فواره چهار رودخانه در میدان ناوونا

میدان ناوونا یا پیاتزا ناوونا (Piazza Navona) مشهورترین و شاید زیباترین میدان سبک باروک شهر رم است که در محل سابق استادیوم دومیتیان Domitian’s (stadium) ساخته شده است. این استادیوم در سال ۸۶ بعد از میلاد، توسط امپراتور دومیتیانوس (Domitianus) ساخته شده و فرم بیضی آن نیز یادگار این استادیوم است.
استادیوم مذکور که دارای فضایی بزرگتر از میدان کولیسئوم Coliseums بوده است، بیشتر برای رویدادهای مهم و فستیوالهای ورزشی مورد استفاده قرار میگرفته است.
این محل به نام Circus Agonalis (میدان رقابت و مسابقه) نیز شناخته میشده است و بنابر نظریه عده ای از کارشناسان، این نام سهوا به "این آگون" in agone و سپس به "ناوون" (navone) تغییر یافت که در نهایت به ناوونا تبدیل شد و به همین شکل باقی مانده و ثبت شد.
فواره چهار رودخانه (Fontana dei Quattro Fiumi) جذابترین بخش میدان، سه فواره آن هستند. فواره میانی که بزرگترین آنها نیز هست، فواره چهار رودخانه نام دارد که بین سالهای ۱۶۴۷ و ۱۶۵۱ و به درخواست پاپ اینوسنت دهم (Innocent X) ساخته شده است. طراحی این فواره در ابتدا به فرانچسکو بورومینی (Francesco Borromini) (۱۶۶۷-۱۵۹۹) معمار برجسته و بانفوذ سبک باروک سفارش داده شد، ام در نهایت این کار به عهده جیان لورنزو برنینی (Gian Lorenzo Bernini) معمار مشهور دیگر آن دوره و رقیب بورومینی، قرار گرفت و به بزرگترین شاهکار این معمار و نماد تاثیرات نمایشی و دینامیک سبک باروک تبدیل شد.
فیلیپو بالدینوچی (Filippo Baldinucci) برجسته ترین مورخ و زندگی نامه نویس قرن هفدهم اهل فلورانس، درباره این واقعه در کتاب خود به نام The life of Cavaliere Bernini چنین نوشته است:
" زمانی که پاپ اینوسنت دهم تصمیم گرفت ستون اوبلیسک بزرگی که توسط امپراتور کاراکالا (Caracalla) به رم آورده شده و مدتی طولانی در کاپو دی بووه (Capo di Bove) مدفون شده بود را برای تزئین یک فواره باشکوه به کار گیرد، تاثیر بدخواهانه رقبای برنینی بر ذهن وی تا حدی بود که پاپ-بدون در نظر گرفتن برنینی- از تمام معماران برجسته رم خواست تا طرحی برای فواره ارایه دهند. شاهزاده نیکولو لودوویسی (Niccolò Ludovisi) که همسرش خواهر زاده پاپ بود، برنینی را تشویق کرد که مدلی برای این واره بسازد و ترتیبی داد که این مدل، مخفیانه در یکی از اتاقهای پالاتزو (قصر) پامفیلی (Palazzo Pamphilj)، جایی که پاپ از آن عبور میکرد، نصب شود. پاپ پس از صرف غذا، با دیدن چنین اثر باشکوهی در حالتی خلسه مانند بر جا میخکوب شد.
وی که در قضاوت و باریک بینی سرآمد همگان بود، پس از ستایش اثر گفت:" این یک حیله است..لازم است که علی رغم میل کسانی که نمیخواهند، برنینی به این کار گمارده شود. زیرا تنها در صورتی میتوانید از طرح برنینی استفاده نکنید، که آنرا ندیده باشید."
وجود فواره ها و چشمه های عمومی در رم دو هدف داشت: اول اینکه قبل از لوله کشی شدن آب به داخل منازل، این چشمه ها منابع مهم آب مصرفی مردم شهر بودند. دوم اینکه آنها بناهای یادگاری و نماد حمایت پاپ هستند. برنینی قبل از این فواره، چشمه ها و فواره های متعددی ساخته بود که از جمله مشهورترین آنها میتوان به فواره تریتون (Fontana del Tritone) در میدان باربرینی (Piazza Barberini)، فواره مور (fountain of the Moor) در بخش جنوبی میدان ناوونا و فواره نپتون و تریتون (Neptune and Triton) برای ویلا مونتالتو (Villa Montalto) که مجسمه های آن اکنون در موزه ویکتوریا و آلبرت لندن نگهداری میشود.
این فواره به صورت سمبلیک به چهار رودخانه بزرگ در چهار قاره اشاره میکند که توسط جغرافی دانان رنسانس شناخته شده بودند: رود نیل در آفریقا، رود گنگ در آسیا، دانوب در اروپا و ریو دلا پلاتا (Río de la Plata) (رود نقره ای) در آمریکا. هر قسمت دارای نمادهای گیاهی، جانوری یا خدایان چشمه ایست که مشخصات نژادی هر یک –هرچند اندکی خام دستانه- برای تعیین هویت هر رودخانه به کار گرفته شده اند.
هر خدای چشمه، در حالتی نیمه به خاک افتاده، در حیرت و وحشت از تک ستون خوش تراش مصری مرکزی هستند که نماد قدرت پاپ و کلیسای کاتولیک بوده و بر کبوتری که سمبل خانوادگی پامفیلی (Pamphilij) (خانواده پاپ) قرار گرفته است. علاوه بر اینها، این فواره به طور کل مانند نمایشی بر صحنه مدور است که میتوان گرداگرد آن گشت و به داستانهای متعدد موجود درباره آن گوش فرا داد. آب از میان مجموعه نامنظم و کوه پیکر سنگهای تراورتن به بیرون میپاشد و جاری میشود.
یک داستان درباره این فواره وجود دارد که میگوید برنینی سمبل رود نیل را طوری طراحی کرده است که گویی خدای رود از دیدن دروازه ای که مقابل او قرار گرفته وحشت دارد زیرا نگران است که این بنای زشت و نا استوار –از نظر برنینی- هر لحظه بر سرش فرو ریزد. تعجبی هم ندارد، چرا که این دروازه توسط بورومینی، رقیب برنینی ساخته شده است.
ترکیب پرتحرک و پویای معماری و مجسمه سازی، این فواره را در مقایسه با پروژه های رمی قبل از آن، از جمله طراحیهای خشک و پر آب و تاب اواخر قرن شانزدهم در چشمه های آکوا فلیچه (Acqua Felice) و پائولا (Paola) در میدان سن برناردو یا حوضچه های متعدد آراسته و سنتی با طرح هندسی گل و گیاه که یک فواره یا خروجی آب بر بالای آن قرار دارد، بسیار انقلابی و نوآورانه بود.

aviewoncities.com
wikipedia.org

منبع : سایت فریا