جشن جمهوری در نپال

مجلس موسسان نپال در اولین جلسه خود در روز ۲۸ می، به محو نظام پادشاهی و استقرار جمهوری در این کشور آسیایی واقع در دامنه هیمالیا رای داد. نظام جدید با میراثی از مشکلات مواجه است. در پی رای مجلس موسسان، شاه گیانندرا، یعنی آخرین نماینده نظام ۲۴۰ ساله پادشاهی در نپال، باید ظرف ۱۵ روز کاخ سلطنتی را ترک کند. او از این پس تنها یک شهروند عادی خواهد بود و با ۲۰ میلیون یورو دارایی و سرمایه اش در نپال و تایوان و هند و کشورهای آفریقایی، می تواند بیش از پیش به کارو کسب مشغول باشد. کاخ پادشاهی نپال قرار است به موزه بدل شود. به گزارش دویچه وله ساکنان کاتماندو، پایتخت نپال با اعلام پایان نظام سلطنتی توسط مجلس موسسان به خیابان ها ریختند و با شادی و پایکوبی به استقبال این تصمیم رفتند.
● تاخیر در اعلام رأی گیری
رای گیری در مجلس موسسان ابتدا قرار بود روز سه شنبه هفته قبل انجام شود، اما اختلاف نظر میان احزاب حاضر در مجلس این اقدام را به تعویق انداخت. اختلاف ها از جمله بر سر میزان قدرت رئیس جمهوری و نخست وزیر در نظام آینده بوده است. ترکیب دولتی که در دو سال آینده، یعنی تا پایان کار مجلس موسسان باید زمام کشور را در دست باشد نیز عامل دیگری در تعویق تشکیل جلسه مجلس ذکر شده است. گرچه شورش های سال ۱۹۹۰ و متعاقب آن، کاهش رویکردهای استبدادی و ایجاد برخی گشایش های سیاسی، بقای نظام سلطنتی در نپال را تا حدود زیادی تضمین کرد، اما تداوم فقر، ناداری و ادامه ساختارهای عقب مانده و فئودالی سبب شد که انشعابی از حزب کمونیست در سال ۱۹۹۶ که خود را حزب کمونیست (مائوئیست) توصیف می کرد با شعارهای رادیکالش و با مبارزه مسلحانه اش بخش هایی از کشور را به زیر سلطه خود بگیرد. خواست اصلی این حزب از همان ابتدا لغو نظام سلطنتی در نپال بود. در نتیجه درگیرهای میان این نیرو و قوای ارتش و پلیس وفادار به شاه، در کمتر از ۱۰ سال، بیش از ۱۳ هزار نفر کشته شدند و ۲۰۰ هزار نفر راه آوارگی در پیش گرفتند.
● ضربه نهایی به نظام سلطنت
اما ضربه اصلی به وجهه نظام سلطنتی سال ۲۰۰۱ فرود آمد که پسر شاه بریندرا در اقدامی غافلگیرانه همه اعضای خانواده خود را کشت و خود نیز دست به خودکشی زد. با این رویداد راه برای به قدرت رسیدن برادر بریندرا، یعنی گیانندرا گشوده شد، شخصیتی که صرفنظر از میزان کم محبوبیتش در میان مردم، این اتهام نیز علیه او رواج گسترده ای یافت که در ماجرای کشتار اعضای خانواده برادرش نقش داشته است. سال ۲۰۰۵ گیانندرا برای احیای مناسبات قبل از ۱۹۹۰ و قبضه هر چه بیشتر قدرت در دستان خود پارلمان و احزاب سیاسی را منحل کرد و در مناقشه با حزب کمونیست (مائوئیست) بیش از پیش تمرکز را بر به کارگیری قهر گذاشت. چهره های سیاسی صاحب نفوذ بارها کوشیدند شاه را نسبت به خطرات احیای نظام استبدادی زنهار دهند و او را به تصحیح سیاست هایش متقاعد کنند. گیانندرا اما به این تلاش ها وقعی ننهاد و بر سیاست انسداد پای فشرد.
● نتیجه معکوس
سیاست های گیانندرا اما نتیجه معکوس به بار آورد و در آوریل ۲۰۰۶ دوباره قیام عمومی نپال را فراگرفت. ارتش به فرمان شاه به مصاف تظاهرکنندگان رفت و ده ها تن از آنها را از پا درآورد. این رویداد سبب شد که احزاب سیاسی برای خروج از بحران و منزوی ساختن گیانندرا توافق و اجماع بیشتری پیدا کنند. آنها در این راستا اولین تماس ها را با حزب کمونیست مائوئیست برقرار کردند و به تدریج اتحادی میان آنها ایجاد شد که شاه را بیش از پیش منزوی و از صحنه سیاسی کشور به دور کرد. هند نیز که روابطی تاریخی با خاندان سلطنتی نپال داشت به تدریج از حمایت از گیانندرا دست کشید و سعی کرد از طریق نزدیکی با اتحاد احزاب نپال کماکان در صحنه سیاسی این کشور تاثیرگذار باقی بماند. در نوامبر سال ۲۰۰۶ میان احزاب مختلف سیاسی و مائوئیست ها یک توافق صلح تاریخی منعقد شد که بر اساس آن مائوئیست ها در پارلمان موقت و دولت موقت شریک شدند و زمینه سازی برای انتخابات مجلس موسسان در دستور کار قرار گرفت. انتخابات این مجلس در آوریل گذشته برگزار گردید که در آن ۲۲۰ کرسی از ۵۰۱ کرسی به مائوئیست ها تعلق گرفت.
اولین تصمیم این مجلس اعلام نظام جمهوری در نپال بود. بار دشوار مشکلات دولت گذاری که در دو سال آینده قدرت را در دست خواهد داشت و نیز دولتی که پس از آن طبق قانون اساسی مصوب مجلس موسسان به قدرت خواهد رسید با انبوهی از مشکلات روبرو خواهند بود. تسویه و بازسازی ارتش وفادار به نظام پادشاهی و ادغام شبه نظامیان مائوئیست در آن، پرداخت غرامت به بازماندگان قربانیان جنگ داخلی و رسیدگی به نقض فاحش حقوق بشر از طرف هر دو سوی مناقشه (دولت و مائوئیست ها) از جمله وظایف این دولت ها خواهد بود. مشکلات عمده تر اما به عرصه های اجتماعی و اقتصادی برمی گردند. ۷۶ درصد از ۲۸میلیون مردم نپال از راه کشاورزی عقب مانده روزگار می گذرانند. ۴۰ درصد نیروی کار کشور فاقد اشتغال است. بخشی از این نیروی کار مجبور شده است برای تامین زندگی خود و خانواده خود راهی مالزی و هند و کشورهای عربی خلیج فارس شود۳۱. درصد مردم نپال در فقر مطلق به سر می برند، یعنی درآمد روزانه اشان به یک دلار هم نمی رسد. ۷۶ درصد زنان و ۴۰ درصد مردان بیسوادند و میزان مرگ و میر کودکان ۶۵ در هزار است.
با توجه به فقر اقتصادی نپال و فقدان منابع و ذخایر زیرزمینی در این کشور رفع مشکلات یادشده وظیفه دشواری است که تحکیم مقبولیت و مشروعیت نظام جدید در میان مردم از جمله در گرو انجام درست این وظیفه است. اما خبرگزاری نووستی از زاویه ای دیگر به بررسی و تحلیل وقایع اخیر و مهم کشور نپال، آخرین پادشاهی هندو، و تغییر نظام آن پرداخته است. «با هیچ چیز دیگر نمی توان دست کشیدن نپال را از گیانندرا، توضیح داد مگر با نتایج حیرت آور انتخابات پارلمانی این کشور در ماه آوریل که قدرت و سرنوشت کشور را به دست حزب کمونیست مائوئیست واگذار کرد. اما کمونیست ها (سوسیالیست ها) که نتوانستند پیروز انتخابات شوند، در مانیفست ها و برنامه های خود با استفاده از المان های ایده آلیسم مذهبی شکست خود را این گونه توجیه کردند که در واقع بودا قدرت را به دست مائوئیست ها داده است. گیانندرا، اصلا عملکرد خوبی نداشت بنابراین مجبور شد همانند یک دیکتاتور در کشوری عمل کند که در رده دوازدهم لیست فقیرترین کشورهای جهان قرار دارد (درآمد متوسط هر نپالی ۲۶۰ دلار در سال است.) او که عاشق اختربینی و ریخت و پاش پول هایش برای خرید لیموزین های گران قیمت است، علی رغم توصیه وزرا، پارلمان را منحل کرد و قدرت خود را استحکام بخشید.
تمام این وقایع زشت در سال ۲۰۰۶ به پایان رسید یعنی هنگامی که اعضای پارلمان و دولت که از دست سبک سری های پادشاه به ناامیدی کامل رسیده بودند، با حزب کمونیست (مائوئیست ) نپال که همراه با هم پیمانانش از سال ۱۹۹۶ جنگی چریکی را علیه سلطنت آغاز کرده بود، آشتی کردند. این جنگ چریکی منجر به کشته شدن ۱۳ هزار تن شد. گیانندرا در نتیجه این سازش از تمام قدرت محروم شد و در واقع از تخت پادشاهی به زیر کشیده شد.» انتظار می رود امسال نیم میلیون توریست به نپال سفر کنند که این تعداد دو برابر بیشتر از سه سال گذشته است. با پایان یافتن پادشاهی گیانندرا، هم اکنون با احتساب پادشاهان، امپراتورها، شیوخ و گراندوک ها (دوک های اعظم)، ۲۶ سلطنت در جهان وجود دارد. البته این بدون احتساب واتیکان است که در اصل کاملا می شود آن را تنها سلطنت مطلق اروپا دانست. در پایان این گزارش آمده است: «در آسیا ۱۳ فرمانروای منصوب شده وجود دارد که این تعداد بیشتر از هر جای دیگر در جهان است. محترم ترین این فرمانرواهای منصوب، امپراتور ژاپن و پادشاه تایلند است. «صپومی پن آدولیادت» آخرین پادشاه تایلند است که طولانی مدت ترین حاکم جهان محسوب می شود. شایان ذکر است که در قاره آفریقا نیز تنها سه پادشاه وجود دارد.»

منبع : روزنامه ابرار