‌ زادگاهش‌، وی‌ بر آن‌ شد تا در وین‌ اقامت‌ دایمی‌ گزیند. موتسارت‌ در نخستین‌ مرحله‌ اقامت‌ خود در وین‌ وضعی‌ نابسامان‌ داشت‌، اما در عین‌ پریشانی‌ و نیاز مادی‌، در کار و آفرینش‌ هنری‌ همچنان‌ در اوج‌ شکوفایی‌ بود و به‌ تدریس‌ نوازندگی‌ و نشر موسیقی‌ پرداخت‌.
در همین‌ دوران‌ اولین‌ اپرای‌ بزرگ‌ او با نام‌ «آدم‌ دزدی‌ از حرمسرا» به‌ اجرا درآمد و محبوبیت‌ فراوانی‌ برای‌ او به‌ همراه‌ آورد. آوازهای‌ شاد و ملودی‌های‌ پرنشاط‌ اپرا بزودی‌ بر سر زبان‌ها افتاد. او توانسته‌ بود نغمه‌های‌ ناب‌ و ساده‌ را در ترکیبی‌ چنان‌ تازه‌ و شاداب‌ عرضه‌ کند تا همواره‌ در ذهن‌ و روح‌ شنوندگان‌ باقی‌ بماند.
موتسارت‌ به‌ رغم‌ مخالفت‌ شدید پدرش‌ با «کونستانس‌ وبر» ازدواج‌ کرد همسر او روی‌ هم‌ رفته‌ زنی‌ ساده‌ و عامی‌ بود که‌ دوست‌ داشت‌ تمام‌ وقت‌ خود را به‌ تفریح‌ بگذراند. آنها با میهمانی‌های‌ زیاد و دوستان‌ بی‌شمارشان‌، زندگی‌ زناشویی‌ خوبی‌ آغاز کردند که‌ دو فرزند ثمره‌ آن‌ است‌.
بیشتر آگاهان‌ موسیقی‌ بر این‌ باورند که‌ موتسارت‌ در سه‌ سال‌ آخر زندگی‌ بهترین‌ و کاملترین‌ آثار خود را خلق‌ کرده‌ است‌. ساختار عمده‌ آثارش‌ از بافت‌ ساده‌ ملودی‌های‌ ناب‌ تا هارمونی‌های‌ چند صدایی‌ و پیچ‌ در پیچ‌ فرا می‌رود. از نظر کمیت‌ نیز این‌ سالهای‌ آخر حیاتش‌ در خور توجه‌ هستند. در سال‌ ۱۷۹۱ اپرای‌ خیال‌انگیز «نی‌ سحرآمیز» را به‌ اتمام‌ رساند که‌ در ۳۰ سپتامبر در وین‌ به‌ اجرا درآمد. این‌ اپرا او را در اوج‌ خلاقیت‌ نشان‌ می‌دهد. مقدمه‌ یا اوورتور اپرا بلافاصله‌ بر سر زبانها افتاد و موتسارت‌ را به‌ اوج‌ شهرت‌ ومحبوبیت‌ رساند.
موتسارت‌ در آخرین‌ روزهای‌ زندگی‌ سرگرم‌ تصنیف‌ یکی‌ از زیباترین‌ آثار خود بود که‌ سرانجام‌ ناتمام‌ ماند. رکویم‌ یا موسیقی‌ در سوگ‌ مردگان‌ را یک‌ اتریشی‌ سفارش‌ داد. موتسارت‌ تا آخرین‌ لحظه‌ زندگی‌ بر این‌ اثر گیرا و پرشکوه‌ کار می‌کرد و عملا آهنگی‌ شد در سوگ‌ خودش‌ و این‌ اؤر ناتمام‌ را یکی‌ از شاگردانش‌ پس‌ از او به‌ اتمام‌ رساند.
موتسارت‌ پس‌ از چند روز بیماری‌ تب‌آلود ساعتی‌ پس‌ از نیمه‌شب‌ پنجم‌ دسامبر درگذشت‌. او را طی‌ مراسمی‌ ساده‌ در گورستان‌ وین‌ به‌ خاک‌ سپردند.
از موتسارت‌ آثار بسیاری‌ به‌ یادگار مانده‌ است‌ که‌ هرکدام‌ زیبایی‌ و گیرایی‌ خود را دارند. «لودویگ‌ فون‌ کوشل‌» در سال‌ ۱۸۶۲ فهرستی‌ کامل‌ و دقیق‌ از آثار موتسارت‌ عرضه‌ کرد که‌ امروزه‌ رواج‌ دارد. از جمله‌ مهمترین‌ آثار او عبارتند از:
۱ آوه‌ وروم‌ کورپوس‌ قطعه‌ کوتاه‌ آواز کلیسایی
۲ کنسرتو برای‌ کلارینت‌
۳ قطعه‌ کوچکی‌ برای‌ شب‌
۴ اکسولتاته‌ یوبیلاته‌
۵ اوورتور
اخیرا سایت‌ بی‌بی‌سی‌ اعلام‌ کرده‌ است‌ که‌ یک‌ نسخه‌ دیجیتال‌ از دست‌نوشته‌های‌ موسیقایی‌ موتسارت‌ برای‌ بزرگداشت‌ دویست‌ و پنجاهمین‌ سال‌ تولد این‌ آهنگساز بزرگ‌ توسط‌ کتابخانه‌ بریتانیا روی‌ اینترنت‌ قرار گرفته‌ است‌.
دست‌نوشته‌های‌ دیجیتال‌ شده‌ موتسارت‌ برای‌ بازدیدکنندگان‌ سایت‌ کتابخانه‌ بریتانیا امکان‌ شنیدن‌ قطعه‌یی‌ از موسیقی‌ نوشته‌ شده‌ را فراهم‌ کرده‌ است‌.
به‌ گفته‌ مسئولان‌ این‌ کتابخانه‌، یکی‌ از قطعات‌ برجسته‌ این‌ مجموعه‌ «مارش‌ کوچک‌ در مازور» است‌ که‌ تاکنون‌ هرگز اجرا نشده‌ است‌.

آزاده‌ بابایی‌نژاد
منبع : روزنامه اعتماد


همچنین مشاهده کنید