امیر شمس‌المعالی قابوس وشمگیر دیلمی

جنسیت: مرد
نام پدر: ابوالحسن قابوس‌بن وشمگیربن زیار
تولد و وفات: (۳۶۶ -۴۰۳) قمری
محل تولد: مشخص نیست.
شهرت علمی و فرهنگی: ادیب ، دانشمند ، خطاط و شاعر
از سلسلۀ آل زیار و از پادشاهان ادب‌پرور زمان خود بود که بسیاری از شاعران فارسی و عربی زبان ، حکماء و دانشمندان تحت حمایت او به‌سر می‌بردند. پایتخت او از مراکز علم و ادب آن روزگار به‌حساب می‌آمد و شعرائی چون: خسروی سرخسی و قمری گرگانی و دانشمندانی چون: ابوریحان بیرونی و ابو علی‌‌‌سینا به دربار وی رفت و آمد داشتند. ابوریحان بیرونی کتاب معروف خود "آثارالباقیه" را در ۳۹۰ ق به‌نام قابوس‌نامه تألیف کرد. قابوس به عربی و فارسی شعر می‌سرود و در فن انشاءِ نثر عربی مهارت داشت. در زمینه خط نیز ماهر بود و خط ثلث و نسخ او در نهایت خوبی بود. گویند صاحب‌بن عباد هرگاه خط او را می‌دید به بال و پر طاوس تشبیه می‌کرد و می‌گفت: "هذا خط قابوس‌ام جناح طاوس". قابوس به نثر عربی رسائلی دارد که ابوالحسن علی‌بن محمد یزدادی آن را جمع‌آوری کرده و نام آن را "کمال‌البلاغهٔ" گذاشته است. ابن اسفندیار در "تاریخ طبرستان" خود قطعاتی از آن را آورده است. وی عاقبت بر اثر شورش لشکریان خود به زندان افتاد و چندی بعد به قتل رسید. از شعر فارسی او تنها ابیاتی شامل: قطعه و رباعی در تذکره‌ها باقی است. در "ریحانه" کتاب "قابوس‌نامه" ، که از آثار عنصرالمعالی کیکاوس‌بن اسکندربن قابوس برای فرزند خود گیلان‌شاه می‌باشد ، به‌نام قابوس ذکر شده است.

منبع : مطالب ارسالی