نمایی از مصرف سرسام آور انرژی در کشور

ایران با داشتن حدود یک ‌درصد از جمعیت جهان، حدود نه درصد از فرآورده‌های نفتی دنیا را مصرف می‌کند. در سالهای اخیر رشد مصرف انرژی در جهان سالانه یک تا دو درصد و در ایران پنج تا هشت درصد بوده است. به عبارت دیگر رشد مصرف انرژی در ایران بیش از پنج برابر متوسط رشد مصرف در جهان است و سالانه معادل ۱ تا ۱۳ میلیارد دلار یارانه انرژی پرداخت می‌شود.
مصرف سرانه انرژی در ایران متناسب با ساختار تولید، صنعت و اقتصاد کشور نیست و به دلیل ارزانی سوخت و یارانه دولتی، شاهد مصرف غیربهینه، اتلاف انرژی، ساختار نامناسب مصرف و فقدان فرهنگ صرفه‌جویی هستیم.
ناسالم بودن ساختار مصرف انرژی اقتصاد کشور ناشی از آن است که قیمت‌ها به صورت واقعی تاثیر‌گذار نیستند و منابع بر حسب کمیابی واقعی کالاها و خدمات تخصیص پیدا نمی‌کند. قیمت‌های داخلی حاملهای انرژی واقعی نیستند و با تغییر قیمت انرژی در جهان، قیمت داخلی تغییری نمی‌کند. در نتیجه صنایع و مصرف‌کنندگان انرژی احساس رقابت با کشورهای جهان را ندارند و برای کاهش مصرف انرژی تلاش نمی‌کنند.
با توجه به روند رو به رشد مصرف داخلی انرژی، مطالعات نشان می دهد که در صورت ادامه این روند ، تا سال ۱۳۹۷ ایران به یک کشور وارد کننده فراوده های نفتی تبدیل می شود
یکی از بخشهای عمده مصرف‌کننده انرژی در هر کشوری از جمله ایران بخش صنعت است که به دلیل بالا بودن میزان مصرف انرژی، وجود پتانسیل صرفه‌جویی، سطح آگاهی دست‌اندرکاران صنعت از مقوله انرژی و صرفه‌جویی، اهمیت و دخالت هزینه‌های انرژی در هزینه‌های تولید و ارائه خدمات همواره از دیدگاه بهینه‌سازی مصرف انرژی مورد توجه بوده است و اجرای برنامه‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی در این بخش از اولویت خاصی برخوردار می‌باشد.
در سال ۱۳۷۹ تولید انرژی اولیه در ایران معادل ۸/۱۷۶۹ میلیون بشکه معادل نفت خام بوده است که تلفات تبدیل و مصارف بخش انرژی به ۷/۲۱۲ میلیون بشکه معادل نفت خام بالغ گردید و معادل با ۵/۲۴ درصد کل عرضه انرژی اولیه کشور می‌باشد. با توجه به گسترده و پراکنده بودن مصرف­کنندکان انرژی در بخش خانگی و تجاری و دشواری­های انجام فعالیت­های بهینه­سازی و مصرف انرژی در این بخش و همچنین پایین بودن میزان مصرف انرژی در یکایک مصرف­کنندگان بخش خانگی و تجاری، اهمیت پرداختن به صرفه­جویی در بخش صنعت آشکار می­شود .
در میان مصرف‌کنندگان انرژی، بیشترین سهم اتلاف انرژی به بخش خانگی و تجاری تعلق دارد که ۳۵ درصد برآورد می‌شود و بخشهای حمل و نقل، صنایع و نیروگاهها نیز تقریباً به یک اندازه اتلاف انرژی دارند و بخش کشاورزی کمترین سهم از این مقدار را دارا می‌باشد.
به طور کلی با احتساب هزینه‌ها، سالانه در حدود پنج میلیارد دلار انرژی به هدر می‌رود که این رقم از متوسط صادرات غیرنفتی سالانه کشور بیشتر است، اتلاف انرژی در بخشهای مختلف به عوامل متعددی از جمله سازه‌های مصرفی در ساختمانها، الگوی مصرف، نحوه استفاده از وسایل ضروری و .... بستگی دارد که بایستی با آموزش همگانی و عزم ملی بهینه گردد.
در نهایت می­توان موارد ذیل را به عنوان پیشنهاداتی در راستای بهبود وضعیت انرژی کشور ارائه نموده اند :
۱- به­کارگیری تکنولوژی پیشرفته در صنایع ساختمانی
۲- استفاده از تکنولوژی­های کاهش دهنده مصرف انرژی در بخش صنعت و به­کارگیری تجهیزات کم مصرف
۳- اصلاح نظام قیمت گذاری و پرداخت یارانه انرژی
۴- فعال کردن شورای انرژی کشور

منبع : شبکه تحلیلگران تکنولوژی ایران