یکشنبه, ۱۵ مهر, ۱۴۰۳ / 6 October, 2024
مجله ویستا
تجارت مرگ بر بستر طنز
مجموعه نوروزی «پیامک از دیار باقی» سیروس مقدم به مقوله تجارت با مرگ و قرابت مرگ و زندگی بر بستری طنز می پردازد، ولی در ادامه نمی تواند تعادل لازم را در انتخاب لحن حفظ کند و دچار چندپارگی می شود.
به گزارش مهر، مقدم که شهرتی خاص در انجام کارهای سخت و ناممکن در عرصه تلویزیون دارد، این بار هم در فرصت کوتاه باقیمانده تا نوروز ۸۷ (بهمن ۸۶); عهده دار ساخت مجموعه نوروزی شبکه اول سیما شد.
مجموعه ای که میتوانست برای او به منزله یک نقطه عطف محسوب شود، به خصوص از جهت ورود به حیطه طنز و کمدی و البته کار بر لبه تیغ مرگ و زندگی. او پس از تجربه هایی خاص در کارنامه خود همچون ۹۰ شبی جدی در «نرگس»، ماورایی مناسبتی در «اغما» و ... این بار نوروز را تجربه کرد تا در عرصه ای جدید خود را محک بزند.
محسن تنابنده نویسنده این مجموعه است که تجربه نگارش فیلمنامه های «چند می گیری گریه کنی؟» و «اگه می تونی منو بگیر» شاهد احمدلو، «استشهادی برای خدا» علیرضا امینی، طرح اولیه «فرزند افیون» مجید جوانمرد، سرپرستی نویسندگان مجموعه ۹۰ شبی «زندگی به شرط خنده» مهدی مظلومی برخی فعالیت های او هستند. تنابنده هر از گاهی بازی هم می کند و سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مکمل مرد را از بیست و ششمین جشنواره فجر برای بازی در «استشهادی برای خدا» به دست آورد.
نکته جالب در مرور کارنامه او اینکه تم و بستر اصلی مجموعه «پیامک از دیار باقی» بسیار نزدیک به فیلم «چند می گیری گریه کنی» است; هر دو به نزدیکی مرگ و زندگی بر بستر طنز پرداخته و به نوعی به مقوله تجارت با مرگ توجه دارند. محور اصلی مجموعه کاراکتری فرصت طلب و کلاهبردار به نام منصور سیم خواه (محمدرضا شریفی نیا) است که شمایلی ظاهرالصلاح برای خود برگزیده تا اعتماد دیگران را جلب کند.
ایده جذاب اولیه که حضور این کاراکتر را واجد پتانسیلی ویژه مجموعه کرده، نکته ای از پیش تعیین شده است. راهی که سیم خواه برای فرار از دست طلبکاران انتخاب می کند; یعنی مردن نمایشی راهکاری است که چندان جدید به نظر نمی آید، ولی طبعا آنچه می تواند آن را تازه و جذاب کند، چیدمان شرایطی است که رسیدن به این راهکار را واقعی جلوه دهد.
هسته اصلی تر که به نظر می آید در این ایده و راهکار مورد نظر نویسنده بوده، چیدمان شرایطی است که سیم خواه را در موقعیت واقعی زنده به گور شدن قرار می دهد. اما این اتفاق در چندمین قسمت از مجموعه وارد کار شده است؟ نزدیک به قسمت های آخر و در شرایطی که بخش اعظم مجموعه صرف مقدمه چینی هایی می شود برای حجیم شدن عرض قصه نه کمکی ویژه به پیشبرد آن.
هر چند قسمت های ابتدایی کارکرد معرفی و تثبیت روابط شخصیت ها را دارد، اما به تدریج مقدمه چینی بدل به حاشیه پردازی می شود. رابطه سیم خواه با همسرش بدری (افسانه بایگان)، چگونگی حضور شیرین (شیلا خداداد) به عنوان زن دوم، رابطه دایی (حمید لولایی) و همسرش با این خانواده و در نهایت نوع حضور دو پسر او حامد (حامد کمیلی) و حمید (سروش گودرزی) از مواردی هستند که پس از معرفی کاربردی به ورطه تکرار می افتند.
داستانک هایی هم که برای سرک کشیدن به قصه فرعی آنها طراحی شده در مسیر همین تکرار محض کارکرد خود را از دست می دهد. به عنوان مثال رابطه حمید با نامزد و پدر نامزدش، رابطه دایی و زن دایی با هم و همچنین با بدری، رابطه فتح الله (افشین سنگ چاپ) و نقی (رامین راستاد) و ... از جمله این چینش هاست که داستانک های برخی از آنها در پیشرفت دچار افت و خیز شده و در حد همان تعریف اولیه باقی می ماند.
اما در وجه مقابل می توان به نوع حضور شیرین اشاره کرد که در خط فرعی مربوط به او اوج و فرود و پیشرفت داستانی حاصل می شود و در واقع می توان گفت در زیرلایه آن همگام با خط اصلی روندی پویا اتفاق می افتد. حضور مادر شیرین، آشکار شدن شیوه آشنایی او و سیم خواه در مقطع میانی، بارداری، حضور او با فشار مادر در مراسم خاکسپاری سیم خواه و... نقاط عطفی هستند که می توانند در عین حال شخصیت را هم به تدریج معرفی کنند.
همانطور که اشاره شد پاشنه آشیل مجموعه چگونگی طراحی شرایطی است که سیم خواه را وادار به انتخاب راهکار مرگ نمایشی و در مرحله بعد اجبار او به زنده به گور شدن است. این بخش با ازدیاد برخی خطوط فرعی ناکارآمد در مقطعی از داستان اتفاق می افتد که دیر شده و ماجرا به مدد داستان های فرعی جلو می رود، بدون آنکه در خط اصلی اتفاقی پیشبرنده بیفتد.
نویسنده برای رسیدن به این چینش ابتدایی دست به کاری زده که به منزله گرفتن پتانسیل از فضای خارج از قصه است. به این ترتیب که حامد با ضمانت پدر از زندان آزاد می شود تا او را به کسی معرفی کند که می تواند مراسم مرگ نمایشی برایش تدارک ببیند. چینشی غریب که تعریف روابط را دچار نکته ای خاص می کند، در وجه اول اینکه زندان رفتن به لطف این مجموعه بدل می شود به مثلا رفتن سر کوچه یا احتمالا سفری کوتاه مدت و دیگر اینکه قبح زندان رفتن هم کلا با این نوع نگاه شکسته می شود.
با گذر از این مرحله که یک فرد از خارج قصه راهکاری را به قصه تحمیل می کند و از ابتدا هم معلوم است پذیرفته می شود، حضور کاراکتر فرعی غلام ورنی (رضا شفیعی جم) هم از مواردی است که دچار درشتنمایی غیرکابردی شده است.
حضور شفیعی جم همانطور که در برخی کارهایش به عنوان یک آیتم برای نفس کشیدن مخاطب یا فرار از زیر بار فضای متشنج موجود بکار رفته (مانند فیلم «ارتفاع پست»)، در «پیامک از دیار باقی» هم کاربردی آیتم مانند پیدا می کند.
تکیه بیش از حد بر طنز این شخصیت و پررنگ کردن حضورش تنها اجبار سیمخواه را برای زنده به گور شدن به تعویق انداخته و موکول به قسمت های پایانی می کند که کاملا دچار تغییر لحن شده و از طنز تزریق شده به موقعیت های پیشین فاصله می گیرد. نویسنده برای پیوند زدن این کاراکتر تلاش کرده پس از این ماجرا با آمدن گاه و بیگاه غلام برای تلکه کردن و سکانس زائد پایانی او را به خط اصلی سنجاق کند که پیشاپیش تمهیدی شکست خورده است، چون دارای چنین پتانسیلی نیست.
در نقطه مقابل نوع حضور فتح الله و نقی (کارگردان برج) هم قابلیت بدل شدن به آیتم را دارد، ولی در ادامه با عذاب وجدان فتح الله که او را به سر قبر سیم خواه می کشاند، نویسنده می تواند آنها را به خط اصلی قصه پیوند و حضورشان را گسترش دهد. در این میان باید به تیپ سازی ماهرانه این دو بازیگر در خلق یک زوج طنز جدید اشاره کرد که همذات پنداری مخاطب را جلب می کند.
مجموعه «پیامک از دیار باقی» در قسمت های انتهایی دچار تغییر لحن اساسی می شود و از آنجا که دست نویسنده و سازنده از طنز و کمدی تزریقی خالی شده، تلخی و گزندگی آن بخصوص در این تضاد لحن توی ذوق می زند تا در سکانس های متوالی مخاطب شاهد زنده به گور ماندن سیم خواه و عبرت گرفتن او از مرگ نمایشی خود باشد.
از اینجا به بعد پایان غیرقابل پیش بینی که تا جایی نقطه قوت این مجموعه را (در عین طنز گاه لوده و سطحی کار) تشکیل می داد، نیز از دست می رود تا دیگر این نقطه امتیاز را هم از دست داده و پایان اخلاقی، متنبه شدن سیم خواه، رفتن هر دو زن به یک جبهه و... طبق کلیشه های نخ نما خیلی پیشتر لو رفته و جذابیت خود را از دست بدهد.
مجموعه تلویزیونی «پیامک از دیار باقی» به کارگردانی سیروس مقدم نوروز ۸۷ در ۱۵ قسمت هر شب ساعت ۲۲ از شبکه اول سیما پخش شد.
منبع : روزنامه مردم سالاری
وایرال شده در شبکههای اجتماعی
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست