دوشنبه, ۳۱ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 20 May, 2024
مجله ویستا

مستحبات‌ و مکروهات‌ تخلی‌


مستحبات‌ و مکروهات‌ تخلی‌
● آب‌ كر
آب‌ كر مقدار آبی‌ است‌ كه‌ اگر در ظ‌رفی‌ كه‌ درازا و پهنا وگودی‌ آن‌ هریك‌ سه‌ وجب‌ و نیم‌ است‌ بریزند آن‌ ظ‌رف‌ را پركند، و وزن‌ آن‌ از ۱۲۸ من‌تبریز ۲۰ مثقال‌ كمتر است‌، وبه‌ حسب‌ كیلوی‌ متعارف‌ بنابر اقرب‌ ۴۱۹.۳۷۷كیلوگرم‌ می‌شود.اگر عین‌ نجس‌ مانند بول‌ و خون‌ به‌ آب‌ كر برسد، چنانچه‌ به‌واسطه‌ آن‌ بویا رنگ‌ و یا مزه‌ آب‌ تغییر كند آب‌ نجس‌ می‌شود، واگر تغییر نكند، نجس‌ نمی‌شود.اگر بوی‌ آب‌ كر به‌ واسطه‌ غیر نجاست‌ تغییر كند، نجس‌ نمی‌شود.اگر عین‌ نجس‌ مانند خون‌ به‌ آبی‌ كه‌ بیشتر از كر است‌ برسد و بویا رنگ‌ یامزه‌ قسمتی‌ از آن‌ را تغییر دهد، چنانچه‌ مقداری‌ كه‌تغییر نكرده‌ كمتر از كر باشد،تمام‌ آب‌ نجس‌ می‌شود. و اگر به‌اندازه‌ كر یا بیشتر باشد، فقط مقداری‌ كه‌ بو یا مزه‌یا رنگ‌ آن‌تغییر كرده‌ نجس‌ است‌.آب‌ فواره‌ اگر متصل‌ به‌ كر باشد آب‌ نجس‌ را پاك‌ می‌كنددر صورتی‌كه‌ مخلوط با آن‌ شود. ولی‌ اگر قطره‌ قطره‌ روی‌ آن‌ آبنجس‌ بریزد آن‌ را پاك‌ نمی‌كند،مگر آنكه‌ چیزی‌ روی‌ فواره‌ بگیرندتا آب‌ آن‌ قبل‌ از قطره‌ قطره‌ شدن‌، به‌ آب‌ نجس‌متصل‌ شود و باآن‌ مخلوط گردد.اگر چیز نجس‌ را زیر شیری‌ كه‌ متصل‌ به‌ كر است‌ بشویند، آبی‌ كه‌از آن‌ چیزمی‌ریزد اگر متصل‌ به‌ كر باشد و بو یا رنگ‌ یا مزه‌نجاست‌ نگرفته‌ باشد پاك‌است‌.اگر مقداری‌ از آب‌ كر یخ‌ ببندد و باقی‌ آن‌ به‌ قدر كر نباشد،چنانچه‌ نجاست‌به‌ آن‌ برسد نجس‌ می‌شود، و هر قدر از یخ‌ هم‌ آب‌شود نجس‌ است‌.آبی‌ كه‌ به‌ اندازه‌ كر بوده‌ اگر انسان‌ شك‌ كند از كر كمتر شده‌یا نه‌، مثل‌آب‌ كر است‌، یعنی‌ نجاست‌ را پاك‌ می‌كند و اگرنجاستی‌ هم‌ به‌ آن‌ برسد نجس‌نمی‌شود. و آبی‌ كه‌ كمتر از كر بوده‌ وانسان‌ شك‌ دارد به‌ مقدار كر شده‌ یا نه‌، حكم‌ آب‌ كر ندارد.
▪ كر بودن‌ آب‌ به‌ دو راه‌ ثابت‌ می‌شود:
۱) اول‌: آنكه‌ خود انسان‌یقین‌ كند.
۲) دوم‌: آنكه‌ دو مرد عادل‌ خبر دهند.
● آب‌ قلیل‌
آبی‌ است‌ كه‌ از زمین‌ نجوشد و از كر كمتر باشد.اگر آب‌ قلیل‌ روی‌ چیز نجس‌ بریزد یا چیز نجس‌ به‌ آن‌ برسدنجس‌ می‌شود،ولی‌ اگر از بالا با فشار روی‌ چیز نجس‌ بریزد،مقداری‌ كه‌ به‌ آن‌ چیز می‌رسد نجس‌،و هر چه‌ بالاتر از آن‌ است‌ پاك‌می‌باشد. و نیز اگر مثل‌ فواره‌ با فشار از پایین‌ به‌بالا رود، درصورتی‌ كه‌ نجاست‌ به‌ بالا برسد پایین‌ نجس‌ نمی‌شود، و اگر نجاست‌به‌پایین‌ برسد بالا نجس‌ می‌شود.آب‌ قلیلی‌ كه‌ برای‌ برطرف‌ كردن‌ عین‌ نجاست‌ روی‌ چیز نجس‌ریخته‌ شود واز آن‌ جدا گردد، نجس‌ است‌. و همچنین‌ بنابراقوی‌ باید از آب‌ قلیلی‌ هم‌ كه‌ بعداز برطرف‌ شدن‌ عین‌ نجاست‌برای‌ آب‌ كشیدن‌ چیز نجس‌ روی‌ آن‌ می‌ریزند و از آن‌ جدامی‌شود،اجتناب‌ كنند. ولی‌ آبی‌ كه‌ با آن‌ مخرج‌ بول‌ و غائط را می‌شویند باپنج‌ شرطپاك‌ است‌:
۱) اول‌: آنكه‌ بو یا رنگ‌ یا مزه‌ نجاست‌ نگرفته‌باشد.
۲) دوم‌: نجاستی‌ ازخارج‌ به‌ آن‌ نرسیده‌ باشد.
۳) سوم‌: نجاست‌دیگری‌ مثل‌ خون‌، با بول‌ یا غائط بیرون‌ نیامده‌باشد.
۴) چهارم‌:ذره‌های‌ غائط در آب‌ پیدا نباشد.
۵) پنجم‌: بیشتر از مقدار معمول‌ نجاست‌به‌ اطراف‌ مخرج‌ نرسیده‌ باشد.
● آب‌ جاری‌
آبی‌ است‌ كه‌ از زمین‌ بجوشد و جریان‌ داشته‌ باشد،مانند آب‌چشمه‌ و قنات‌.آب‌ جاری‌ اگر چه‌ كمتر از كر باشد، چنانچه‌ نجاست‌ به‌ آن‌ برسدتا وقتی‌ بو یارنگ‌ یا مزه‌ آن‌ به‌ واسطه‌ نجاست‌ تغییر نكرده‌ پاك‌است‌.اگر نجاستی‌ به‌ آب‌ جاری‌ برسد، مقداری‌ از آن‌ كه‌ بو یا رنگ‌ یامزه‌اش‌ به‌واسطه‌ نجاست‌ تغییر كرده‌ نجس‌ است‌، و طرفی‌ كه‌ متصل‌به‌ چشمه‌ است‌ اگر چه‌ كمتر ازكر باشد پاك‌ است‌. و آبهای‌ دیگرنهر اگر به‌ اندازه‌ كر باشد یا به‌ واسطه‌ آبی‌ كه‌تغییر نكرده‌ به‌آب‌ طرف‌ چشمه‌ متصل‌ باشد پاك‌ و گرنه‌ نجس‌ است‌.آب‌ چشمه‌ای‌ كه‌ جاری‌ نیست‌ ولی‌ طوری‌ است‌ كه‌ اگر از آن‌ بردارندباز می‌جوشد،حكم‌ آب‌ جاری‌ دارد. یعنی‌ اگر نجاست‌ به‌ آن‌ برسدتا وقتی‌ بو یا رنگ‌ یا مزه‌آن‌ به‌ واسطه‌ نجاست‌ تغییر نكرده‌ پااست‌.آبی‌ كه‌ كنار نهر ایستاده‌ و متصل‌ به‌ آب‌ جاری‌ است‌، حكم‌ آب‌ جاری‌ دارد.چشمه‌ای‌ كه‌ مثلا در زمستان‌ می‌جوشد و در تابستان‌ از جوشش‌می‌افتد، فقط وقتی‌كه‌ می‌جوشد حكم‌ آب‌ جاری‌ دارد.آب‌ حوض‌ حمام‌ اگر چه‌ كمتر از كر باشد چنانچه‌ به‌ خزینه‌ای‌ كه‌آب‌ آن‌ به‌اندازه‌ كر است‌ متصل‌ باشد، مثل‌ آب‌ جاری‌است‌.آب‌ لوله‌های‌ حمام‌ كه‌ از شیرها و دوشها می‌ریزد، اگر متصل‌به‌ كر باشدمثل‌ آب‌ جاری‌ است‌، و آب‌ لوله‌های‌ عمارات‌ اگرمتصل‌ به‌ كر باشد، در حكم‌ آب‌كر است‌.آبی‌ كه‌ روی‌ زمین‌ جریان‌ دارد ولی‌ از زمین‌ نمی‌جوشد، چنانچه‌ كمتراز كر باشدو نجاست‌ به‌ آن‌ برسد نجس‌ می‌شود. اما اگر از بالابا فشار به‌ پایین‌ بریزد،چنانچه‌ نجاست‌ به‌ پایین‌ آن‌ برسد، بالای‌آن‌ نجس‌ نمی‌شود.
● آب باران‌
اگر به‌ چیز نجسی‌ كه‌ عین‌ نجاست‌ در آن‌ نیست‌ یك‌ مرتبه‌باران‌ ببارد،جایی‌ كه‌ باران‌ به‌ آن‌ برسد، پاك‌ می‌شود. و درفرش‌ و لباس‌ و مانند اینها فشار لازم‌ نیست‌، ولی‌ باریدن‌ دوسه‌ قطره‌ فایده‌ ندارد، بلكه‌ باید طوری‌ باشد كه‌بگویند باران‌می‌آید.اگر باران‌ به‌ عین‌ نجس‌ ببارد و به‌ جای‌ دیگر ترشح‌ كند،چنانچه‌ عین‌نجاست‌ همراه‌ آن‌ نباشد و بو یا رنگ‌ یا مزه‌ نجاست‌نگرفته‌ باشد پاك‌ است‌. پس‌اگر باران‌ بر خون‌ ببارد و ترشح‌ كند،چنانچه‌ ذره‌ای‌ خون‌ در آن‌ باشد یا آن‌ كه‌ بو یارنگ‌ یا مزه‌ خون‌گرفته‌ باشد، نجس‌ می‌باشد.اگر بر سقف‌ عمارت‌ یا روی‌ بام‌ آن‌ عین‌ نجاست‌ باشد، تاوقتی‌ باران‌ به‌بام‌ می‌بارد آبی‌ كه‌ به‌ چیز نجس‌ رسیده‌ و از سقف‌یا ناودان‌ می‌ریزد پاك‌ است‌،و بعد از قطع‌ شدن‌ باران‌ اگرمعلوم‌ باشد آبی‌ كه‌ می‌ریزد به‌ چیز نجس‌ رسیده‌ است‌،نجس‌ می‌باشد.زمین‌ نجسی‌ كه‌ باران‌ بر آن‌ ببارد پاك‌ می‌شود. و اگر باران‌ برزمین‌ جاری‌ شود و به‌ جای‌ نجسی‌ كه‌ زیر سقف‌ است‌ برسد آن‌ رانیز پاك‌ می‌كند.خاك‌ نجسی‌ كه‌ به‌ واسطه‌ باران‌ گل‌ شود و آب‌ آن‌ را فراگیردپاك‌است‌. اما اگر فقط رطوبت‌ به‌ آن‌ برسد پاك‌نمی‌شود.هرگاه‌ آب‌ باران‌ در جایی‌ جمع‌ شود اگر چه‌ كمتر از كر باشد،چنانجه‌ موقعی‌ كه‌باران‌ می‌آید چیز نجسی‌ را در آن‌ بشویند و آب‌ بویا رنگ‌ یا مزه‌ نجاست‌ نگیرد، آن‌چیز نجس‌ پاك‌ می‌شود.اگر بر فرش‌ پاكی‌ كه‌ روی‌ زمین‌ نجس‌ است‌ باران‌ ببارد، وبر زمین‌ نجس‌جاری‌ شود، فرش‌ نجس‌ نمی‌شود و زمین‌ هم‌ پاك‌
می‌گردد.
● آب‌ چاه‌
آب‌ چاهی‌ كه‌ از زمین‌ می‌جوشد اگر چه‌ كمتر از كر باشد چنانچه‌نجاست‌ به‌ آن‌برسد، تا وقتی‌ بو یا رنگ‌ یا مزه‌ آن‌ به‌ واسطه‌نجاست‌ تغییر نكرده‌ پاك‌ است‌، ولی‌مستحب‌ است‌ پس‌ از رسیدن‌بعضی‌ از نجاستها مقداری‌ كه‌ در كتابهای‌ مفصل‌ گفته‌ شده‌ ازآب‌ آن‌بكشند.اگر نجاستی‌ در چاه‌ بریزد و بو یا رنگ‌ یا مزه‌ آب‌ آن‌ را تغییردهد، چنانچه‌ تغییر آب‌ چاه‌ از بین‌ برود، موقعی‌ پاك‌می‌شود كه‌ با آبی‌ كه‌ از چاه‌می‌جوشد، مخلوط گردد.اگر آب‌ باران‌ یا آب‌ دیگر، در گودالی‌ جمع‌ شود و كمتر از كرباشد، چنانچه‌بعد از قطع‌ شدن‌ باران‌ نجاست‌ به‌ آن‌ برسد، نجس‌می‌شود.
منبع : سایت اهل بیت