وقتی قصاب ها قربانی می شوند

● مروری بر عوامل زیان‌آور و مخاطرات موجود در قصابی‌ها
برای اكثر ما شنیدن كلمه قصابی یادآور گرانی گوشت یا مشكلات خرید گوشت با كیفیت و تازه و بدون چربی و استخوان است، اما این بار می‌خواهیم به آن سوی پیشخوان مغازه رفته، ببینیم افرادی كه این ماده غذایی نسبتا گران‌قیمت را می‌فروشند، ممكن است در معرض چه مخاطراتی قرار داشته باشند.
قصاب‌ها در معرض عوامل زیان‌آور متعددی قرار دارند. در این شغل، عوامل فیزیكی، شیمیایی، ارگونومیك و بیولوژیك می‌تواند سبب بروز آسیب‌های شغلی شود. از این میان عوامل بیولوژیك بیشتر سلامت آنها را تهدید می‌كند و پیشگیری از آن از اهمیت بیشتری نیز برخوردار است.
● كاهش شنوایی
قصاب‌ها در محل كارشان به دلیل مواجهه با صدای چرخ گوشت یا صداهای ضربه‌ای ساتور ممكن است در طولانی‌مدت دچار كاهش شنوایی شوند و متاسفانه كاهش شنوایی ناشی از كار غیرقابل برگشت و درمان‌ناپذیر است. برای پیشگیری از كاهش شنوایی در محیط‌های كاری باید سر و صدای محل كار را زیر حد مجاز ۸۵( دسی‌بل) نگه داشت و از اقدامات مناسب برای كاهش صوت استفاده كرد. مثلا تعمیر و بالانس كردن چرخ گوشت می‌تواند از سر و صدای اضافی در محل كار بكاهد و در مرحله آخر نیز استفاده از گوشی‌های حفاظتی برای پیشگیری از كاهش شنوایی توصیه می‌شود. بد نیست بدانید، در انگلیس بیش از ۱۷۰ هزار نفر در اثر مواجهه با سر و صدای اضافی در محل كار از كاهش شنوایی رنج می‌برند و برای قصاب‌هایی كه دچار كاهش شنوایی ناشی از كار می‌شوند، ۵ هزار یورو غرامت در نظر گرفته شده است.
● بریدگی‌ها و خراش‌های دست قصاب
قصاب‌ها به دلیل كار كردن با اشیا و وسایل تیز و برنده مانند چاقو و ساتور ممكن است هنگام كار دچار بریدگی و جراحت در ناحیه دست شوند. در این صورت، باید سریعا اقدام به درمان كنند و تا بهبود كامل زخم از تماس دست با گوشت خام خودداری كنند. گاهی نیز خراش‌های بسیارریزی در پوست ایجاد می‌شود كه سبب ورود و انتقال ویروس و باكتری از گوشت‌آلوده به بدن فرد می‌شود و ایجاد بیماری می‌كند.
● درماتیت‌های تماسی
برای پیشگیری از بریدگی‌ها و جراحات ناشی از كار با ساتور و چاقوی قصابی، استفاده از دستكش‌های سیمی بین قصاب‌ها معمول است. گاهی پوست بعضی افراد به نیكل موجود در این دستكش‌ها حساسیت نشان می‌دهد و در پوست دست فرد، درماتیت تماس با نیكل ایجاد می‌كند.
به دلیل اینكه سطح محیط قصابی و وسایل و ابزار كار باید هر روز ضدعفونی و شسته شوند، گاهی ممكن است درماتیت در اثر حساسیت به مواد شوینده و پاك‌كننده ایجاد شود كه توصیه می‌شود هنگام شستن و تمیز كردن مغازه، حتما از دستكش و در صورت لزوم از ماسك استفاده شود.
● بیماری‌های اسكلتی - عضلانی
قصاب‌ها هنگام تحویل گرفتن گوشت و قرار دادن آن در مغازه باید قطعات بزرگ گوشت را بلند و حمل كنند كه ممكن است باعث ایجاد كمردرد در آنها شود. بهتر است قصاب‌ها اصول بلند كردن بار را بیاموزند تا از ایجاد چنین آسیب‌هایی پیشگیری شود. نشانگان تونل كارپال نیز ممكن است در اثر ضربات ناشی از خرد كردن استخوان گوشت و قرار گرفتن مچ دست به حالت نامناسب ایجاد شود.
● زگیل‌های ناشی از كار
معمولا در دستان كاركنان كشتارگاه‌ها و قصابی‌ها كه با حیوانات سر و كار دارند، زگیل‌هایی به وجود می‌آید. میزان شیوع زگیل‌های پوستی در افراد معمولی ۱۰ درصد است و این میزان در قصاب‌ها و افرادی كه با حیوانات و گوشت آلوده تماس دارند، به دو برابر یعنی حدود ۲۰ درصد می‌رسد. علت ایجاد این عارضه، ویروسی از گروه پاپیلوماست كه از راه خراش‌ها و زخم‌های كوچك روی پوست وارد اپی‌درم می‌شود و رطوبت نیز آن را تسهیل می‌كند.
● بیماری‌های عفونی با منشأ شغلی
در اثر تماس با گوشت آلوده، ممكن است بیماری‌های میكروبی در قصاب‌ها ایجاد شود كه تب مالت (بروسلوز)، تولارمی، اریزیپلوئید، سل پوستی، سیاه زخم و عفونت‌های پوستی با استرپتوكوك و استافیلوكوك نمونه‌هایی از این بیماری‌های میكروبی هستند كه در اثر انتقال و ورود باكتری از گوشت آلوده یا تماس با احشای حیوان‌ آلوده در بدن فرد ایجاد می‌شوند و در اكثر موارد با مصرف آنتی‌بیوتیك از سوی پزشك بهبود پیدا می‌كنند.
● عوارض قارچی پوست
عوارض قارچی پوست نیز از مشكلات شایع در افرادی است كه با حیوانات آلوده در تماس هستند. عوارض قارچی و مشكلات پوستی ناشی از آلودگی با قارچ‌ها در قصاب‌ها نیز دیده می‌شود كه باید سریعا درمان شده، از عفونی شدن و پیشرفت آنها جلوگیری شود.
● یك بیماری بدون علامت
توكسو پلاسموسیس نیز از بیماری‌هایی است كه ممكن است در قصاب‌ها ایجاد شود. این بیماری در اثر تماس با گوشت آلوده ایجاد می‌شود و عامل ایجاد آن میكروارگانیسمی از نوع پروتوزوا است. این بیماری معمولا علامت خاصی ندارد و در اكثر بیماران معمولا بدون علامت است اما برخی علائم كوتاه مدت آن تب، درد ماهیچه‌ای، گلودرد و سردرد و تورم غدد لنفاوی و بزرگی طحال است. این بیماری در طولانی‌مدت می‌تواند اعضای حیاتی مانند مغز، ماهیچه‌های قلب و غدد لنفاوی را تحت تاثیر قرار دهد و دچار مشكل كند.
● بیماری‌های شایع در بین قصاب‌ها
طبق مطالعات انجام شده، بیماری‌های قلبی، عروقی، فشار خون، ناراحتی‌های مربوط به غدد لنفاوی و برخی سرطان‌ها مانند سرطان ریه و كبد نیز در بین قصاب‌ها شایع است.
● چند توصیه
برای پیشگیری از بیماری‌های با منشا بیولوژیك و جلوگیری از انتقال آلودگی از گوشت حیوانات به انسان، رعایت توصیه‌های زیر مفید است.
▪ شستن مكرر دست‌ها با آب گرم و صابون
▪ لمس نكردن چشم و دهان پس از تماس دست با گوشت آلوده
▪ شستن چاقوها و ساتورها و چرخ گوشت و تمامی ابزارهایی كه با گوشت آلوده تماس پیدا كرده‌اند.
▪ دفع حشرات و جوندگان از محل
▪ پوشیدن روپوش و لباس مخصوص كار و شست‌و‌شوی منظم آن با مواد شوینده و ضدعفونی كننده.
▪ نظافت محل، شست‌و‌شوی كف، دیوارها و پنجره‌ها و سطوح كار با مواد شوینده و ضد عفونی كننده.
● ویژگی‌های یك قصابی بهداشتی
تمام محیط‌های كاری باید بهداشتی و سالم باشند، اما بهداشت و سلامت در مشاغل و محیط‌های شغلی كه مواد غذایی در آنها عرضه می‌شود، از اهمیت بیشتری برخوردار است.
یك ماده غذایی آلوده حتی می‌تواند، سبب ایجاد بیماری كشنده در فروشنده یا مشتریان شود. به همین خاطر در این زمینه مشاغلی كه به تولید و عرضه محصولات غذایی می‌پردازند، از اهمیت بیشتری برخوردار هستند. اگر موارد زیر در یك قصابی رعایت و اجرا شود، آن قصابی یك محل كار بهداشتی به حساب خواهد آمد.
▪ باید ساختمان و محل مناسبی برای مغازه قصابی در نظر گرفته شود .ساختمان‌های قدیمی و نمور برای احداث قصابی مناسب نیستند. ساختمان باید مرتبا تعمیر شود و راه‌های ورودی برای جوندگان نداشته باشد.
▪ كف مغازه قصابی باید از جنسی باشد كه به خوبی قابل شست‌و‌شوست و به راحتی تمیز می‌شود. تمام نقاط بین دیوار و زمین تا ارتفاع ۷۵ میلی‌متر از كف نیز باید از جنس قابل شست‌و‌‌شو باشد. كف زمین نباید از جنسی باشد كه خون و آلودگی را به خود جذب كند.
▪ سطح داخلی دیوارها باید صاف، ضد گرد و غبار و از جنسی باشد كه آلودگی را به خود جذب نكند و به راحتی تمیز شود. برای این كار معمولا از كاشی یا سنگ استفاده می‌كنند. حداقل ارتفاع دیوارها ۲/۴۰ متر است.
▪ سقف نیز باید صاف و ضد گرد و غبار باشد و به راحتی تمیز شود.
▪ نور كافی در قصابی‌ها برای راحتی كاركنان و پیشگیری از حوادثی مانند بریدگی و جراحت با چاقو و همچنین بهتر تمیز كردن محل لازم است. نور باید بدون چشم‌زدگی و ایجاد سایه باشد. در قصابی‌ها شدت نوری با حداقل ۲۱۵ لوكس در سطح كار لازم است.
▪ تهویه مناسب برای جلوگیری از ایجاد گرمای اضافه، جلوگیری از ایجاد بوی نامطبوع و ایجاد محیطی راحت لازم است. اگر استفاده از تهویه طبیعی مقدور نباشد، باید از كولر یا پنكه برای تهویه هوا استفاده شود.
▪ فضای كافی برای كار كردن و همچنین نظافت باید وجود داشته باشد.
▪ باید محل مناسبی برای وسایل شخصی و لباس‌های كاركنان وجود داشته باشد.
▪ سرویس بهداشتی، طبق دستورالعمل بهداشتی ساختمان باید در محل كار وجود داشته باشد.
▪ وجود محلی برای شست‌و‌‌شوی دست‌ها با آب و صابون در مغازه لازم است.
▪ امكان استفاده از آب سالم و بهداشتی تصفیه شده باید در مغازه‌ قصابی وجود داشته باشد.
▪ آب گرم ۶۳ درجه سانتی‌گراد برای شست‌و‌‌شوی ابزار و وسایل و ۳۸ درجه سانتی‌گراد برای شست‌و‌شوی دست‌ها باید در محل تامین شود.
▪ لوله‌كشی سرویس بهداشتی، باید در اندازه و ظرفیت مورد نیاز فراهم باشد تا شست‌و‌شوی كف مغازه و نظافت دیوارها به راحتی انجام شود.
▪ نصب و استفاده از توری مناسب برای در و پنجره‌ها به منظور استفاده از تهویه طبیعی و جلوگیری از ورود حشرات ضروری است.
▪ وجود یخچال مناسب در اندازه مورد نیاز برای نگهداری گوشت در قصابی‌ها ضروری است و گوشت‌ها پس از تحویل باید سریعا در در دمای زیر ۲ درجه سانتی‌گراد یخچال نگهداری شوند. یخچال باید فضای كافی برای خنك‌كنندگی داشته باشد و گوشت‌ها نباید روی هم قرار داده شوند.‌

منبع : روزنامه سلامت