برنامه‌ریزی مصرف داخلی، شرط ثبات در بازار گازی دنیا

ایران در میان کشور‌های دنیا رتبه سوم ذخایر گازی را در اختیار دارد و از این بابت با وجودی که این سوخت فسیلی به هر حال روزی به اتمام می‌رسد؛ اما تا سالیان سال می‌تواند سهم مناسبی را چه در بازارهای بین‌المللی به لحاظ تامین منابع مالی و چه در چانه‌زنی‌های سیاسی به علت پشتوانه قوی ذخایر غنی انرژی برای ایران داشته باشد و به همین دلیل است که تحرکات ایران در زمینه اقتصادی در سال‌های اخیر برای تثبیت این نقش و پررنگ شدن حضورش در این معادلات چشم گیر شده که چه به لحاظ خارجی تحت عنوان خط لوله صلح؛ خط لوله سراسری انتقال گاز به اروپا (نوباکو) و یا فروش و صادرات گاز ایران و رایزنی‌های متعدد برای انتقال این منبع خدادادی به سایر کشور‌های دنیا و مواردی برجسته ازاین دست و چه به لحاظ توسعه شبکه داخلی خطوط انتقال گاز سراسری وانشعاب آن به بسیاری از نقاط دور دست کشور و تقویت نیروی داخلی برای سرمایه‌گذاری و فعالیت در صنایع جانبی و سخت افزاری آن و فرصت زایی برای سرمایه‌گذاری‌های متعدد در این بخش نمودار برجستگی این حوزه از اقتصاد انرژی در کشور است که نشانه‌های عینی آن در میدان‌های گازی پارس‌جنوبی و شمالی و سایر حوزه‌های استخراج انرژی‌های فسیلی کشور کاملا مشهود است که نشان دهنده عزم جدی برای زدن حرفی در این عرصه است. جای سوال، نوع کار و برنامه‌ریزی‌ها در اولویت دادن به برنامه‌های متعدد در این زمینه است که باید مورد توجه جدی مسوولان قرار بگیرد و آن کمبود‌های بارزی است که در این میان رخ نمایی می‌کند و نمود عینی آن در روزهای سرد سال و به خصوص در روزهای اخیر نشان‌دهنده کمبود‌های متعدد برنامه‌ریزی در بخش گازی کشور است.
ایران با وجود داشتن منابع کافی گاز برای تامین داخلی؛ به دلیل عدم وجود زیرساخت‌های لازم دربخش گازرسانی کشور به خصوص پس از جنگ و وسیع بودن حوزه‌های نیازمند به این انرژی همچنین نیاز به سرمایه‌گذاری مالی وزمان و فرصت قابل توجه برای توسعه این زیرساخت‌ها؛ ناگزیر به واردات گاز از طریق کشورهای همسایه است که از این بابت سهم ترکمنستان تامین درصدی از گاز استان‌های شمالی وشمال غربی کشور است که در روز‌های اخیر با بهانه اشکالات فنی در سیستم و نیاز به تعمیرات،آن هم در این فصل سرد سال، صادرات گازی خود را قطع و از این بابت روزهای بسیار سردتری را برای بخش‌های شمال غربی کشور فراهم کرده که بازتاب‌های فراوانی چه به لحاظ داخلی و چه به لحاظ بین المللی با خود داشته است و با این که مسوولان کشور در روزهای اخیر بارها اعلام کرده اند که این مشکل در مناطق فوق تنها به افت فشار منجر شده و با توزیع سوخت مایع در حال رفع است اما بسیاری از حدس‌ها ناظر بر افزایش قیمت گاز در پی تحولات اخیر منطقه و وجود تقاضای بهتر برای این گاز وارداتی در میان سایر کشور‌هاست.
آنچه در این مجال مورد تذکر است وارد شدن به این نوع مناقشات و معادلات پیچیده آمیخته با سیاست بازار تاثیرگذار انرژی در منطقه خاورمیانه نیست بلکه روشن شدن زنگ خطری در میان مسوولان بخش انرژی است تا با افزایش نوسان گونه این بازار تا این حد غافلگیر نشوند که راه چاره کشور دارنده سومین ذخایر گازی دنیا، در این فصل، با تصمیم یک واردکننده جزء موجب چنین آشفتگی در کشور و قطع برق معابر و بزرگراه‌ها و یا قطع گاز وزارتخانه‌ها و صنایع به قولی پر مصرف به بهانه صرفه‌جویی و تامین گاز خانگی مناطق مختلف کشور شود.هر چند مدیریت و انضباط مصرف انرژی در شکل صرفه جویی نکته‌ای است که باید به شدت به آن پرداخته شود اما راه حل مناسب و یا چاره سازی برای حل چنین مشکلاتی در شرایط فعلی نبوده و مسکنی موقتی است.
در حالی که مبنای دادو‌ستد و روابط در دنیای کلان امروزی بر پایه‌های قوی و استوار منفعت‌طلبی کشور‌ها قرار گرفته است و «قیمت» تعیین‌کننده قدرت هر کشور برای در اختیار گرفتن انرژی است، اتکا به تعهد نامه‌های تامین انرژی برای کشوری مانند ایران که حرف‌های فراوانی در تامین انرژی سال‌های آینده بازارهای انرژی دنیا دارد، کمی به دور از هوشیاری و به نوعی بی‌سیاستی در اداره این بازار است زیرا رضایت مندی داخلی یکی از ارکان حفظ این قدرت اقتصادی است تا فشار‌های فراوان از سوی کشورهای مختلف نتواند موجب بر هم خوردن معادلات و رایزنی‌های کشوردر ابعاد گوناگون شود. توسعه زیرساخت‌ها در همه ابعاد، ذخیره‌سازی گاز در حجم‌های مناسب و داشتن دیپلماسی فعال تر در بخش انرژی برای داشتن شرکای تجاری متعدد و اتکا نکردن صرف به تعهد نامه‌هایی که به راحتی و به بهانه‌های واهی از قبیل فوق قابل لغو است، باید در اولویت بالاتری در برنامه‌های مسوولان بخش انرژی قرار بگیرد.

منبع : روزنامه سرمایه