گورباچف رئیس جمهور مردمی

روسیه این سرزمین پهناور، دوران سیاسی رنگ به رنگی را به خود دیده است. دوران حكومت تزارهای روسیه زبانزد خاص و عام است. همچنین سرنگونی تزارها و انقلاب روسیه و كمونیستی آن سخن ها و بحث های زیادی در بردارد. در ذیل به توضیح زندگی خانوادگی یكی از روسای جمهور معروف آن سرزمین می‌پردازیم. البته بعد از انحطاط حكومت میخائیل گورباچف، روسیه تغییر خط مشی داد و به بخشهای متعددی تقسیم شد كه ما قصد نداریم درباره ضعف و قوت سیاسی این كشور سخن به میان بیاوریم.
همان طور كه می‌دانید این بخش به بیان زندگی مشاهیر و بزرگان سیاست، ادب و هنر و... اختصاص دارد. حال مقاله زیر را درباره میخائیل گورباچف كه در زمان او اتحاد جماهیر شوروی، این كشور ۲۲ میلیون كیلومتر مربعی، ۱۵ تكه شد می‌پردازیم. كودكی یك كشاورز زاده روسی در دوم مارس ۱۹۳۱ در منطقه كشاورزی روستای پریوولنوی استاوروپول در جنوب روسیه پسری در یك خانوده كشاورز چشم به جهان گشود. نامش را میخائیل نهادند و در خانه میشا صدایش كردند. پدرش یك زمین كوچك زراعی داشت و با برداشت محصول و فروش آن در بازار امرار معاش می‌كرد. میشا یا میخائیل در یك روستای ۳۰۰۰ نفری در یك خانه كوچك محقر روستایی دوران كودكی اش را گذراند. در آن زمان استالین بر شوروی حكومت می‌كرد و دست نشانده های او تا می‌توانستند كشاورزان و رعایا را مورد ظلم و ستم قرار می‌دادند. از آنان مالیاتهای سنگین می‌گرفتند و در صورت مقابله، با ضرب و شتم روستاییان را ساكت می‌كردند. میخائیل در چنین شرایطی دوران كودكی اش را گذراند. پدرش سرگئی و مادرش ماریا او را خیلی دوست داشتند، اما از لحاظ مالی وضعیت مناسبی نداشتند تا بتوانند زندگی راحتی را برای فرزندشان به وجود آورند. آنان از این شرایط رنج می‌كشیدند. پدر بزرگ خانواده با نانوایان دست به دست هم دادند و یك سازمان حمایت از كشاورزان را ایجاد كردند.
میخائیل به سن ۷ سالگی رسیده بود اما كفش و لباس مناسب نداشت. پدرش با سختی فراوان توانست پولی فراهم كند و برای پسرش لباس و كفش بخرد. میخائیل ۱۱ ساله بود كه ارتش آلمان منطقه استاوروپول را محاصره كرد و تحت اشغال خود درآورد. اما مدتی نگذشت كه آلمانیها شكست خوردند و از روسیه بیرون رفتند و زندگی به حالت اولیه اش بازگشت. پدر به زحمت می‌توانست هزینه زندگی را فراهم سازد. جنگ تمام شده بود و ركود اقتصادی بیداد می‌كرد، از این رو میخائیل كه ۱۴ سال بیش نداشت تصمیم گرفت علاوه بر تحصیل و رفتن به مدرسه، از غروب تا شب نیز در مزرعه كار كند. او در همان دوران نوجوانی با حكومت مخالف بود و از رعایا و كشاورزان طرفداری می‌كرد، كه به دلیل چنین عقایدی دستگیر شد، اما با تلاش پدرش آزاد گردید. او مجبور بود از همان سن نوجوانی به كارهای سخت مشغول شود. وی در سن ۱۸ سالگی به دلیل فعالیت و همدردی با مردم از سوی سازمان حمایت از كشاروزان، كه ریاستش را پدر بزرگش به عهده داشت، یك مدال نقره دریافت كرد. گورباچف به حقوق علاقه داشت. بعد از پایان تحصیلات دبیرستانی در سال ۱۹۵۰ وارد دانشگاه مسكو شده و به تحصیل در رشته حقوق مشغول شد.
البته خود او می‌گفت: «به ریاضیات و فیزیك هم علاقه مند بودم. اگر می‌توانستم در این دو رشته نیز تحصیل می‌كردم. همچنین تاریخ و ادبیات را هم دوست دارم. می‌توانم به راحتی اشعار طولانی را حفظ كنم و به نقد و بررسی آن بپردازم». او مانند اكثر دانشجویان آن زمان به بحث در زمان ماركسیسم و لنینیسم می‌پرداخت و اهداف استالین را زیر سوال می‌برد. در دانشگاه عقاید سیاسی و تاریخی ماكیاولی و هوبس و توماس آكوییناسن را مورد تفسیر قرار می‌داد. وی در خلال این كارها لاتین نیز می‌آموخت.
گورباچف در دانشگاه با دختری به نام «رایسا ماكسیموونا تیتورتكو» كه در رشته فلسفه تحصیل می‌كرد، آشنا شد. این دو عقایدی شبیه به هم داشتند، از این رو تصمیم گرفتند با هم ازدواج كنند. آن دو در سال ۱۹۵۳ زندگی مشتركشان را در خوابگاه های دانشجویی آغاز كردند. گورباچف در همان سال عضو انجمن جوانان كمونیست كومسومول شد. در آن زمان حزب كمونیست همه اتحاد جملاهیر شوروی را فراگرفته بود. او در سال ۱۹۵۵ توانست مدرك لیسانس خود را در رشته حقوق از دانشگاه مسكو دریافت كند و به تدریس در این رشته بپردازد.
●موقعیت اجتماعی و سیاسی گورباچف
در اواخر سال ۱۹۵۵ وی به عنوان دبیر اول كمیته حزب كمونیست منصوب شد. او كم كم به مقامهای بالایی دست یافت، اما به دلیل زندگی در مسكو و دوری از زادگاهش دلتنگ شده بود، پس به همراه همسرش به استاوروپول رفت تا در آنجا در خانه پدری اش زندگی كند. او فعالیتهای زیادی برای ارتقای این كمیته كرد تا بالاخره در استاوروپول این حزب را رسمیت داد. در سال ۱۹۵۶، یعنی سه سال بعد از زندگی مشترك، گورباچف و همسرش صاحب دختری شدند كه نامش را «ایرینا» نهادند. ایرینا برای مادر بزرگ و پدربزرگش بسیار عزیز بود. گورباچف در سال ۱۹۶۱ در كنگره ای به عنوان نماینده استاوروپول از سوی حزب كمونیست در
مسكو شركت و از كارگران و كشاورزان طرفداری كرد. او شخصا به مسائل و مشكلات قشر كارگر، معدنچی و كشاورز رسیدگی می‌كرد، به دلیل این كه خود از كودكی در مزارع بزرگ شده بود و به كشاورزی اشتغال داشت و به همین دلیل می‌خواست در این زمینه اطلاعات آكادمی داشته باشد، لذا تصمیم گرفت در رشته كشاورزی به تحصیل بپردازد. او در استاوروپول در موسسه كشاورزی مشغول به تحصیل و موفق به اخذ مدرك شد.او به دلیل تلاشهای چشمگیر در زمینه حزب كمونیست در سال ۱۹۷۰ در سن ۳۹ سالگی رهبر حزب كمونیست استاوروپول شد. در آن موقع این منطقه ۲/۴ میلیون نفر جمعیت داشت كه او به اصلاح بعضی از عوامل پرداخت. گورباچف فردی خودجوش و مردم دوست بود و با تحصیلاتی كه در زمینه كشاورزی داشت توانست دبیر وزارت كشاورزی روسیه شود. وی در سال ۱۹۷۸ به مسكو رفت تا امور كشاورزی منطقه استاوروپول را بررسی و بازگویی كند. وی در اكتبر ۱۹۸۰ به عضویت هیئت حزب كمونیست یا پولیت بورو درآمد. او جوانترین عضو این هیئت بود. در همان سال برژنو از دنیا رفت و گورباچف در سال ۱۹۸۳ مسئولیت تام در زمینه مسائل اقتصادی هیئت را برعهده گرفت و این مقام را تا آگوست ۱۹۹۱ حفظ كرد. او در سال ۱۹۸۴ به مدت ۱۰ روز به كانادا سفر كرد تا درباره مسائل كشاورزی تحقیقاتی داشته باشد و در۱۱ مارس ۱۹۸۵ به عنوان دبیر كل حزب كمونیست انتخاب شد. او توانست خط مشی سیاسی اتحادیه جماهیر شوروی را تغییر دهد و تا سال ۱۹۸۸ به همین سمت باقی بماند. وی در فوریه و مارس ۱۹۸۶ در كنگره حزب كمونیست از برنامه های شوروی در زمینه انرژی اتمی جهانی تا سال ۲۰۰۰ پرده برداشت.
●فعالیتهای جانبی گورباچف
گورباچف تغییرات اساسی در سیستم نظام سیاسی و اقتصادی كشور را به وجود آورد. او در سال ۱۹۸۸ با رونالد ریگان، رئیس جمهور اسبق امریكا در زمینه انرژی اتمی بر سر مذاكره نشست. میخائیل سرگویچ گورباچف در اكتبر ۱۹۸۸ به عنوان رئیس كمیسون حزب كمونیست در اتحادیه جماهیر شوروی برگزیده شد و تا مارس ۱۹۹۰ این سمت را برعهده داشت و در اواسط همان سال در سومین كنگره نمایندگان مردمی به عنوان رئیس جمهور انتخاب شد و به عنوان رئیس خزانه بین المللی اقتصادی، اجتماعی و مطالعات سیاسی منصوب شد. در آن زمان شوروی در حال جنگ با افغانستان بود و در صدد اشغال آن برآمده بود. گورباچف در سال ۱۹۸۹ برای پایان دادن به جنگ با افغانستان اقداماتی انجام داد و همچنین برای پایان دادن انحصاری كمونیست به وسیله قدرت سیاسی در اروپای شرقی تلاش كرد. وی به دلیل ایجاد تشریك مساعی در جهت كاهش تحت فشار قرار دادن شرق و غرب در سال ۱۹۹۰ جایزه صلح نوبل را كسب كرد. گورباچف در ۲۵ دسامبر ۱۹۹۱ در حالی كه اتحاد جماهیر شوروی به بخشهای مختلف تقسیم شده بود، به عنوان رئیس جمهور انتخاب شد و به حل مشكلات حزب كمونیست پرداخت. در آگوست ۱۹۹۱ نیز یك كودتا علیه گورباچف صورت گرفت اما با شكست روبه رو شد. او در سال ۱۹۹۲ رئیس سازمان اقتصادی، اجتماعی، سیاسی شد و در یك مصاحبه تلویزیوین اهداف و برنامه هایش را بیان كرد و قراردادی را در زمینه انتقال كنترل استراتژی اسلحه های اتمی به بوریس یلتسین امضا كرد. وی در سال ۱۹۹۳ به عنوان رئیس بین المللی خط سبز معرفی شد و جنبش مدنی عمومی را در سال ۱۹۹۶ برپا كرد. او در دوران ریاست جمهوری خود، در آپارتمانش در مركز شهر مسكو در كنار همسرش زندگی می‌كرد و هر روز ساعت ۹ صبح به همراه ۴ موتور سوار محافظش به محل كارش می‌رفت و در كرملین به جلسات مختلف می‌پرداخت و ساعت ۶ بعدازظهر به خانه باز می‌گشت.
●دوران كنونی
در حال حاضر خطمشی روسیه تغییر كرده و گورباچف ریاست جمهوری روسیه را به عهده ندارد. البته ما نمی خواهیم وارد بحث سیاست و توضیح درباره وضعیت سیاسی روسیه شویم، بلكه فقط به زندگی خانوادگی گورباچف می‌پردازیم. گورباچف كه اكنون ۷۲ ساله است، به همراه همسرش در آپارتمان زندگی می‌كند. ایرینا، دختر او كه در رشته پزشكی تحصیل كرده، اكنون پزشك است و با یك پزشك هم دوره دانشگاهی خویش ازدواج كرده و صاحب دو دختر است. تابستان گذشته گورباچف با رئیس جمهور اسبق امریكا، جیمی كارتر در مسكو ملاقات داشت. سرگئی پدرگورباچف در سال ۱۹۷۶ از دنیا رفت؛ اما ماریا مادر او هنوز زنده است و در پریوولنوی زندگی می‌كند. گورباچف هیچ گاه زادگاهش را فراموش نمی كند و مرتب به مادرش سر می‌زند. ماریا اكنون به كشاورزی و پرورش مرغ و خروس مشغول است. ماریا دین ارتدكس دارد و فردی مومن است و همیشه به كلیسا می‌رود. وی كه ماهانه ۴۹ دلار (۳۶ روبل) عایدی دارد، به همین مبلغ كم قانع است.

مهشاد صادقی شاد

منبع : خانواده سبز