فصل شکفتن

تعداد كسانی كه موفق به ترك اعتیاد می شوند كم نیست. این عده با طی مراحلی سرانجام از دام اعتیاد برای همیشه رها می شوند.
▪چگونه؟
یك پاك به نام حسین. ب ۴۸ ساله، متأهل و دارای چهار فرزند كه دو سال و نیم است ترك اعتیاد كرده در این گفتگو از چون و چند نجات از اعتیاد خانمانسوز با ما سخن می گوید.
او كه عضو انجمن معتادان گمنام (NA) است از ۱۲ گام برای ترك اعتیاد یاد می كند.
گام اول؛ اعتراف به عجز در برابر اعتیاد، گام دوم؛ باور به نیروی برتر خداوند برای رهایی، گام سوم؛ اراده برای مراقبت از خود، گام چهارم؛ نوشتن ترازنامه اخلاقی.
او اكنون از گام پنجم و ششم یاد می كند.
● شما در قدم چهارم، ترازنامه اخلاقی خود را نوشته اید. در قدم پنجم چه كاری انجام می دهید؟
▪ در ابتدا بگذارید عرض كنم كه ما در قدم پنجم، چگونگی دقیق خطاهای خود را به خداوند، به خودمان و به یك انسان دیگر اقرار كردیم. قدم چهارم و نوشتن ترازنامه اخلاقی به ما امكان درمیان گذاشتن هر چه زودتر مطالبی را می دهد كه در قدم پنجم، بسیار مهم و حائز اهمیت است؛ چرا كه به همان نسبت، ما را به سمت بازیابی بنیانی سوق می دهد.
● درمیان گذاشتن احساسات- آن هم احساساتی كه بخش خصوصی زندگی شما را تشكیل داده- بدون شك موجب ناراحتی شما را فراهم می آورد؛ به ویژه كه آن را قرار است برای كسی دیگر بیان كنید.
▪ بله دقیقاً! ما برای مواجه شدن با احساساتمان به پشتیبانی احتیاج داریم و اگر شخصی را برای شنیدن اقرارمان انتخاب كنیم كه قادر به درك این گونه مسائل ما باشد، حمایت او برایمان كافی است.
● آیا شنونده حرف های شما لزوماً بایستی راهنمایتان باشد؟
▪خیر، اما ترجیح می دهیم كه شنونده ما راهنمایمان باشد چرا كه او خود، به دلیل دوره بیماری كه داشته، در بازیابی من به عنوان ره جو می تواند تجربیات گوناگون یك معتاد را بهتر درك كند. فردی كه به ما گوش می دهد، باید كسی باشد كه سلسله مراتب و نیز مراحل بازیابی را بفهمد، به احساساتمان احترام بگذارد و اعتماد دوطرفه وجود داشته باشد و مهم تر اینكه ما را در شناختن دقیق خطاهایمان كمك كند.
● ریزبینی و ظرافت در این قدم، شما را دچار تردید، خستگی و حتی لطمه عاطفی نمی كند؟
▪شاید، اما نكته مهم در شكافتن این زخم های قدیمی، بهبودی و بازیابی است. دروغ های قدیمی كه با مهارت به دست خود ما ساخته شده، حالا از آن پرده برداری شده و حقایق- هرچند دردناك- خودش را نشان می دهد. اما وقتی به غیر از راهنما با دیگر دوستان، بهبودی خود، ترس ها و احساساتمان را از این قدم بیان كنیم، كمتر دچار خطا خواهیم شد.
●به عبارتی شما اعتمادكردن و مورد اعتماد واقع شدن را تجربه می كنید.
▪ بله و در این قدم است كه به تدریج آمادگی آن را پیدا می كنیم كه خداوند تمامی نواقص ما را به لحاظ شخصیتی برطرف نماید. ما در قدم چهارم، تنها به خواندن آن اكتفا نمی كنیم.
و همین خواندن، ما را به سمت قدم پنجم می برد كه بخشی از آن محسوب می شود. اما این بدان منظور نیست كه تصور كنیم با نوشتن ترازنامه اخلاقی، دیگر كاری نداریم و یا اینكه نصف بیشتر راه بهبودی را رفته ایم! اقرار به اینكه ما به كمك شدن و كمك گرفتن نیاز داریم و اگر باور كنیم كه با كار در قدم چهارم، هنوز بایستی روی بخش عمده ای از ابعاد روانی خود كار كنیم، متوجه ترس هایمان می شویم!
● یعنی شما در این قدم باز با ترس ها یتان مواجه می شوید؟!
▪ بله! شناخت نقاط دیگر ترس هایمان، بهانه هایمان و آنچه كه می خواهیم دستاویزی برای عدم پذیرش واقعیت ها پیدا كنیم؛ پس اولین كار برای غلبه بر ترس در قدم پنجم، ابتدا اقرار به خداوند است؛ خداوندی كه امروز به درك وجودی او راه برده ایم. دومین كار، تشخیص دقیق خطاهایمان می باشد.
● كسی كه به قدم پنجم شما گوش می دهد، راهنمای شما خواهد بود؟
▪بله چرا كه در حین خواندن ترازنامه مان، راهنمای ما، قسمت هایی از ترازنامه خود را با ما به مشاركت می گذارد. در اینجا ارزش كمك یك معتاد به معتاد دیگر، به بهترین وجه متجلی می گردد. اینكه ما مثل سابق خود را تافته جدابافته و یك آدم منحصربه فرد و خاصی بدانیم.
● آیا به شما كمك می شود كه روابط خود را گسترش دهید؟
▪بله! یك رابطه صادقانه و به دست آوردن یك تجربه جدید. حال اگر كسی در این رابطه حقیقت دردآوری را بگوید- به ما بگوید ما هنوز این عادت شتابزدگی را داریم كه سریع تصمیم بگیریم تا رابطه را قطع كنیم- در اینجا اعتماد حرف اول را می زند. باید این را بقبولانیم؛ آنچه را كه صادقانه از خود می گوییم، عكس العمل شنونده را پذیرا باشیم، هرچند این شنونده، چون خود، راهنمای ماست و او نیز درگیر این بیماری بوده این اطمینان را به وجود می آورد كه مورد قضاوت قرار نخواهیم گرفت.
● شما نیاز دارید بعد از این صداقت، شهامت را با خود همراه كنید و منتظر تجارب جدید باشید و نگاهی واقع بینانه داشته باشید! و البته طبق گفته های خودتان فروتنانه با این وضعیت برخورد كنید. حال در قدم ششم، آمادگی این را پیدا می كنید كه خداوند نواقص شخصیتی شما را برطرف نماید. این آمادگی چه مفهومی دارد؟
▪اگر با یك كلمه سخنان شما را تأیید كنم، اجازه می خواهم كه مفهوم آمادگی را توضیح بدهم. آمادگی به مفهوم عمل فوری و آنی نیست؛ این یك فرآیند طولانی است و اغلب در طول مدت عمر اتفاق می افتد. از آنجا كه اكثر نواقص ما بسیار واضح و آشكار است، باید مراقب عكس العمل های فوری خودمان باشیم. بایستی بدانیم مسئولیت ما در قدم ششم چیست و كمك گرفتن از خداوند به چه معنی است.
● در انجام قدم ششم، شما به سمت یك تغییر عمیق می روید؛ یعنی گشایش دریچه افكار و احساسات. آیا این گشایش، شما را خسته نمی كند و یا حتی سرخورده و اینكه نخواهید دیگر آن را ادامه بدهید؟
▪لازمه طی كردن این مسیر، آمادگی كامل پیداكردن در این قدم است؛ اینكه شروع به كاربرد رفتارهای سازنده در زندگی خود بنماییم؛ اینكه فكر كنیم دنیا چقدر با ما بی رحم بوده. به جای این، حقیقت اوضاع را همان گونه كه هست می پذیریم. به عبارتی افكارمان را متمركز می كنیم، هدفمند جلو می رویم و دیگر عادت غیرسازنده غصه خوردن را یا حتی غرزدن را در خصوص مسائلی كه خارج از كنترل ماست، كنار می گذاریم.
●در زمینه نواقص شخصیتی، در قدم چهارم و پنجم تلاش كردید، اما همین تلاش در قدم های اول دوم و سوم هم به نوعی به كار گرفته شده است.
▪مسأله، كمی پیچیده به نظر می آید؛ ذات نواقص شخصیتی مان برای خود ما آشكار نیست! ما احتمالاً گیج شده ایم. خود من، هنوز نمی دانم كجا به آخر خط این نواقص می رسم. هنوز نمی دانم كه آیا این دیگرانند كه مقصر هستند یا خود من به تنهایی. نواقص شخصیتی ما نشان دهنده طبیعت اصلی ماست. من نیازهایی دارم و به دنبال برآوردن آنها هستم، مثل نیاز به محبت و دوست داشته شدن. به همین منظور فهرستی از نواقص خود را نوشتم و هر كدام را توضیح مختصری دادم. به دنبال راهكاری گشتم تا روی این نواقص كار كنم و در این عمل به دنبال بررسی تأثیراتی كه روی خود و دیگران می گذارم، هستم و اینكه چه احساساتی را تجربه می كنم.
● به راستی چه احساساتی را تجربه می كنید؟
▪احساس اینكه زندگی من بدون این گونه رفتارها به چه شكل خواهد بود؟ احساس تعهد، تمایل به ایمان و اعتقاد و نیز استقامت و پایداری در باقی ماندن ترك؛ اینكه احساس می كنم خدا مرا دوست دارد چون به او توكل كرده ام.
● آیا شما در این قدم، كلیه نواقص شخصیتی خود را برطرف می كنید؟
▪با وجود لغاتی مثل كاملاً و كلیه كه نقش برجسته ای در این قدم دارند، ممكن است كه ما خیلی راحت تبدیل به یك انسان كمال طلب شویم و در انتقاد از خود افراط كنیم. نیاز است تا به یاد داشته باشیم كه اگرچه تمایل ما باید كامل باشد، ولی قرار نیست كه خودمان هم به تكامل برسیم؛ نه امروز و نه هیچ وقت دیگر. زمانی كه علی رغم میل و اراده خود از روی نقص عمل كنیم، نیاز داریم كه اصل روحانی خویشتن پذیری را تمرین كنیم؛ چراكه اگر كامل بودیم، نیازی به رشد نداشتیم و ما امروز دقیقاً به همان اندازه كه نیاز است، رشد كرده ایم.
● این رشد به نظر من یعنی حركت به سوی جلو و دست یافتن به كیفیت آرزوهایتان!
▪من و دیگر دوستان بهبودی ام بیشتر به دنبال رشد روحانی خود هستیم. اگر من درست به این كیفیت هایی كه شما گفتید فكر كنم، دوست دارم از روی عشق بلاعوض به معتاد دیگر، در بهبودی اش كمكش كنم. دوست دارم برای همیشه نترسم تا از ماحاصل فعالیت خود سود ببرم.
● و در این تصویری كه شما ساخته اید، گویی بر سكوی پرتاب به سوی گام هفتم ایستاده اید و من مثل خوانندگان این مطلب، آرزومند پرواز شما به سمت ۱۲ قدم می باشم.

فخرالسادات كهندانی

منبع : روزنامه همشهری