گرجستان و قدرت گرفتن مخالفان

به نظر می رسد سرعت و شتاب تحولات اخیر گرجستان فرصت تعمق در مبانی و زمینه های بروز این رویدادها را به اهالی تحلیل و بررسی مسائل منطقه به ویژه در کشور ما نداده است و از این روست که غالب تحلیل ها با طرح مسائلی چون بروز انقلاب رنگین دیگر یا ناکامی پروژه انقلاب گل سرخ همراه است. به گزارش ایراس در واکاوی ابعاد و زمینه های تحولات اخیر گرجستان توجه به این پارامترها و ابعاد بعضاً پنهان رویدادها، لازم و ضروری است:
۱) اپوزیسیون حاکمیت فعلی گرجستان بنا به شواهد و قرائن متعدد، رویکرد به ساختارهای یوروآتلانتیکی، ترویج و توسعه الگوهای غربی و اتحاد همه جانبه با ایالات متحده آمریکا و اروپا را از اولویت های اصلی برنامه های خود برای اداره کشور می داند. جبهه متحد متشکل از ده حزب اپوزیسیون که عمری کمتر از یک ماه دارد در اولین گام پیمان نامه ای را امضا کرد که در آن پیوستن هرچه سریع تر گرجستان به ناتو مورد تأکید و توجه ویژه قرار گرفته بود.
نیم نگاهی به سوابق رهبران اپوزیسیون نیز از رویکردها و تمایلات شدید غربی و ضد روسی آنان حکایت می کند. آگاهان مسائل منطقه سخنان و مواضع داوید ماکرلیدزه یکی از رهبران فعلی اپوزیسیون متحد گرجستان در فوریه ۲۰۰۵ را به خوبی به یاد دارند که در اعتراض به تشدید تحرکات تروریستی درگرجستان از دولت ساکاشویلی می خواهد تا به آمریکا و اسرائیل برای تأمین بیشتر امنیت خود روی آورد. یا اندیشه و نگاه خانم سالومه زورابیشویلی وزیر خارجه سابق کشور که شدیداً غرب گرایانه و اروپایی مآب است را نمی توان به هیچ نحو منکر شد.
همچنین به یاد بیاوریم که در آستانه برگزاری تجمعات اخیر و تعمیق اعتراضات نمایندگانی از احزاب اپوزیسیون عازم واشنگتن و بروکسل می شوند تا هماهنگی های لازم را با آمریکا و اروپا به عمل آورده و آن ها را از ماهیت تحولات در حال وقوع آگاه سازند. پس در تحولات اخیر گرجستان، در شدیدترین شکل و وضعیت ممکن نیز امکان به قدرت رسیدن جناح یا گروهی روس گرا کاملا منتفی است.
۲) انقلاب گل سرخ گرجستان به سبب مبانی و بستر شکل گیری ماهیتی متفاوت با دیگر انقلاب های رنگین منطقه آسیای مرکزی و قفقاز داشت. توفیق رهبران جوان گرجستان دراصلاحات چشمگیر اجتماعی و اقتصادی که با حمایت کامل آمریکا و اروپا محقق گردیده بود، این تحول مهم منطقه را به تجربه ای موفق یا حداقل نسبتا موفق بدل ساخته بود. ایجاد آشوب در گرجستان و به چالش کشیدن رهبران جنبشی که نماد تحقیر روسیه از سوی غرب و به ویژه ایالات متحده آمریکا محسوب می شود حتی اگر به نتیجه دلخواه روس ها منجر نگردد فی نفسه رویدادی فرخنده و مبارک برای کشوری است که هنوز از بابت از دست دادن سوق الجیشی ترین کشور قفقاز جنوبی مغموم و حسرت به دل است.
از این روست که میلیاردر معروف گرجی ساکن در مسکو که ارتباط او با برخی از لایه های قدرت در روسیه بر کسی پوشیده نیست، با شبکه تلویزیونی پرطرفدار خود موسوم به Imedi، آتش بیار مهم معرکه ای است که درگرفته است و پشتیبانی مالی تحرکات اپوزیسیون را، تمام و کمال عهده دار است.
۳) گرجستان از سال ۲۰۰۳ به این سو، صحنه رقابت و هماوردی آشکار آمریکا و روسیه در قفقاز جنوبی بوده و هست. دو قدرت رقیب، با تمامی رقابت ها و چالش ها، همواره امکان معامله و توافق در صحنه بازی را برای خود نگه داشته اند. منطقه و جهان در این روزها صحنه منازعات و کشمکش های مهم، تعیین کننده و تأثیرگذاری است. شاید گوشمالی ساکاشویلی جسور و بی باکی که از هیچ فرصتی برای تحقیر روس ها دریغ نمی کرد بخشی از معامله بزرگی است که روس ها و آمریکایی ها در این موقعیت خطیر و شرایط خاص حاکم بر روابط بین الملل در حال انجام آن هستند.
۴) بالاگرفتن دامنه اعتراضات و نارضایتی عمومی در گرجستان به نحوی محسوس از مشروعیت و محبوبیت ساکاشویلی کاسته بود. فراهم آوردن فضایی جهت جلب مجدد اعتماد و محبوبیت از سوی وی، می تواند ضمن کاستن از تنش ها و بی ثباتی در کشور، به تحکیم موقعیت وی بینجامد و توان مانور و قدرت نمایی وی را بیش از پیش افزون کند. کاستن داوطلبانه از مدت قانونی ریاست جمهوری و اعلام برگزاری انتخابات زودرس ریاست جمهوری همراه با برقراری وضعیت فوق العاده، اگر با کاندیداتوری چهره هایی نه چندان موجه و محبوب همراه شود پیروزی قدرتمندانه ساکاشویلی در رقابت انتخاباتی آینده را تضمین کرده و تنش ها و مجادلات داخلی گرجستان را تا حد بسیار زیادی مرتفع خواهد ساخت.
۵) قرائن حاکی از آن است که در انتخابات آتی ریاست جمهوری گرجستان ساکاشویلی موفق به حفظ سمت ریاست جمهوری خود خواهد شد. در این صورت وی با تحکیم قدرت خویش، دوره جدیدی از حضور خود در عرصه سیاست گرجستان را آغاز خواهد کرد. دوره ای که شاید بیش از آن که به مسائل داخلی ای که یک سال اخیر دولت وی را مشغول به خود کرده بود بپردازد، نقش آفرینی جدیدی برای این کشور در معادلات منطقه ای را در پی داشته باشد. تحولات گرجستان را از هر زاویه ای که بنگریم، این بار نیز بازتابی از نبرد و هماوردی دو قدرت بزرگ جهانی منتفع در تحولات منطقه خواهد بود.
روس ها بی تردید از این تحولات منتفع شده و الگوی غرب گرایی در منطقه جنوب قفقاز را با تنش و منازعه ای جدی مواجه ساختند و آمریکایی ها با هدایت تحولات به سمت و سوی مطلوب خود، باز هم بر جدایی همیشگی گرجی ها از اردوگاه روسیه مهر تائید زدند. می مانند آن زن و مرد گرجی به تنگ آمده از مصائب و مشکلات اقتصادی و اجتماعی که از اطراف و اکناف کشور به امید گشود ه شدن پنجره امیدی در بهبود وضع و زندگی خود، در خیابان های اطراف پارلمان تفلیس کتک می خورند، چشمانشان از گاز اشک آور می سوزد و زخم آلود و خسته از سرکوب دولتی مدعی دموکراسی و مردمسالاری، زندگی روزمره خود را دوباره از سر می گیرند...

منبع : روزنامه ابرار