تاریخچه تکنولوژی پنهان‌کاری

بررسی تاریخچه‌ی فعالیت‌هایی که در راستای ایجاد قابلیّت پنهان‌کاری در وسایل پرنده (و همچنین سایر جنگ‌افزارهـا) صورت گرفته است، نکات قابل توجهی را آشکار ساخته است:
آمریکایی‌هـا، بیش از همه و پیش از سایر کشورهـا در این زمینه سرمایه‌گذاری کرده‌اند؛
با توجه به میزان سرمایه‌گذاری‌های آمریکا در این زمینه، به نظر می‌رسد، هزینه‌های تحقیق و توسعه در این زمینه بسیار زیاد است. تعداد قابل توجّهی از پروژه‌های مطرح شده در این زمینه، در نیمه‌های کار به دلایل مالی، لغو شده‌اند و نیمه‌کاره مانده‌اند. از این دست می‌توان به پروژه‌ی "دارک استار" که در ۱۹۹۹ توسط وزارت دفاع ایالات متحده لغو شد و پروژه‌ی "آرورا" که احتمالاً در سال ۱۹۹۰ لغو شده، اشاره کرد؛
تعداد قابل توجهی از پروژه‌‌های انجام شده در زمینه‌ی پنهان‌کاری، که اتفاقـاً هزینه و زمان قابل توجهی را به خود اختصاص داده‌اند، فقط برای اثبات و ارزیابی تکنولوژی و به عنوان پیش زمینه‌ای برای پروژه‌های اصلی انجام شده‌اند. از این دست می‌توان به پروژه‌ی "تکیت بلو" که به عنوان پیش زمینه‌ی ساخت "بی ۲" توسط نورثروپ در فاصله‌ی سالهای ۱۹۷۸ تا ۱۹۸۵ به انجام رسید و همچنین پروژه‌ی "اسنیکی پیت"که به عنوان پیش زمینه‌ی ساخت "اف ۲۲" توسط جنرال داینامیکس به انجام رسید، اشاره کرد.
● عوامل مؤثر در مشاهده‌شدن یک پرنده
▪ مشاهده شدن یک وسیله‌ی پرنده توسط تجهیزات و ادوات شناسایی دشمن، با یکی از روش‌های زیر صورت می‌گیرد:
ـ سطح مقطع راداری و انعکاس امواج راداری به سمت گیرنده‌؛
ـ امواج فرو سرخ؛
ـ صوت
ـ مشاهده خود یا آثار وسیله با چشم مسلح یا غیر مسلح.
لذا وقتی بحث پنهان‌کاری مطرح می‌شود، می‌باید پنهان‌کاری و یا کم‌مشاهده‌پذیری در تمام حوزه‌های فوق مورد بررسی قرار گیرد.
● تکنولوژی‌های پنهان‌کاری و کم مشاهده‌پذیری
▪ ایجاد قابلیّت پنهان‌کاری و/یـا کم مشاهده‌پذیری، بـا استفـاده از یکی از روش‌های زیر و یا ترکیبی از آنها صورت می‌گیرد:
ـ جذب سیگنال‌های شناسایی؛
ـ انحراف سیگنال‌های شناسایی در جهت مطلوب؛
ـ ایجاد اختلال در سیگنال‌های شناسایی.
البته غیر از موارد فوق، برخی روش‌های دیگری نیز مطرح شده‌اند که گرچه مستقیمـاً سطح مقطع راداری را کاهش نمی‌دهند، اما باعث کاهش مشاهده‌پذیری وسیله‌ی پرنده می‌شوند. این روش‌ها عبارتند از:
ـ پرواز در ارتفاع بالا؛
ـ پرواز با سرعت زیاد؛
ـ پرواز در نزدیکی زمین و بین موانع زمینی مانند کوه‌ها و ناهمواریها.
بر اساس اطلاعات منتشر شده و مطالعات صورت گرفته، خصوصـاً اطلاعات منتشر شده توسط شرکت‌هـای نورث‌روپ-گرومن، ناسـا، لاکهید- مارتین و بویینگ که به ترتیب سازنده‌ی هواپیماهای پنهان‌کار بی-۲، ایکس-۲۹، اف-۱۱۷ و بویینگ‌بِرد هستند، تکنولوژی‌های مرتبط با قابلیّت پنهان‌کاری و کم‌مشاهده‌پذیری که با یکی از روش‌های فوق‌الذکر منجر به قابلیّت پنهان‌کاری و کم مشاهده‌پذیری می‌گردند، و در آینده مورد استفاده خواهند بود، متناسب با سه بازه‌ی زمانی به صورت زیر تفکیک شده‌اند:
۱) آینده‌ی نزدیک
ـ طراحی محل حمل سلاح در داخل بدنه (مانند هواپیماهای ایکس ۴۵ و اَوِنْجِر II) با سطح مقطع راداری کم؛
ـ طراحی محل نصب موتور داخل بدنه (مانند هواپیمای ایکس۴۵) با سطح مقطع راداری کم؛
ـ طراحی ورودی و خروجی موتور داخل بدنه با سطح مقطع راداری کم؛
ـ طراحی خروجی هوای موتور و حذف آثار راداری و مشاهده‌پذیری آن (بعنوان مثال هوای گرم خروجی، باید تحت پوشش هوای سرد در اطراف قرار گیرد)؛
ـ هواپیمای بدون دم با کنترل فعال (مانند هواپیماهـای ایکس-۳۶ و بی۲)؛
ـ دم مایل (مانند هواپیمای اف-۱۱۷)؛
ـ سازه‌های مرکب (کامپوزیت‌ها و مواد عبوردهنده‌ی امواج راداری)؛
ـ بال با زاویه‌ی عقب‌رفتگی و یا جلورفتگی زیاد؛
ـ بال شکسته (مانند ایکس۴۵)؛
ـ بدنه بـا سطوح صاف (بدون انحنا) و شکسته روی بدنه (مانند هواپیمای اف۱۱۷)؛
ـ زیر بدنه بـا سطوح صاف و بدون شکستگی (مانند هواپیمای اف۱۱۷)؛
ـ بال و بدنه ادغام شده بدون مرزهای شکسته در نمای خارجی (مثل بی۲ و ایکس۴۷)؛
ـ طراحی و ساخت سیستم کنترل برای پرواز در نزدیکی زمین؛
ـ طراحی آیرودینامیکی برای پرواز در رژیم سرعت نزدیک صوت؛
ـ موتور و سیستم‌ها با آلودگی‌های ارتعاشی و الکترومغناطیسی کم؛
ـ بدنه بـا نیمرخ پخ؛
ـ رنگ و پوشش‌های جاذب امواج رادار؛
ـ رنگ متناسب با شرایط پروازی (مانند اغلب هواپیمـاهـای پنهان‌کار که به علت پرواز در شب از رنگ سیاه استفاده می‌کنند)؛
ـ اندازه‌گیری سطح مقطع راداری پرنده (برای ارزیابی سطح مقطع راداری پس از پرواز و خسارتهـای احتمالی، مثل ضرباتی که به بدنه وارد شده و یا خراش‌هایی که در پوشش هواپیما ایجاد شده است).
۲) آینده‌ی میان‌مدت
ـ طراحی و ساخت نـازل موتورهـای بـا قابلیّت کنترل بردار جت خروجی؛
ـ طراحی و ساخت سازه‌های مرکب به صورت یک تکه؛
ـ طراحی آیرودینامیکی برای پرواز با ماخ بالا؛
ـ طراحی و ساخت سیستم کنترل برای پرواز با پیروی از پستی و بلندی‌های زمین؛
ـ طراحی هواپیمـا با ابعاد کوچک‌تر (مانند ریزپهپـادها)؛
ـ اندازه‌گیری دقیق‌تر سطح مقطع راداری اجزای مختلف پرنده مثل موتور، خروجی موتور، سیستم‌ها و ... .
۳) آینده‌ی دور
ـ طراحی و ساخت پلیمرهای الکتروکرومیک برای تغییر رنگ پوسته (پنهان‌کاری در مقابل چشم)؛
ـ طراحی و ساخت سیستم فعال برای تغییر میزان انعکاس‌دهی امواج راداری؛
ـ طراحی و ساخت مواد با قابلیّت تغییر میزان جذب امواج راداری؛
ـ طراحی آیرودینامیکی برای پرواز در ارتفاعات خیلی بالا (هوا- فضـا پیمـا)؛
ـ طراحی آیرودینامیکی برای پرواز در رژیم فرا صوت؛
ـ طراحی و ساخت بدنه و سیستم‌ها برای کاهش ابعاد پیکره در حد نانو؛
ـ طراحی و ساخت سیستم تصویرسازی مجازی روی بدنه‌ی هواپیما با استفاده از LCD (پنهان‌کاری در مقابل چشم مثل اختاپوس)؛
ـ طراحی و ساخت موتور سرامیکی برای جذب امواج رادار، کوچک کردن ابعاد موتور و کاهش صدا و نویز؛
ـ اندازه‌گیری میزان مشاهده‌پذیری پهپـاد در برابر چشم؛
ـ آموزش پرسنل زمینی برای استفاده از سیستم‌های مرتبط با پنهان‌کاری (نظیر سیستـمِ فعالِ تغییر میزان انعکاس‌دهی امواج راداری).

منبع:انجمن هوافضا
zekerya.m.kerymi
http://kurdspace.blogfa.com