آب‌ درمانی

آب مایعی بی‌رنگ و بی‌بو بی‌طعم و فاقد موادغذائی و در عین حال فوق‌العاده ارزان است. آب مهمترین ماده حیات و پیچیده‌ترین ترکیب جهان خلقت به شمار می‌آید. قدرت و نفوذ آب آن را سرآمد مایعات کرده است. آب به صور مختلف یعنی مایع (حالت معمولی)، جامد (یخ) و بخار وجود دارد. آب بیش از سه چهارم سطح کرهٔ زمین یعنی ۱۴۶۰ میلیون کیلومتر مکعب را پوشانده است، به‌عبارت دیگر هفتاد درصد سطح کره خاک قلمرو آب‌هاست. لازم است بدانید هفتاد درصد وزن هر انسان هم آب هست و این جالب‌ترین وجه تشابه هم آب هست و این جالب‌ترین وجه تشابه انسان و کره‌زمین است!
اگر آب بدن نبود گوشت و پوست ما به این نرمی نمی‌شدند، بیشترین مقدار آب بدن در خون جمع شده به‌طوری‌که ۸۳ درصد خون آب و بقیه گویچه‌ها قرمز است، حتی مغز اسفنجی ما از آب بی‌نیاز نمانده زیرا همان‌طور هم نخستین آبادی‌ها و نخستین تمدن‌ها هم در کنار رودخانه‌ها، دریاها و اقیانوس‌ها پدید آمده‌اند. در سرزمین ما، که در منطقهٔ نیمه‌خشک قرار دارد، کمبود آب از دردهای کهنسال است. آن همه درس‌ها و سنت‌ها که در آئین‌های مذهبی ما با آب پیوند دارد، همه از حسرت آب کمیاب است. از هزاران سال پیش ایرانیان آب را به‌عنوان یکی از عناصر چهارگانه‌ای که بنیاد نخستین زندگانی‌اند می‌ستوده‌اند، (آتش، هوا، خاک، آب) و از آلودن آب پرهیز می‌کردند. واژه‌های آبادی به معنی (روستا) و آبادانی که از آب گرفته‌اند بیانگر اهمیت آب نزد ایرانیان است. (آبان) صورت جمع واژه آب است. در ایران باستان در روز دهم آبان‌ماه که آبان روز نامیده می‌شد جشن آبانگان برپا می‌داشتند که به ستایش آب و فرشته آب اختصاص داشت.
تاکنون بیماری‌های زیادی با استفاده از خواص درمانی آب، معالجه شده‌اند... با مطالعه این مقالات می‌توانید با سادە‌ترین روش‌ها و تنها به‌وسیله آب خود را معالجه کنید.
۷۰ تا ۷۵ درصد آن از آب تشکیل یافته است. آب در استخوان‌های بدن نیز نفوذ کرده و ۲۲ درصد استخوان‌های ما آب می‌باشد. هر انسان در شبانه‌روز به‌طور متوسط ۵/۲ لیتر آب را به‌صورت‌های عرق و ادرار دفع می‌کند و به جبران آن در هر شبانه‌روز به‌طور متوسط ۵/۲ لیتر آب به صورت‌های مختلف از جمله موادغذائی به بدن می‌رساند. به‌عبارت دیگر هر انسان در طول عمر خود به‌طور متوسط ۵۵۰۰۰ تا ۶۵۰۰۰ لیتر آب مصرف می‌کند. در اهمیت آب بدانید که هرگاه نباشد مولکول‌های سلولی بدن جانداران از جمله فاکتورهای ارثی DNA خشک شده و تأثیر بیولوژیکی خویش را از دست خواهند داد. به ثبوت رسیده که هیچ مولکولی به اندازه ترکیب اتمی H۲O در فازهای مختلف زندگی نقشی اساسی و زیربنائی بازی نکرده است. ناگفته نماند که ما با هر جرعهٔ آبی که می‌نوشیم چند گرم از (اورماتری) یا ماده اولیه فضائی را نیز به بدن خویش وارد می‌کنیم، چرا که هیدروژن، که یکی از عناصر ترکیب آب است یک (اورماتری) است که قدمتش به ۲۰ میلیارد سال قبل می‌رسد. فضاشناسان هیدورژن را یکی از نخستین موادی می‌دانند که نه تنها از آغاز خلقت جهان موجودیت پیدا کرد، بلکه در فرآیند انفجار اولیه نیز رأساً دخالت و مشارکت داشته است. شگفت‌انگیز است که نیاکان ما ایرانیان واژه آب را با دو حرف نخستین الفبا ساخته‌اند. به‌راستی هم آب خود الفبای زندگی و نخستین واژه در قاموس حیات است. همانطور که نخستین موجود زنده در بستر آب تولد یافته، نگهبانی آب با فرشتهٔ مقدس (خرداد) بود، افزون بر او دو فرشته دیگر نیز به نام‌های اپام نپات و ناهید (آناهیتا) نگهبان آب بودند. در اوستا کتاب مقدس ایرانیان باستان و زرتشتیان چنین می‌خوانیم: به سرچشمه‌های آب درود می‌فرستیم، به گذرگاه‌های آب درود می‌فرستیم، به کوه‌هائی که از فراز آنها آب جاری است درود می‌فرستیم، به دریاچه‌ها و استخرها درود می‌فرستیم، ایرانیان از آن پس که به دین اسلام گرویدند نیز تقدس آب را به فراموش نسپردند چرا که در قرآن‌کریم نیز آب مایه و بنیاد هستی و زندگی زندگان خوانده شده است. (و جعلنا من الماء کل شی حی)؛ و از آب هر چیزی را زنده گردانیدیم. از شنیدە‌هاست که آب و نمک مهریه حضرت فاطمه (س) است و به همین سبب از آلودن آن باید پرهیز کرد. یک باور و اعتقاد مذهبی ـ مردمی حاکی از آنست که ملائکه آب‌های جهان را غربال می‌کنند و اگر در آن آشغال و زباله ببینند، به کسی که آنها را در آب ریخته نفرین می‌فرستند. میزان بارندگی سالانه در کشور ما ایران به‌طور متوسط ۲۵۰ میلی‌متر است، یعنی کمتر از یک‌سوم متوسط میزان بارندگی در کل کره‌زمین، بنابراین حفظ منابع بسیار محدود آب شیرین از نظر کمی و جلوگیری از آلوده یا شور شدن آنها از نظر کیفی، برای ادامهٔ حیات ملی ما بسیار اهمیت دارد.
دکتر (ویلسون ارسموس) انگلیسی نوشت: پریس نیتس قادر است از چنین روش‌های ساده و البته گوناگون نتیجه بگیرد، زیرا روح او سرشار از غیرممکن‌های پزشکی نیست. پریس نیتس خود تجارب‌اش را به رشتهٔ تحریر در نیاورده است، بلکه این‌کار را محققین و دستیارانش که با او همکاری داشته‌اند انجام داده‌اند. و حالا به شرح حال سباستیان کنایپ که پدیده آب درمانی را به شکل گسترده به جهانیان شناساند، توجه فرمائید. (کنایپ) در سال ۱۸۲۱ یعنی ۲۲ سال بعد از (پریس نیتس) در (استفان رید) متولد شد. از سلامتی نسبی (نه کامل) برخوردار بود. تکرار بیما‌ری‌ها او را ناچار ساخت که تحصیل الهیات را رها کند. در خلال یک بیماری طولانی با کتابی اثر زیگموندهان با عنوان (درس‌هائی از قدرت و تأثیر آب سالم) آشنا شد. مطالعه این کتاب او را تکان داد و گرچه اواسط زمستان بود ولی به‌سوی رودخانه شتافت و خود را در آب انداخت. او تصمیم گرفته بود تا خودش را مقاوم و قدرتمند سازد. هر روز به آب می‌زد و در اندک زمانی به وضوح مقاوم شد. از سال ۱۸۴۸ انواع کاربردهای آب‌درمانی را آزمایش کرد و مابقی عمر را کاملاً سالم طی نمود. وی در سال ۱۸۵۲ کشیش و در سال ۱۸۸۱ رهبر کلیسا و بعدها نماینده پاپ شد. کنایپ با تغییراتی آب‌درمانی را ترویج نمود. با پای برهنه روی زمین مرطوب قدم زدن، آزمایش‌های درمانی به‌خصوص روی بیماری‌های کودکان، پوشیدن لباس خواب خیس شده در آب‌نمک یا محلول گیاهی، استفاده از گیاهانی چون کاه، جو صحرائی، جو دوسر و دمکرده علف‌های صحرائی برای سم‌زدائی از مهمترین کشفیات وی بود. فرو رفتن در آب گرم یا سرد، ضمادها و کمپرس‌ها، دوش‌ها و حمام‌های موضعی از دستورات مهم روش کنابپ می‌باشد. امروزه باید از او برای آنکه نگذاشت آب درمانی به بوتهٔ فراموشی سپرده شود، سپاسگزار بود.
● دستاوردهای علمی کاربرد آب‌درمانی در ایران:
مطالبی در مطبوعات کشور در طول سالیان متمادی پیرامون آب‌درمانی چاپ شده است، ولی کتب موجود گرچه انگشت‌شمار است ولی از کیفیت و بار علمی بالائی برخوردار است. نخستین کتاب در این مورد تألیف دانشمند روسی الکسی سوفورین و ترجمهٔ حجت‌الاسلام محمد جعفر امامی و با عنوان (آب‌درمانی ـ روزه روش نوین برای درمان بیماری‌ها) و با مقدمه آیت‌ا.. العظمی مکارم شیرازی در سال ۱۳۴۸ منتشر شده است. چاپ هفتم این اثر در سال ۷۷ به بازار کتاب آمده است. در کتاب مذکور نوعی روزه طبی توصیه می‌شود که طی آن شخص از مصرف موادغذائی خودداری و فقط از آب استفاده می‌نماید. مدت زمان روزه با آب از یک‌روز شروع شده و تا چهل روز هم ادامه پیدا می‌کند. در کتاب روزه روش نوین ترجمه حجت‌الاسلام امامی تئوری روزه تشریح شده و ضمن توضیح پیرامون آثار شفابخش روزه با آب، تجربیات افراد با بیماری‌های گوناگون و نتیجه‌گیری شگفت‌انگیز آنان آمده است.
حجت‌الاسلام امامی سپس اقدام به چاپ کتابی به قلم خودشان نموده‌اند که در واقع جلد دوم کتاب روزه با آب است. مطالب کتاب مذکور پیرامون تجربیات آقای امامی و افراد روزه‌دار در ایران و تعریف آثار درمانی روزه با آب است. کتاب بعدی معالجه با آب سرد، اثر ورنر باومن ترجمه آقای هوشنگ زنجانی‌زاده از انتشارات گوتنبرگ در سال ۱۳۶۳ است، در این کتاب بیشتر کاربرد آب از بیرون شامل ضمادها، کمپرس‌ها و دوش‌های مختلف و استفاده از آب گرم و سرد توضیح داده شده است. دیگر کتاب نگارش‌یافته پیرامون آب‌درمانی، اثر دیانا. د. یوخ‌مان با ترجمه خانم بدری ستایش با عنوان آب‌درمانی، قدرت طبیعی آب در درمان بیماری‌ها و سال انتشار آن سال ۱۳۷۰ توسط نشر کلام است. در کتاب مذکور علاوه بر تعریف آب درمانی به‌صورت خوردن و پاشیدن و تشریح روش‌های مختلف آن، برای درمان هر بیماری با قدرت طبیعی آب دستورالعمل‌هائی آمده است. ایرانیان پیوسته استعداد، هوش و نبوغ خود را بر جهانیان آشکار ساخته‌اند، شاهد این ادعا وجود دو کتاب ارزشمند در مورد آب و شفابخشی آن توسط دکتر فریدون باتماتقلیچ و استاد بزرگوارم کابوک است. کتب گفته شده بارها تجدید چاپ شده است. همانطور که می‌دانید کتابی که مفید باشد و خوانندگان از آن بهره‌مند شوند با تجدید چاپ اعتبار ویژه‌ای کسب می‌یابد.
تاریخچه آب‌درمانی و خواص درمانی
● سابقهٔ آب درمانی یا (هیدروتراپی) به قدمت خود انسان است. اولین نشانه‌های خطی در زمینهٔ کاربرد آب به‌عنوان یک وسیله درمانی، در عبادت‌گاه‌های یونان یافت شده است. بنابر نوشته‌های موجود در عبادت‌گاه‌ها، حمام‌ها و ماساژها را برای درمان بیماران به‌کار می‌گرفته‌اند. در ایران و نیز در کرمان استفاده از حمام‌های آب‌گرم با هدف درمان مشتاقان زیادی دارد. آب‌گرم سرعین در اردبیل، حاشیه دریاچه ارومیه، آب‌گرم سیریچ، آب‌گرم گزک راین، آب‌گرم ابارق از جمله مراکز آب‌درمانی به‌صورت حمام است. بقراط، پدر طب، برای درمان تب و بسیاری از بیماری‌ها خوردن آب را توصیه نموده است، همچنین در آثارش از حمام‌های مختلف با دماهای متفاوت به‌عنوان وسایلی ارزشمند برای غلبه بر بیماری‌ها سخن به میان آورده است. جالینوس رومی و سلسیوس، از پزشکان معروف رومی نیز این نوع حمام‌ها را برای معالجه امراض تأیید نموده‌اند. رازی پزشک مشهور ایرانی در یک پاورقی چنین ابراز داشته (که وقتی بیماران عرق می‌کنند، بثورات ناشی از این بیماری‌ها به سرعت دفع می‌شود.) در تمام داستان‌های پزشکی نشانه‌هائی یافت می‌شود که آب را به‌عنوان داروی ضدتب مورد استفاده قرار می‌داده‌اند. در قرن هجدهم به‌کارگیری عملی روش درمان با آب در بین پزشکان آلمانی، ایتالیائی و انگلیسی دوباره از اهمیت ویژه‌ای برخوردار شد. در آن زمان، پزشک معروف اسکاتلندی جیمز کوریر کتابی تحت عنوان (تأثیر آب سرد و گرم در درمان تب و سایر عوارض بیماری‌زا) منتشر کرد. وی در کتاب خود توصیه می‌کند که برای پائین آوردن تب، آب بنوشند و یا خود را در آب شناور سازند و یا بر بدن خود آب بپاشند. در اوایل قرن نوزدهم ونیس پریس نتیس، دهقانی از اهالی شلزینگ برای اثبات قدرت آب‌درمانی آب حتی به یک آزمایش دست زد. وی یک انگشت خود را تحت فشار دچار کوفتگی کرد و سپس برای درمان آن کمپرس آب سرد را به‌کار گرفت، انگشتش به سرعت مداوا شد و قدرت قبلی را به‌دست آورد. کمی پس از این آزمایش حادثه‌ای برای آن مرد پیش آمد. به‌دنبال فرار اسب‌هائی که گاری پر از بار او را می‌کشیدند، دنده‌هایش زیر فشار سنگینی قرار گرفته بودند ولی وی به یاد تجربه قبلی که انگشت خود را مداوا کرده بود، بالافاصله دست به‌کار شد، ابتدا دنده‌های آسیب‌دیده را در یک وضعیت طبیعی قرار داد. سپس با کمپرس آب سرد به تسکین درد پرداخت. به‌طور مطلق در بستر استراحت نموده و نوشیدن آب را به مقدار فراوان آغاز کرد. او دنده‌هایش را با پارچه نمدار و خنک می‌بست و بدین ترتیب به سلامت روزافزون خود امیدوار بود. ادامه این روش درمانی سالم شدن این دهقان جوان را به‌دنبال داشت. (آقای ونیس پریس نتیس) با توجه به تجربیات خود یک سیستم درمانی کامل ابداع کرد. دوره‌های آب درمانی او آن‌چنان جالب و تماشائی و مؤثر بود که به سرعت زمینهٔ جلب اعتماد و توجه ساکنین ده را فراهم آورد. پس از آن پریس نیتس با انبوهی از بیماران با بیماری‌های متفاوت مواجه شد. وی آنها را با استفاده از داروهای گیاهی و روش‌های متفاوت آب درمانی معالجه می‌کرد. او، برای درمان بیماران از انواع کمپرس‌ها، حمام‌های کامل یا موضعی، پاشیدن آب سرد بر بدن (دوش) بهره می‌گرفت. کمپرس معروف (پریس نیتس) به‌صورت سرد و مرطوب که روی آن‌را با پارچهٔ پشمی خشک می‌بندند تا از زیر گرما تولید می‌شود، امروزه در ترمولوژی پزشکی جایگاه ویژه خود را دارد. آوازه درمانگری و معجزه آفرینی این دهقان جوان و باهوش به سرعت از مرزهای محل سکونت او فراتر رفت. هزاران بیمار از اتریش و مجارستان به‌سوی دهکده سرازیر شدند. او در سال ۱۸۲۶ تشکیلاتی تحت عنوان درمانگاه معالجه با آب سرد تأسیس کرد. در مقابله هر رویداد تازه، جامعه نخست آن تحول را مسخره و مضحکه می‌کند، حتی امکان دارد با آن دشمنی کند، سپس کنجکاو می‌شود و سرانجام آن‌را قبول می‌نماید! طرفداران روش‌های آب‌درمانی (پریس نیتس) هم آنقدر زیاد شدند که در محافل پزشکی جدال و مباحثات زیادی برپا شد و سرانجام او را به دادگاه کشاندند. البته وی نه تنها تبرئه شد، بلکه پزشک مخصوص ملکه به دهکده محل سکونت او آمد تا از نزدیک شاهد تجارب و روش‌های آب‌درمانی وی باشد. پزشک مزبور در بازگشت به ملکه مژده داد که با استفاده از این روش‌ها ضعف دید چشمش معالجه شده و او از روش‌های (پریس نیتس) اطمینان دارد.
از آن پس وی تحت حمایت دربار قرار گرفت و از تمام کشورها سیل بیماران به سمت او سرازیر شد.

محمدرضا نیک‌نفس

منبع : مجله دانش یوگا