کاخ کرملین در آرزوی توقف بازها

مقامات روسی سرمایه گذاری ویژه ای بر روی انتخابات سال ۲۰۰۸ ایالات متحده آمریکا انجام داده اند. برای روسها حضور یا عدم حضور جمهوریخواهان در قدرت اهمیت ویژه ای دارد.هرچند افرادی مانند برژینسکی که نگاه تهدید محور آنها نسبت به مسکو زبانزد خاص و عام است در ستاد انتخاباتی اوباما حضور دارند اما پوتین و مدودف حضور کبوترها را به مراتب نسبت به حضور بازها در قدرت ترجیح می دهند....
استراتژیسهای روسی خود را برای دور تازه ای از تقابل تعامل گونه با آمریکا آماده می کنند.آنچه مسلم است اینکه وقوع جنگ در اوستیای جنوبی مسیر روابط واشنگتن و مسکو را تغییر داده است.اما آیا می توان از این تغییر مسیر تحت عنوان وقوع جنگ سردی دوباره نام برد؟پاسخ این سوال منفی است.وقوع درگیریهای اخیر در اوستیای جنوبی انعکاس تصویری وارونه از توانایی فرزندان استالین بود.به نظر می رسد رسانه های بین المللی تحت تاثیر فضای جنگ در قفقاز و چهره رنگ پریده میخائیل ساکاشویلی و دیگر مخملی های تفلیس کمی در ترسیم چهره پوتین و مدودف اغراق نموده اند.هرچند به دنبال پایان نبرد در اوستیا از شدت و حدت این بزرگنمایی کاسته شده است اما هنوز تلقی صحیحی از روسیه در نظام بین الملل وجود ندارد.”روسیه امروز”به طور همزمان “آسیب زا”و ”آسیب پذیر”است و بنابر اقتضای زمان وزن یکی از این دو خصلت نسبت به دیگری پررنگ تر می شود.روسها در طول تاریخ همواره در پی معامله بوده اند.
این رفتار به دوران تزاری ، کمونیسم و پس از آن مربوط نمی شود و به صورت خودکار نقش یک اصل و زیربنا را در سیاست خارجی روسها پیدا نموده است.بر این اساس استراتژیستهای کرملین در پی معامله با دولت بعدی ایالات متحده آمریکا هستند،اما از آنجا که جمهوریخواهان در معامله با مسکو سخت گیرانه تر از دموکراتها عمل می کنند،روسیه حضور دموکراتها در واشنگتن را ترجیح می دهد.
در روسیه “دغدغه توسعه طلبی” به گونه ای آزاردهنده با”استراتژی احتیاط”ترکیب شده و مبنای رفتاری مسکو در نظام بین الملل را تشکیل می دهد.نسل جدید سیاستمداران روسی نه مانند استالین و تروتسکی قدرت مدیریت بحران و نه مانند نسل چهارم کمونیستهای چین قدرت احیای کمونیسم حداقلی را دارند.پوتین در میان تفکرات اتوپیایی خود به دنبال روسیه ای است که مورد احترام اردوگاه کاپیتالیسم باشد و واشنگتن و اتحادیه اروپا از آن با عنوان “قدرتی متواضع”یاد نمایند.خاستگاه کرنشهای پی در پی روسیه در برابر غرب در شورای امنیت سازمان ملل متحد همین طرز تلقی آرمانگرایانه ای است که پوتین نسبت به آینده روسیه دارد.ترسیم شمایی عینی از نظام بین الملل نشان می دهد که مسکو در محاسبه و آنالیز غرب راه خطایی را در پیش گرفته است.
.در حالی که مطابق نظر سنجیهای موجود بیشتر مردم اروپا و آمریکا از روسها متنفر هستند ،مسکو در قالب تلاشی کودکانه سعی دارد خود را دوست غرب جلوه دهد.بروز بحران در قفقاز نه تنها نقطه آغاز جنگ سرد میان کاخ سفید و کاخ کرملین نبوده است،بلکه نماد بیدار شدن روسها از خواب زمستانی در برابر غرب نیز محسوب نمی شود.افرادی مانند پوتین،مدودف،مک کین و اوباما در حد و اندازهای اداره جنگ سردی دوباره قرار ندارند ،هرچند باید اقرار نمود که رل مدعیان آغاز این جنگ سرد را ماهرانه بازی می کنند!در هر صورت تا زمانی که استراتژیهای مادر و اصلی در سیاست خارجی روسیه تغییر نکند،مسکو همچنان در برابر تهدیدات غرب منفعل خواهد ماند.
در هر صورت،حضور جمهوریخواهان در کاخ سفید برای روسیه دردسرساز تر از حضور دموکراتها خواهد بود.جان مک کین تقابل با مسکو را به عنوان یک استراتژی کلان و البته کوتاه مدت در دستور کار خود قرار خواهد داد و همین مسئله زمینه های وحدت و اشتراک بازهای واشنگتن با مسکو را محدود می سازد.اما دموکراتها تقابل با مسکو را صرفا به عنوان یک استراتژی کلان مدنظر قرار می دهند.از این رو زمینه اشتراک دموکراتها با مسکو بر سر برخی مسائل بین المللی بیشتر خواهد بود.درست مانند آنچه در زمان ریاست جمهوری بیل کلینتون شاهد آن بودیم.در زمان ریاست جمهوری بیل کلینتون،بوریس یلتسین امتیازات زیادی از حزب دموکرات آمریکا گرفت.در آن زمان ارتش روسیه فرصت پیدا کرد تا به دور از هرگونه تهدید مستقیم در حیاط خلوت مسکو با بازسازی قدرت و توان خود پس از فروپاشی کمونیسم بپردازد،اما اگر بوش پدر مجال حضوری دوباره در آمریکا راپیدا می کرد چنین مسئله ای به راحتی امکانپذیر نبود.در زمان ریاست جمهوری بوش پسر ،دیک چنی به صورت صریح خواهان حذف روسیه از کشورهای سابق مشترک المنافع می شد و بخش عظیمی از امکانات کاخ سفید را صرف حمایت از شورشهای داخلی مسکو و سنت پتزبورگ می کرد.دولت بوش با سرعتی زیاد طرح استقرار سیستم دفاع ضدموشکی ایالات متحده در خاک اروپا را پیش برد و کشورهایی مانند جمهوری چک و لهستان نیز در این خصوص با واشنگتن همکاری نمودند.
این در حالیست که مخالفت برخی دموکراتها با استقرار سپر دفاع موشکی ایالات متحده آمریکا در خاک اروپا برای روسیه یک فرصت محسوب می شود.
البته اوباما تاکنون موضع قاطعانه و قابل اتکایی در این خصوص نگرفته است اما به نظر می رسد که انعطاف دموکراتها در راستای مهار طرح استقرار سیستم دفاع ضد موشکی در خاک اروپا از جمهوریخواهان بیشتر باشد.خصوصا آنکه مردم شورهای چک و لهستان نیز به شدت با استقرا این موشکها مخالف بوده و ممکن است بر سر این مسئله در دور بعد انتخابات مانع از پیروزی دولتهای خود شوند.
در هر صورت،نتایج انتخابات ریاست جمهوریآمریکا ، مسیر مناسبات پرتنش امریکا و روسیه را تعیین می کند.
در حال حاضرروابط امریکا و روسیه در پایین ترین سطح خود از زمان پایان جنگ سرد قرار گرفته است. واشنگتن و مسکو درخصوص برخی از مسائل از جمله اقدامات نظامی روسیه در گرجستان و طرح امریکا برای استقرار سامانه دفاع موشکی در شرق اروپا بایکدیگر اختلاف نظر دارند. روسها انتخابات ریاست جمهوری امریکا را دنبال می کنند تا ببینند این انتخابات چه تاثیری بر روابط امریکا و روسیه خواهد گذشت. جنگ گرجستان سبب شد میان امریکا و رهبری جدید روسیه شکافی بوجود بیاید. به گمان مقامات روسیه ، گرجستان بدون اطلاع و هماهنگی با امریکا و حمایت واشنگتن وارد این جنگ نمی شد.
سابقه تیره شدن روابط امریکا و روسیه به دوره ریاست جمهوری ولادیمیر پوتین باز می گردد. گسترش ناتو به شرق و طرح سامانه دفاع موشکی سبب خشم مقامات مسکو شد و به تیره شدن مناسبات ان با واشنگتن منجر شد. روسها امیدوارند با راه یافتن سناتور باراک اوباما به کاخ سفید ، در دوران ریاست جمهوری وی همکاری واشنگتن با اروپا بهبود پیدا کند که نتیجه مثبت ان برای روسیه خواهد بود زیرا انچه در حال حاضر کمبود ان احساس می شود درک درست غرب از وضعیت روسیه است. اما در اینجا نکته ای وجود دارد که نمی توان به سادگی از کنار آن گذشت:
همان طور که اشاره شد خصومت با روسیه به عنوان یکی از استراتژیهای کلان سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا تعریف شده است و حضور باراک اوباما درکاخ سفید سبب تغییر این استراتژی نخواهد شد.
این روزها مردم روسیه درباره انتخابات ریاست جمهوری امریکا سخن می گویند زیرا این مساله را بر اینده خودشان تاثیرگذار می دانند.
به گفته کارشناسان روسی علت نفرت مسکو از امریکا ، سیاستهای واشنگتن در تهاجم به کشورهای کوچک است. به موازات افزایش قدرت اقتصادی روسیه ، سران این کشور علاقه مند هستند به غرب قدرت نظامی خود را نشان دهند . بهرحال، همکاری دو کشور در آینده منوط به نتایج انتخابات ریاست جمهوری امریکا خواهد داشت.
در نهایت اینکه استراتژیستهای کرملین سرمایه گذاری بیهوده ای را بر روی پیروزی دموکراتها و شکست جمهوریخواهان در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا انجام داده اند.حاصل این سرمایه گذاری بیهوده اتلاف انرژی و توان دیپلماتیک و سیاست خارجی روسیه در نظام بین الملل خواهد بود.مسئله ای پوتین و مدودف هنوز از محاسبه صحیح آن عاجز مانده اند.

منبع : روزنامه رسالت