مسمومیت‌ غذایی از سیر تا پیاز

غذاهای خیابانی در صورت استفاده نامناسب می‌توانند سبب ایجاد مسمومیت غذایی شوند
در سال چند بار دچار مسمومیت غذایی می‌شوید؟ چند بار عوارض شدید مسمومیت را تحمل می‌كنید؟ مسمومیت‌هایی كه گاه فرد را تا پای مرگ می‌كشانند.
سازمان جهانی بهداشت، مسمومیت‌های غذایی را به این صورت تعریف می‌كند: <بیماری‌هایی عفونی یا سمی ‌ كه از طریق مصرف مواد غذایی آلوده به میكروارگانیسم‌ها یا مواد سمی در بدن ایجاد می‌شوند.>
مسمومیت‌های غذایی ممكن است در اثر عوامل فیزیكی، شیمیایی و بیولوژیكی ‌ایجاد شود. از میان ‌این سه نوع عامل خطر تهدیدكننده ‌ایمنی غذایی، عوامل میكروبی شایع‌ترین عامل ‌ایجاد كننده مسمومیت‌های غذایی هستند.
● چه افرادی بیشتر در معرض خطرند؟
مسمومیت‌های غذایی به‌شدت سلامت انسان را تحت تاثیر قرار می‌دهند. گروه‌های آسیب‌پذیر جامعه مثل سالمندان، زنان باردار، كودكان و افرادی كه در سیستم ‌ایمنی خود دچار نقص هستند، به طور مثال افرادی كه به علت ابتلا به بیماری‌های عفونی مانند: ‌ایدز سیستم‌ایمنی ضعیف شده‌ای دارند، بیشتر در معرض خطرند و بیش از بقیه از مسمومیت‌های غذایی آسیب خواهند دید.
● برای حل مشكل مسمومیت‌های غذایی چه می‌توان كرد؟
اولین قدم در جلوگیری از ‌ایجاد مسمومیت غذایی ‌این است كه اطلاعات خوب و جامعی از اصول ‌ایمنی غذایی، خطرات تهدیدكننده ‌ایمنی غذایی و ریسك‌ها و ‌اینكه چگونه‌ این خطرات را كنترل و برطرف كنیم، داشته باشیم. ‌این اطلاعات برای تمامی ‌افراد لازم و ضروری است به ویژه آنان كه در تولید غذا فعالیت دارند. در واقع ‌ایمنی غذایی مسوولیت هر فرد است و واژه‌ ایمنی غذایی به ‌این معنا است كه غذایی كه تهیه و مصرف می‌شود، هیچ‌گونه آسیبی به سلامت فرد وارد نكند. صنعت غذا به بررسی و بهبود روند تولید غذا، به منظور كاهش خطرات غذایی می‌پردازد و تلاش می‌كند غذایی كه مورد استفاده مصرف كننده قرار می‌گیرد، برای مصرف مناسب باشد و كمترین میزان آلودگی را داشته باشد. مصرف‌كنندگان نیز نقش حیاتی خود را با افزایش دانش و به‌كارگیری اصول بهداشتی ‌ایفا می‌كنند. به همین منظور در اینجا از اولین زنجیره تولید غذا تا آخرین مرحله یعنی مصرف غذا، عوامل خطر را به طور خلاصه بیان می‌كنیم.
● مزرعه و ایمنی غذایی
با پیش‌بینی افزایش جمعیت از ۸/‌۳ به ۶/‌۴ میلیارد نفر در دو دهه آینده، افزایش راندمان تولید محصولات كشاورزی و كاهش تلفات غذایی به دنبال حمله آفات، خشكسالی و... مورد توجه قرار گرفت. آفت‌كش‌ها وسیله لازم برای بیشتر كشاورزان هستند. تخمین زده شده است كه بدون آفت‌كش‌ها حداقل ۵۰ درصد محصول برداشت شده جهانی كاهش می‌یابد.
بیشترین مشكل با آفت‌كش‌ها، نتیجه استفاده نادرست از آنهاست به طوری‌كه آنها در مقادیر بالاتر از استاندارد و در دوره‌های زمانی نامناسب استفاده می‌شوند. استفاده نامناسب از آفت‌كش‌ها، سلامت انسان و اكوسیستم را تهدید می‌كند.
امروزه روش‌های مناسب‌تری برای مبارزه با آفات به وجود آمده است. آفت‌كش‌هایی با قابلیت تجزیه سریع‌تر در محیط زیست و یا ‌تركیبی از روش‌های شیمیایی، كشاورزی و بیولوژیكی برای كنترل آفات به شكل مطلوب و با حداقل اثر مخرب روی محیط زیست به وجود آمده است.
● بیماری‌های مشترك میان حیوانات و انسان
حیوانات ممكن است حامل میكروب‌هایی باشند كه عامل بیماری در انسان می‌شوند بدون ‌اینكه نشانه‌ای از بیماری در حیوان‌ ایجاد كنند. نمی‌توان تمامی ‌این میكروب‌ها را حذف كرد اما تولیدكنندگان می‌توانند تا حد زیادی خطرات را با دقت و وسواس زیاد، انجام دستورالعمل‌های بهداشتی مواد غذایی توصیه شده، واكسیناسیون و توجه به عملیات بهداشتی سخت در زمین زراعی و دامداری، به حداقل برسانند.
● ایمنی غذایی و ماركت‌ها
آبروی شغلی تولیدكنندگان وابسته به كیفیت و سلامت محصول‌شان است. به همین دلیل بسیاری از سوپر ماركت‌ها و كارخانه‌های غذایی در خارج از كشور مصرف كنندگان را به انتقال نظرات و انتقادات‌شان تشویق می‌كنند. تاریخ مصرف را جدی بگیرید. بو، طعم و ظاهر محصولات تازه غالبا نشان دهنده كیفیت آنهاست.
بسته‌بندی‌های آسیب‌دیده خطری برای فساد و مسمومیت است و یا حداقل باعث كاهش زمان نگهداری محصول می‌شود. وجود چنین محصولاتی باید به فروشنده اطلاع داده شده و محصول دور ریخته شود.
● در مكان‌های عمومی‌ این موارد باید رعایت شود:
ـ غذاهای پخته و گرم را باید در دمای گرم نگهداری كرد. برای مثال در رستوران‌ها غذاهای از پیش پخته شده را باید در گرم‌كننده‌ها نگهداری كنند و غذاهای خام و غذاهایی را كه سرد سرو می‌شود باید حتما در یخچال نگهداری شوند.
ـ ‌ در صورتی كه غذا برای جذابیت، تزیین می‌شود مانند تهیه میز اردور، باید به دورچین غذاها دقت شود چراكه به‌طور معمول ‌این مواد خام مصرف می‌شوند. در مجالس و عروسی‌ها كه میز اردور از اول تا آخر چیده شده و ساعت‌ها در دمای مناسب رشد میكروبی قرار دارد، این موضوع اهمیت ویژه‌ای دارد.
ـ افرادی كه از آلرژی‌های غذایی رنج می‌برند، در مكان‌های عمومی‌ باید بیشتر مراقب باشند.
●ایمنی غذایی و غذاهای خیابانی
سازمان جهانی بهداشت، غذاهای خیابانی را به این صورت معنا می‌كند: نوشیدنی‌ها یا غذاهایی كه به‌وسیله دست‌فروشان برای مصرف سریع بدون هیچ اقدام یا آماده‌سازی بیشتری تولید شده یا فروخته می‌شود.
افراد با سطح درآمد پایین و كسانی كه وقت كمی‌دارند یا در طول روز بیرون از منزل هستند، بیشتر از‌این غذاها استفاده می‌كنند.
سطح تحصیلات پایین، اطلاعات پایین در زمینه بهداشت مواد غذایی و كیفیت پایین مواد اولیه از مشكلات مهم در ‌این زمینه هستند.
سازمان جهانی بهداشت، فائو و بسیاری از مراكز بهداشتی ملی، تلا‌ش گسترده‌ای را برای ارتقای بهداشت این مواد غذایی آغاز كرده‌اند.‌

منبع : روزنامه سلامت