زیبایی یک سفر خاطره انگیز

استان اردبیل به دلیل دارا بودن آثار متعدد تاریخی و طبیعی، آب وهوای معتدل، آب های گرم و معدنی، مزارع، مراتع و جنگل های متنوع، در ردیف استان های دیدنی كشور قرار دارد. نام اردبیل در منابع تاریخی بعد از اسلام، به صورت های آردویل، اردبیل، آرتاویل، دارالارشاد، دارالعرفان و... آمده است.
این شهر در گذشته به علت قرار داشتن در مسیر جاده ابریشم از رونق اقتصادی بسیاری برخوردار بوده است. این منطقه دست كم از هزاره ششم قبل از میلاد دارای سكنه بود و شاه اسماعیل نخستین دولت تشیع را در اردبیل بنا كرد كه دردوره صفوی این شهر از لحاظ سیاسی و اقتصادی از شهرهای مهم ایران بوده است. معروف ترین بنای تاریخی اردبیل، بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی از ۱۰ اثر باستانی مهم كشور به شمار می رود.
بنای ابتدایی این بقعه به قبل از اسلام باز می گردد. این بنا در سال۷۳۵ هجری قمری به وسیله شیخ صدرالدین موسی فرزند شیخ صفی بنا شده است. در حال حاضر این مجموعه از ۸ بخش اصلی شامل: مسجد جنت سرا، قندیل خانه، حرم خانه، چینی خانه، چله خانه، شربت خانه، گنبد الله الله و شهیدگاه تشكیل شده است.
افزون بر مقبره شیخ صفی و مرقد شاه اسماعیل اول، آرامگاه سایر شاهزادگان و سرداران قزلباش در محل شهیدگاه قرار دارد.پادشاهان صفوی توجه بسیار زیادی به این بقعه داشته اند و افزون بر توسعه و تعمیر آن آثار بسیار گرانبها و نفیسی را وقف آن كردند كه متأسفانه بسیاری از این نفایس، زینت بخش موزه های جهان شده است.
از دیگر بناهای تاریخی ارزشمند اردبیل، «مسجد جمعه» است كه در دوره های مختلف اسلامی بویژه دوره سلجوقی شكل گرفته است. بازار اردبیل یادگار دوره صفویه در زمان وجود جاده ابریشم از رونق و اعتبار خاصی برخوردار بوده است. قسمت های اصلی مجموعه بازار اردبیل شامل: راسته اصلی، پیر عبدالملك، قیصریه، كفاشان، علافان، زرگران، سراجان، پنبه فروشان، زنجیرلو، حاجی احمد، حاجی شكر، مجیدیه و مسجد جامع است.
بقعه سیدامین الدین جبرئیل پدر شیخ صفی جد سلاطین صفوی در روستای كلخوران در ۳ كیلومتری اردبیل واقع است. بنای بقعه مربوط به اوایل قرن دهم هجری است. بنا در محوطه باغی به ابعاد ۱۵۰در۲۰۰ متر قرار دارد كه مقبره سیدامین به صورت ۸ ضلعی در وسط باغ واقع شده است. حمام ظهیرالاسلام (گنجینه مردم شناسی)، پل های سامیان، كلخوران، سیدآبادو یعقوبیه از سایر آثارتاریخی اردبیل محسوب می شوند.كوه سبلان، نماد افسانه مردانگی و تاریخ پرافتخار گذشته مردم آذربایجان است.
این كوه با دامنه های سرسبز، آب های گرم و معدنی بی بدیل، چراگاه های وسیع و آب و هوای خنك تابستانیش از شاهكارهای طبیعت به شمار می رود. سبلان ۴ هزار و ۸۱۱ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. قله مخروطی آن دارای برف های دائمی است كه بلندترین قله آن «سولطان ساوالان» نام دارد ودر فراز قله، بلندترین دریاچه نوك قله ای ایران با آبی بسیار گوارا وهمیشه سرد قرار دارد. اطراف این دریاچه مملو از ستون های یخی و قندیل های آویزان یخی است كه زیبایی های آن را دوچندان می كند. در مجاورت سبلان قارتال داشی (عقاب سنگی) تخته سنگی است كه نظاره گر عظمت این كوه از بلندای آن است.
در یكی از دره های شرقی سبلان در دره آلوارس، پیست اسكی آلوارس قرار دارد، وجود برف در بیشتر ماه های سال در كنار امكانات مناسب برای ورزش های زمستانی، می تواند منبع بالقوه جذب گردشگر در ماه های سرد سال باشد. آبشار «گورگور سبلان» در حدود ۱۲ متر ارتفاع و ۲۰۰ متر مربع محوطه گردشگاهی دارد و در دامنه شمالی كوه سبلان واقع شده است.دریاچه شورابیل به مساحت ۱۲۰ هكتار و در دو كیلومتری جنوب اردبیل واقع است.
این دریاچه در سابق به خاطر شوری و لجن طبی خود مشهور بود، اما در سال های اخیر با شیرین تر كردن آب نوعی ماهی قزل آلا در آن پرورش داده می شود. كناره های این دریاچه از عمده مراكز جذب گردشگر است. دریاچه «نئور» نیز در ۴۸ كیلومتری جنوب شرقی اردبیل با بیش از ۲۲۰ هكتار قرار دارد كه زیستگاه بسیاری از پرندگان است و ماهی قزل آلای این دریاچه مشهور است.
شهر گردشگری سرعین در ۲۵ كیلومتری جنوب غربی اردبیل و در جنوب شرقی دامنه كوه سبلان واقع شده است. وجود آب های گرم و معدنی همچون قره سو، ساری سو، گامیش گولی، ژنرال، پهنلو، ئیل سویی، گؤزسویی، قهوه خانه، بئش باجیلار و ویلادرق در آن، اهمیت سیاحت و درمان سرعین را چند برابر می كند.
آب های گرم سرعین در ردیف آب های كلر و بیكربنات كلسیك گازدار است و استحمام در آنها اثرات آرام بخشی داشته و دردهای عصبی، رماتیسمی و مفصلی را تسكین می دهد.
شهر مشكین شهر با طبیعتی زیبا در دامنه كوه سبلان واقع است كه افزون بر آن ییلاقات سبلان نیز بیشتر عشایر را در تابستان در خود جای می دهد. این شهر از شهرهای مهم استان از نظر تاریخی و طبیعی به شمار می رود. شهریئری، تپه قنبر، گورستان انار، مقبره شیخ حیدر، كهنه قلعه، قلعه قهقهه، آغجا قلعه از مهم ترین آثار تاریخی این منطقه محسوب می شود.
در این شهرستان آب های معدنی قوتورسویی، چشمه قینرجه، چشمه ایلاندو، آب گرم موئیل سویی نیز وجوددارد كه برای درمان لنفاتیسم، راشیتیسم، بیماری های زنان، رماتیسم های مزمن و بیماری های تنفسی بسیار مؤثر است.دشت مغان كه نگین سرسبز شمال غرب كشور محسوب می شود، منطقه ای معتدل با سبزینگی مزارع، فرآورده های مختلف كشاورزی، گستردگی مراتع سرسبز وخرم، جزایر متعدد رودخانه ارس و مناظر طبیعی كناره ارس و طایفه های كوچرو ایلات «ایل سون» با ویژگی های فرهنگی خاص است.
«اولتان قالاسی» از قدیم ترین آثارتاریخی مغان است. این قلعه شهر نظامی با ابعاد ۸۰۰ در۴۰۰ متر در دوره اشكانیان ساخته شده است. تپه نادر محل تاج گذاری نادرشاه افشار از دیگر اماكن تاریخی این منطقه است.گردنه حیران با دامنه های سرسبز و پوششی از درختان جنگلی، جنگل فندقلو به لحاظ داشتن جاذبه های منحصر به فرد جنگلی- مرتعی، گردنه اسالم- خلخال با جذابیت های طبیعی متنوع و سایر مناطق استان قابلیتی بسیار ممتاز برای توسعه در صنعت اكوتوریسم دارد.
با همه این داشته ها، اردبیل نتوانسته آن گونه كه باید و شاید از ظرفیت ها واستعدادهایش بهره برداری كند. هجوم گردشگران در فصول بهار و تابستان وعدم ورود گردشگر در فصول پائیز و زمستان موجب شده تا گردشگری در این منطقه به صورت فصلی باشد كه امید می رود از پتانسیل های بالقوه گردشگری استان با همت مسئولان نهایت استفاده وبهره برداری شود.

مسلم نوروززاده

منبع : روزنامه ایران