درمان مواد توهم‌زا

درمان مواد توهم‌زا به دو دسته كلی درمان عوارض حاد و درمان عوارض مزمن تقسیم می‌گردد.
۱) عوارض حاد
به‌طور كلی عوارض حاد مصرف مواد توهم‌زا (مانند LSD) به عنوان «سفر بد» (bad trip) شناخته می‌شود. در این حالت فرد دچار اضطراب و وحشت‌ شدیدی می‌شود، كنترل خود را از دست می‌دهد و احساس می‌كند ارتباطش با محیط بیرون قطع شده است. علاوه بر این فرد ممكن است دچار پارانوئید شدید نیز شود. اولین مرحله در درمان عوارض حاد جلوگیری از آسیب رساندن فرد به خود یا دیگران `است. با توجه به اینكه اضطراب و حالت پارانوئید ممكن است از چند ساعت تا چند روز به‌طول انجامد، بنابراین بهتر است حمایت از فرد بدون ایجاد هیچگونه مزاحمتی انجام گیرد. بستن چشم‌ها ممكن است وضع فرد را بدتر كند بنابراین فرد را بیدار نگه دارید و از خوابیدن یا بستن چشم‌هایش جلوگیری كنید. به فرد یادآوری كنید كه مشكلات فعلی در اثر مصرف مواد به‌وجود آمده و به‌زودی برطرف خواهند شد. برای برطرف كردن حالت ترس و وحشت زیاد فرد می‌توان از بنزودیازپین‌ها مانند لورازپام استفاده كرد. در مواقعی كه حالت پارانوئید فرد بسیار بالاست خوراندن دارو بسیار مشكل است، بنابراین باید دارو را تزریق كرد. در مواردی كه فرد بسیار بی‌قرار است ممكن است بنزودیازپین‌ها چندان مؤثر نباشند، بنابراین از داروهایی نظیر كلوزاپین استفاده می‌شود. البته باید تجویز كلوزاپین با احتیاط صورت گیرد چرا كه این دارو آستانه تشنج فرد را پایین آورده و ممكن است باعث بروز تشنج شود. در مواقعی كه در تجویز كلوزاپین شك و تردید وجود دارد می‌توان از داروی ‌هالوپریدول استفاده كرد. نتایج تحقیقات جدید نشان می‌دهد كه تزریق عضلانی تركیبی از هالوپریدول و لورازپام می‌تواند بهترین نتیجه را در برطرف كردن عوارض حاد مواد توهم‌زا داشته باشد.
۲) عوارض مزمن
عوارض مزمن مواد توهم‌زا شامل سایكوز، افسردگی، پرخاشگری، پارانوئید طولانی‌مدت و فلش‌بك به خاطرات گذشته می‌شود. عوارض شبه اسكیزوفرنی ممكن است از هفته‌ها تا سال‌ها تداوم یابد. علت اینكه چگونه مواد توهم‌زا می‌توانند چنین آثار طولانی‌مدتی را برجای گذاشته و فرد را سایكوتیك (مجنون) سازند، مشخص نیست. درمان سایكوز ناشی از توهم‌زاها همان درمان اسكیزوفرنی است و برای درمان آن می‌توان از داروهای اسكیزوفرنی مانند كلوپرومازین و كلوزاپین استفاده كرد. در درمان افسردگی و اضطراب ناشی از مواد توهم‌زا می‌توان از دارو‌های مرسوم برای اضطراب و افسردگی استفاده كرد. علاوه براین، استفاده از تكنیك‌های رفتاری مانند ریلكسیشین و رفتار درمانی در كاهش این عوارض مؤثر هستند. فلش‌بك‌ها تجربه مجدد رویدادها و حوادث اتفاق افتاده در زمان مصرف مواد توهم‌زا است. در این حالت فرد به‌طور ناگهانی و ناخواسته مجدداً خاطرات و حوادث حالتِ «سفر بد» را تجربه می‌كند. داروهایی از قبیل كلونیدین و كلونازپام یا تركیبی از داروهای فلوكستین و اولانزاپین در درمان فلش‌بك‌ها مؤثر بوده‌اند. علاوه‌براین از روان‌درمانی نیز می‌توان در درمان فلش‌بك‌ها بهره برد.

منبع : سایت آتیه