«تورتورو» و راز بزرگ زندگی

وقتی جان تورتورو فیلم موزیکال تقریباً کمدی «رمانس و سیگارها» را در سال ۲۰۰۵ تهیه کرد، همه شرایط برای اکران آن در آمریکا و اروپا مساعد نشان می داد. بازیگران فیلم نیز نمایش های خوبی را ارائه داده بودند که این شامل جیمز گاندولفینی، کیت وینسلت، سوزان ساراندون و کریستوفر واکن هم می شد و زمانی که فیلم به طور امتحانی و برای تست ذائقه تماشاگران و بررسی واکنش آنها به نمایش گذاشته شد، باز واکنش مساعدی از سوی آنان رؤیت گشته بود.
با این حال در تضاد با آن باورها «رمانس و سیگارها» وارد یک دوره دوساله بلاتکلیفی و سردرگمی شد و حتی با این احتمال و خطر مواجه گشت که هرگز در آمریکا اکران نشود. این اتفاق و امکان زمانی شکل گرفت که سونی قسمتی از کمپانی «MGM» را که مالک یونایتد ارتیستز به حساب می آمد، خریداری کرد و از آن لحظه نمایش فیلم نامعلوم و وضعیت آن معلق شد. تورتورو که اینک ۵۱ سال دارد، در اوایل سال ۲۰۰۸ می گوید: «مالکان جدید استودیو فیلم را تحویل نگرفتند و گفتند ما از این فیلم سر در نمی آوریم. ناگهان همه چیز متوقف شد و برخوردی که با ما صورت گرفت برخوردی بود که معمولاً با اشیای لطمه دیده و خارج از صحنه مانده انجام می شود. کار به شکلی در آمد که انگار هیچکس نمی خواست به این پروژه دست بزند و وارد این وادی شود.»
«رمانس و سیگارها» در باره زندگی و مشکلات یک خانواده مرفه مستقر در منطقه بروکلین نیویورک است و موسیقی متن آن از کارهای هنرمندانی کهنه کار مثل انگلبرت همپردینک، جیمز براون و بروس اسپرینگس تین شکل می گیرد. فزون تر از دو سال بعد از تاریخی که گفتیم، فیلم تورتورو سرانجام به سینماهای آمریکا را یافته و این پس از توافقی حاصل آمده که بین او و سونی بر سر توزیع و نمایش فیلم صورت پذیرفت. با این حال شرایط فعلی ( اوایل ۲۰۰۸) با زمان اولیه در نظر گرفته شده برای اکران آن (اواخر ۲۰۰۵) بسیار فرق می کند و در حال حاضر مسائل دیگری بر صنعت سینما حاکم است. خود تورتورو می گوید: «اگر بگویم مرا ناکام و نا امید کردند، موضوع را بسیار کوچک و ابعاد آن را کم کرده ام و حقیقت مهم تر این است که واقعاً مرا زجر دادند. ما همه کارهای فیلم را جور کرده بودیم و توزیع کننده ای داشتیم که او نیز فیلم را می پسندید و قرار بود یک مانور تبلیغی بزرگ نیز روی فیلم صورت پذیرد. بنابراین اگر فیلم در همان زمان مقرر اکران می شد، کلی سود به بار می آورد و قضایا بسیار متفاوت با امروز می بود. اما همه چیز با یک اتفاق خارج از کنترل ما به کلی عوض شد و خرید و فروش ادغام دو سه شرکت بزرگ سینمایی، شرایط تازه ای را پدید آورد و فیلم من نیز متوقف شد. این اتفاقی است که بارها در زندگی آدم ها روی می دهد.
استودیوی حامی و توزیع کننده فیلم، بسیار بزرگتر از چیزی شد که در قبل بود و در اینجور استودیو ها صدایتان به گوش کسی نمی رسد و خریداران کوچک را به حد لزوم نمی یابید و در نتیجه به کارتان بی توجهی و برخوردی سطحی با آن می شود.»
تورتورو هنوز به خاطر حضور و بازی اش در رل هایی جدی در فیلم هایی دراماتیک و مشهور مانند «Millerشs Crossing»، «بارتون فینگ» و «برادر ، توکجا هستی» که هر سه کارهای برادران کوئن (اتان و جوئل) هستند و همچنین فیلم های معناگرا و اجتماعی اسپایک لی مانند «کار درست را انجام بده» و «تب جنگل» مشهور و بیشتر از این بابت شناخته شده است و بنابراین سوژه و نوع قصه «رمانس و سیگارها» قاعدتاً نباید دلخواه وی و در حیطه تخصصی وی باشد، اما حقیقت آن است که چنان سوژه ای از مدت ها پیش در ذهن وی شکل گرفته بود و او سال ها روی آن کار کرده بود. شکل اولیه عرضه این قصه، در قالب یک کمدی سیاه بود و تورتورو پس از مطالعه کارهای دنیس پاتر نمایشنامه نویس بریتانیایی و قرار گرفتن در حال و هوای آن، تصمیم گرفت آن را به شکلی موزیکال و با قرار دادن موسیقی در متن قصه بسازد و چنین قالبی را به آن ببخشد.
تورتورو اینک می گوید: «برخی دوستان به من توصیه کردند که بهتر است به آثار دنیس پاتر توجه و کارم را براساس آن تنظیم کنم. راجع به او چیزهای زیادی شنیده و خوانده ام اما هرگز «کارآگاه آوازه خوان» را ندیده بودم. وقتی برای اولین بار آن را دیدم، با خود گفتم این مرد یک چیز خاص و متفاوت است. سعی کردم تمامی آن را نبینم، زیرا می ترسیدم بیش از حد تحت تأثیر قرار گیرم و این ملاحظه را درباره برخی کارهای دیگر پاتر نیز صورت دادم. با این حال همان میزان هم برایم کافی بود زیرا در خانواده ای اهل موسیقی بار آمده بودم و خانه ما نیز سرشار از نوای موسیقی و ادوات آن بود و هر کس را که می دیدید، زیر آواز می زد!»
اما مانند اکثر کارها دنیس پاتر، فیلم اواخر سال ۲۰۰۵ تورتورو نیز سرشار از برخورد طبقات و نژادهای مختلف با یکدیگر و تقابل کلامی و اجتماعی کاراکترها است و کیت وینسلت بازیگر زن مشهور بریتانیایی نیز در این قصه و مسیر، حضور و درخشش دارد. تورتورو در این باره می گوید: « همکاری من و وینسلت طی این فیلم بسیار پر ثمر بود و درخشش او بیشتر از آن رو جالب توجه نشان می دهد که وی فقط در رل جنبی و مکمل در این فیلم حضور داشته و صاحب نقش اصلی نیست. از آن جا که خودم بازیگر پرسابقه ای هستم، خوب می دانم که بعضی دستاوردها در عالم فیلم و سینما چقدر دشوار است و این بخصوص در مورد فیلم من صدق می کند که ترکیبی از جدی و فانتزی و کارهای موزیکال است. حسن وینسلت این بود که تمام این صفات متفاوت را به بهترین شکل با یکدیگر ادغام کرد.»
ماجراهای این فیلم در نیویورک روی می دهد، ولی کاراکتر وینسلت چنان با لهجه غلیظ و تخصصی شمال بریتانیا حرف می زند که جای حیرت دارد. تورتورو مدعی است که این لهجه ها و فرآیندها برای او نکته ای تازه نیست و او زمانی همسایه ای داشت که از بندر لیورپول انگلیس می آمد و فقط با چنان لهجه ای سخن می گفت و اضافه بر این مجتمع مسکونی وی سرشار از افرادی با ملیت ها، قوم ها و گویش های مختلف بوده است. او می گوید: «بسیاری از فیلم های سینمایی که می بینید، این باور غلط را در شما به وجود می آورد که انگار در نیویورک همگان فقط با زبان های ایتالیایی و ایرلندی تکلم می کنند، اما حقیقت چیز دیگری است و می توان از ملیت های مختلف در این جمع دید. فیلم «رمانس و سیگارها» نشانگر و مؤید همین مسأله است.»
تورتورو به تازگی کارش را روی نسخه ای سینمایی و جدید از نمایش «The Nutcracker» به پایان رساند و در آن یکی از رل های اصلی را ایفا کرده است. از او چند بار خواسته شده که کارگردان آثاری باشد که همه چیز آنها و منمجله سوژه و قصه اش از قبل تدوین و مهیا شده، اما او نپذیرفته است و ترجیح می دهد فقط پروژه هایی را کارگردانی کند که دلخواه خود وی است و اندیشه و ریشه و پایه آن از خود وی نشأت گرفته و او خالق اصلی آن است. تورتورو به عنوان حرف آخر می گوید: «همیشه تصریح کرده ام که پایه و ریشه تمام کارهای سینمایی من فاکتورهای عشق و انسانیت است و در نتیجه شانس بیشتری برای برقراری ارتباط با مردم دارد. از نظر من همین مسأله و نگرش راز بزرگ زندگی است.»

وصال روحانی

منبع : روزنامه ایران