راه نجات سیستم بانکی

در پی تاکیدات رئیس جمهور برای اصلاح سه نهاد مهم اقتصادی سازمان مدیریت و برنامه ریزی شبکه بانکی و بیمه، دکتر ایرج توتونچیان، استاد برجسته پول و بانکداری و عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا در خصوص مهم‌ترین مشکل شبکه بانکی معتقد است: به طور قطعی می‌توان گفت که بانک ها از اجرای قانون بانکی بدون ربا عدول کرده و بر خلاف قانون مذکور و به صورت ربوی عمل کرده‌اند که عمل آنها نه تنها خلاف این قانون است بلکه بر خلاف اصل ۴۳ قانون اساسی نیز می باشد.بانک ها به جای مشارکت حقیقی در سود و زیان پروژه ها با فراموشی بانکداری بدون ربا تنها وسلیه ای برای افزایش ثروت عده ای خاص شده اند و با شیوه کنونی خود در گسترش اقتصاد دلالی و دامن زدن به تورم نقش غیر قابل انکاری داشته اند.
راه نجات کشور و اقتصاد بیمار از ربای ایران بازگشت به قانون بانکداری بدون ربا و اجرای حقیقی آن است.وی درباره تعین نرخ سود سپرده‌ها می گوید: تعیین نرخ سود تضمین شده سپرده ها برای اثبات ربوی عمل کردن بانک‌های کشور کفایت می‌کند. فارغ از جدال بین ریس جمهور و شورای پول و اعتبار برای تعیین نرخ سود تضمین شده سپرده ها، طرفین این بحث علی رغم اینکه بانک ها می بایستی بر اساس قانون، سپرده گذاران را در سود فعالیت‌هایی که بانک با آنها مشارکت می کند سهیم کند، در حقیقت بر سر نرخ بهره سپرده ها مجادله می کنند.
مشارکت حقوقی بدنه اصلی بانکداری اسلامی را تشکیل می دهد و سایر عقود به عنوان عقود کمکی هستند. اگر بانک ها بر اساس قانون بانکداری بدون ربا عمل می‌کردند هرگز چنین بحثی جا نداشت. زیرا سود حاصل مشارکت بانک در پروژه‌هاست که بین سپرده‌گذاران تقسیم می‌شود و رقم آن نه در اختیار بانک است و نه در اختیار سرمایه گذار. در شرایط تورمی که قیمت افزایش می یابد سود نیز متورم شده و همین سود متوم است که بین سپرده گذاران تقسیم شده و بنابراین در سایه بانکداری اسلامی سپرده گذاران از صدمه تورم مصون خواهند ماند.
توتونچیان به راه اصلاح وضعیت موجود سیستم بانکی اشاره می کند و می گوید: بانک باید یکی از سازمان های در خدمت مردم مسلمان کشورمان باشد. باید به عنوان امین و شریک و وکیل سپرده گذاران از سپرده ها به بهترین وجه ممکن استفاده نماید.اینجانب معتقد هستم که برای نجات قسمت اعظم مشکلات اقتصادی مان باید به اجرای صحیح و مو به موی قانون و آیین نامه های اولیه “قانون بانکدرای بدون ربا” رو آوریم و با نظارت و کنترلی دقیق و نمونه گیری علمی، انحرافات احتمالی را به حداقل ممکن برسانیم.شاید تصور کرد که نمی‌توان بعد از سال‌ها انحرافات جزئی و کلی در اجرای قانون بانکداری بدون ربا درصدد اصلاح آن برآمد ولی چنین نیست. می‌توان منطقه‌ای از کشور را که مردم اعتقادات مذهبی قوی‌تری نسبت به سایر مناطق دارند و نسبت به اصول عقاید پایبندی بیشتری داشته باشند و از نظر رفتار اقتصادی اجتماعی با تعقل بیشتر عمل می‌نمایند، به عنوان نمونه)pilot( انتخاب کرد و همه ظرایف قانون و آئین‌نامه‌های مربوط را در آنجا با تمام قوا و پس از ایجاد جو مناسب پیاده نمود.
اگر نتایج حاصل سودمند بود به سایر نقاط و در نهایت به همه کشور تسری داده شود و اگر مشکلات جزئی قانونی یا مقرراتی یا محیطی وجود دارد اشکالات برطرف شده و به صورت خالص مورد بهره‌برداری قرارگیرد. بدیهی است تا قبل از انجام این آزمایش هرگونه پیشنهادی در خصوص تغییر مواد قانون و یا آئین‌نامه‌های مربوطه غیر منطقی بوده و مردود است.انجام این کار حمایت همه جانبه مسوولان رده‌های بالای کشور و تخصیص بودجه‌های فراوان برای تفحص و پژوهش را نیازمند است.
مطمئن ترین و عقلانی ترین راه صدور انقلاب رسوخ به نقاط ضعف فراوان سیستم سرمایه داری و جایگزین کردن نظام بانکی غیر ربوی به جای نظام بانکی ربوی است.

منبع : روزنامه هدف و اقتصاد