سه شنبه, ۲۵ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 14 May, 2024
مجله ویستا
بیان ناپذیر
افلاطون، فیلسوف نامدار یونانی (۴۲۷۳۴۷ ق.م.) حقیقت گفته شده را بر حقیقت نوشته شده برتری می داد؛ چه بر آن بود كه نوشته نمی تواند به پرسش هایی كه هنگام خواندن از ذهن خواننده می گذرد، پاسخ گوید. او از اینكه مطالب عالی فلسفه به دست عوام بیفتد نگران بود. افلاطون در این باره به نكات ژرف و مهمی اشاره می كند: «درباره آنها [یعنی مطالب عالی فلسفی] من هیچ ننوشته ام و هیچ نتوانم نوشت. آنها به هیچ روی نمی توانند مانند آموزه های دیگر در قالب كلمات درآیند، بلكه در پی «همبودی» (معاشرت) و همزیستی طولانی با آنها، ناگهان یك روشنایی، گویی از یك شراره جهنده (بارقه)، در روح افروخته می شود و از آن پس از خویش خوراك می گیرد.» (نامه هفتم)
چنانچه در محاوره ای نیز، از زبان استاد یگانه اش، سقراط (۴۷۰-۳۹۹ ق.م.) می گوید: «فیلسوف هرگز آماده نمی شود اندیشه های خود را به حرف ها و كلمه هایی بسپارد كه نه دفاع از خود می توانند كرد و نه حقیقت را به كسی می توانند آموخت... و تاكنون هیچ گفتار و نوشته ای، چه به شعر و چه به نثر، به وجود نیامده است كه به راستی درخور اعتنا باشد.» (فایدروس) با این تفاصیل، افلاطون نزدیك به ۵۰ سال به آموزش و نگارش فلسفی مشغول بود.
او نیز همانند بیشتر حكمای قدیم یونان دو گونه تعلیمات داشت: نخست، تعلیمات خصوصی یا درونی (esoteric) و دیگر، تعلیمات عمومی یا بیرونی .(exoteric) متأسفانه دست نویس درس هایی را كه افلاطون برای خواص شاگردانش تدریس می كرده را در دست نداریم؛ اگرچه برجسته ترین شاگردش، ارسطو (۳۸۴۳۲۲ ق.م.)، به آن اشاره كرده است. اكنون آثاری كه با نام افلاطون پیوند دارند عبارتند از: ۴۳ رساله (اعم از اصیل، مشكوك، و منحول یا دروغین)، ۱۳ نامه و ۲۳ قطعه شعر كوتاه و یك خطابه.
افلاطون اگرچه حقایق عالی فلسفی را اساساً «بیان ناپذیر» می داند، با این همه، به پیروی از سلوك استادش، «بیان شفاهی» را از «بیان مكتوب» برای استشمام آن حقایق نافع تر می داند. او كراراً می گوید كه كلام مكتوب نمی تواند به گونه ای مناسب، رساننده تعالیم فلسفی باشد. افلاطون دیدگاه هایش را به طور كامل فقط در تدریس شفاهی اش در آكادمی بیان می كرد، و از این درس ها، چنانچه گفته شد، متأسفانه آگاهی اندكی داریم. تنها در یادداشت های شاگردان افلاطون قطعاتی از این درس ها تحت عنوان «خطابه افلاطون درباره نیك» به دست ما رسیده است كه برخی محققان آن را اصیل می دانند و بر آنند كه هنگام داوری در باب عقاید فلسفی افلاطون باید محتوای آن خطابه را بر محتوای رساله های مكتوب وی برتری نهاد. این نظریه، موافقان شیفته و مخالفان سرسختی دارد و به هر روی نمی توان ارزش والای فلسفی نوشته های او را كم رنگ كرد.
masoud@vivaphilosophy.com
مسعود زنجانی
چنانچه در محاوره ای نیز، از زبان استاد یگانه اش، سقراط (۴۷۰-۳۹۹ ق.م.) می گوید: «فیلسوف هرگز آماده نمی شود اندیشه های خود را به حرف ها و كلمه هایی بسپارد كه نه دفاع از خود می توانند كرد و نه حقیقت را به كسی می توانند آموخت... و تاكنون هیچ گفتار و نوشته ای، چه به شعر و چه به نثر، به وجود نیامده است كه به راستی درخور اعتنا باشد.» (فایدروس) با این تفاصیل، افلاطون نزدیك به ۵۰ سال به آموزش و نگارش فلسفی مشغول بود.
او نیز همانند بیشتر حكمای قدیم یونان دو گونه تعلیمات داشت: نخست، تعلیمات خصوصی یا درونی (esoteric) و دیگر، تعلیمات عمومی یا بیرونی .(exoteric) متأسفانه دست نویس درس هایی را كه افلاطون برای خواص شاگردانش تدریس می كرده را در دست نداریم؛ اگرچه برجسته ترین شاگردش، ارسطو (۳۸۴۳۲۲ ق.م.)، به آن اشاره كرده است. اكنون آثاری كه با نام افلاطون پیوند دارند عبارتند از: ۴۳ رساله (اعم از اصیل، مشكوك، و منحول یا دروغین)، ۱۳ نامه و ۲۳ قطعه شعر كوتاه و یك خطابه.
افلاطون اگرچه حقایق عالی فلسفی را اساساً «بیان ناپذیر» می داند، با این همه، به پیروی از سلوك استادش، «بیان شفاهی» را از «بیان مكتوب» برای استشمام آن حقایق نافع تر می داند. او كراراً می گوید كه كلام مكتوب نمی تواند به گونه ای مناسب، رساننده تعالیم فلسفی باشد. افلاطون دیدگاه هایش را به طور كامل فقط در تدریس شفاهی اش در آكادمی بیان می كرد، و از این درس ها، چنانچه گفته شد، متأسفانه آگاهی اندكی داریم. تنها در یادداشت های شاگردان افلاطون قطعاتی از این درس ها تحت عنوان «خطابه افلاطون درباره نیك» به دست ما رسیده است كه برخی محققان آن را اصیل می دانند و بر آنند كه هنگام داوری در باب عقاید فلسفی افلاطون باید محتوای آن خطابه را بر محتوای رساله های مكتوب وی برتری نهاد. این نظریه، موافقان شیفته و مخالفان سرسختی دارد و به هر روی نمی توان ارزش والای فلسفی نوشته های او را كم رنگ كرد.
masoud@vivaphilosophy.com
مسعود زنجانی
منبع : روزنامه شرق
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران رهبر انقلاب مجلس شورای اسلامی شورای نگهبان مجلس حسن روحانی صادق زیباکلام دولت دولت سیزدهم انتخابات مجلس انتخابات مجلس دوازدهم
تهران قوه قضاییه بارش باران هواشناسی شهرداری تهران پلیس قتل سیل سازمان هواشناسی سلامت زلزله وزارت بهداشت
سایپا خودرو بانک مرکزی قیمت دلار قیمت طلا قیمت خودرو بازار خودرو مسکن بورس گاز حقوق بازنشستگان دلار
نمایشگاه کتاب کتاب نمایشگاه کتاب تهران دفاع مقدس حج تلویزیون سینمای ایران تئاتر نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران رضا عطاران سریال سینما
وزارت علوم دانشگاه تهران
رژیم صهیونیستی اسرائیل غزه فلسطین جنگ غزه حماس روسیه افغانستان طوفان الاقصی نوار غزه اوکراین رفح
استقلال فوتبال فولاد خوزستان پرسپولیس لیگ برتر مهدی طارمی رئال مادرید فولاد باشگاه استقلال لیگ برتر ایران لیگ برتر فوتبال ایران بازی
هوش مصنوعی فناوری شفق قطبی تبلیغات نوآوری ایلان ماسک ناسا اپل
کودک رژیم غذایی شیر خواب ویتامین واکسن تجهیزات پزشکی فشار خون افسردگی